Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/45

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

1921 ते 1931 ह्या काळांत नानकिंग विध्यापिठांत शिक्षिका म्हणून तिणें काम केलें. 1923 त अमेरिकेच्या म्हयनाळ्यांनी, चीनी जिविताचेर आदारीत तिच्यो काण्यो आनी हेर बरपावळ उजवाडायली. तिची पयली कादंबरी ‘इस्ट विंड, वॅस्ट विंड ही 1930 त उजवाडायली. पूण 1931 त उजवाडाक हाडिल्ले ‘द गूड अर्थ’ हे कादंबरीन तिका आंतरराश्ट्रीय कीर्त मेळोवन दिली. हे कादंबरीत तिणें भुंयेचेर जिवापाड मोग करपी वांग लुंग ह्या कश्टी शेतकामती आनी ताचे बायलेचें चित्रण केलां. हेच कादंबरीक तिका 1932 त ‘पुलित्झर पुरस्कार’ फावो जालो. हे कादंबरी उपरांत ‘सन्स’ (1932) आनी ‘ए हाऊस डिव्हायडेड’ (1935) ह्यो कादंबऱ्यो बरयल्यो.

एकाच विशयाचेर बरयल्लो कथांझेलो ‘द हाऊस ऑफ अर्थ’ (1935) ह्या नांवान प्रकाशीत जालो.

‘द फायटिंग एंजल’ (1936) हें आपल्या बापायचें चरित्र तशेंच ‘द एक्झायल’ (1936) आपले आवयचें चरित्रूय तिणें बरयलां. ‘द पॅट्रियट’ (1939), ‘अदर गॉड्स, (1940), ‘ड्रॅगन सीड’ (1942) आनी ‘इम्पेरियल वुमन’ (1956), ह्यो कादंबऱ्यो ‘द फस्ट वायफ’ (1933), ‘फार अँड नियर’ (1947), कथा ‘द चाइल्ड हू नॅवर ग्रीव’ (1950), ‘माय सॅव्हरल वर्ल्ड्स’ (1954) आनी ‘ब्रिज फॉर पासिंग’ (1962) हीं तिचीं आपजिणेचेर बरयल्लीं पुस्तकां.

1938 त तिका साहित्याचो नोबॅल पुरस्कार मेळ्ळो. अमेरिकन फाटभंयेचेरूय तिणें कांय कथा-कादंबऱ्यो बरयल्यात. – ककों. वि. सं. मं.

बकुल उमास : पौष म्हयन्यांतलो उमाशेक बकुल उमास अशें नांव आसा. ह्या दिसा दुदांत तांदळाची खीर करून पितरांक वाडटात. ताका लागून पितर खोशी जातात अशी समजूत आसा. – कों. वि. सं. मं.

बकें : ‘सिकोनिफॉर्मिस’ गणाच्या आर्डीइडी कुळांतलें एक सवणें. ह्या कुळांत साबार जाती आसून त्यो संवसारभर पातळळ्यात. बकें चड करून तळीं, शेतां आनीरेबट जाग्यांचेर सांपडटा.

सादारणपणान बक्यांचें आकारमान घरकोंबये भाशेन आसता. पूण तांची मान, पांय, बोटां आनी तोंच लांब आसता. कोंडाच्या देगांनी आनी चिखलाच्या वाठारांनी सांपडपी बकीं कड्ड्या वा गोबऱ्या रंगाचीं आसतात. शेतांनी बकीं चड करून धव्या रंगाचीं आसतात. धव्या बक्यांची तोच आनी पांय हळदुवसार आसतात. तांची मान लांब आशिल्ल्यान तें बसता तेन्ना ती इंग्लीश एस अक्षरासारकी जाता. ताचीं पांखां वयल्यान तेलकट आसतात, हाका लागून तांचेर उदक धरना.

नुस्तें, बेबे, कुल्ली आनी टोळ ही ताची खवड आशिल्ल्यान तें सदांच तळ्यार कांठार, सवथळ उदकांत, रेबट प्रदेशांनी आनी शेतांनी मेळटा. आपलें भक्ष धरच्या वेळार तें उथळ उदकांत एकेच सुवातेर उबें (picture) रावतात आनी आपलें सावज लागीं आयलें म्हणटकूच ताचेर झोंपय मारून तें आपणाले लांब तोंचींत धरता. शेतांत वा रेबट वाठारांनी तें सदांच गोरवा फाटल्यान ल्हव ल्हव चलतात आनी तांचे फाटल्यान उडपी बेबे आनी टोळ खाता. बकें हें पंगडा पंगडांनी रावपी सवणें आसलें तरी तें तळ्या वा कोंडा देगेर एकलेंच उबें आशिल्लें दिश्टी पडटा. तांचे घोंटेर चडशे उदका लागशिल्ल्या रुखांचेर पळोवपाक मेळटात.

गीम हो तांचो तांतयां घालपाचो तेंप आसता. ह्या तेंपार नर बकें चड आक्रमक आसता. तांचें मिलन जालेउपरांत तीं दोगांय मेळून घोंटेर बांदतात. तांचो घोंटेर सादो आनी विस्कळ आसता. मादी हातूंत 3 ते 5 तांतयां घालता. तांच्या तांतयांचो कोर निळो-पाचवोसो आसता आनी तांचेर बारीक बारीक थिपके आसतात. नर आनी मादी दोगांय पाळये पाळयेन तांतयां उबयतात. सादारणपणान एका म्हयन्यान तांतयां फोडून पिलां भायर सरतात. सुरवेक नरमादी मेळून तांकां लायतात. देड – दोन म्हयन्यांभितर हीं पिलां स्वतंत्रपणान उडपाक लागतात. खूबशे लोक ह्या सवण्यांचे मास खातात. – एम. पी. तोणसेकार

बक्रईद : (बकरीईद) मुसलमान लोकांचो एक मुखेल उत्सव. ताका ईद अल अदहा, ईद अल-कुर्बान, ईद अल-नहर, ईद अल-कबीर अशीं हेर नांवां वेगवेगळ्या इस्लामी देशांनी रूढ आसात. तुर्कस्तानांत ताका ‘बुयुक-बराम’ वा ‘कुर्बान बैरामि’ म्हणटात. ह्या दिसा, झुल-हिज्जह (जिल्हेज) म्हयन्याच्या धाव्या दिसा पशूबळी दिवपाची जी चाल आसा ती मुळांत अरबांनी हाडली. मक्के लागसारच्या मिना नगरांत सगळे यात्रेकार हो बळीचो विधी पुर्वापार मनयतात. हो विधी फकत हाजेची भोंवडी करपी