Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/262

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

पृश्ठ द्रवबिंदूच्या पृश्ठासारकें वागता, हें ह्या प्रतिमानांतलें गृहीत तत्व आसा. उपरांत मॉटेलसन आनी हेर वांगड्यांच्या पालवान ताणें ह्या प्रतिमानाचो विकास आनी व्यापकीकरण केलें.

१९५५ त ताणें ह्या प्रतिमानाची संकल्पना भंजनक्षम आनी अतिविरुपीत अणुकेंद्राक लायली. निमाणें १९६०त अणुकेंद्राचें तपशीलवार अशें एकीकृत वा संकलीत प्रतिमान ह्या संशोधनांतल्यान तयार जालें. अणुकेंद्राच्या भंजनाविशींच्या सिध्दांतांतलो हो म्हत्वाचो टप्पो आसून अणुकेंद्रांतली बंधन ऊर्जा आनी भंजन हांचेविशींची सध्याची म्हायती ह्या प्रतिमानावरवीं मेळ्ळ्या. ह्या प्रतिमानांत कवच प्रतिमानाचीं खाशेलपणां आसातूच, खेरीज द्रव बिंदूच्या आनी अणुकेंद्रांच्या पृश्ठांत समरुपता आशिल्ल्याचें गृहीत धरिल्ल्यान तातूंत द्रवबिंदू तापमानाचीं खाशेलपणांय आसात. द्रवबिंदू आनी कवच प्रतीमानांतलीं खाशेलपणां हातूंत एकठांय आयिल्ल्यान हाका एकीकृत प्रतिमान अशें नांव दिलां. ह्या प्रतीमानावयल्यान बोर आनी मॉटेलसन हाणीं कांडिल्ले निश्कर्श प्रयोगीक पुराव्याकडेन बरे तरेन जुळटात, अशें दिसलां. बोर हाणें अतीसंवाहकता आनी मूलकण हांचेविशींय संशोधन केलां.

अणुकेंद्राची रचणूक स्पश्ट करपाखातीर केल्ल्या मुळाव्या वावराखातीर ताका बेन आर. मॉटेलसन आनी लिओ जेम्स रेनवॉटर हांचे वांगडा १९७५ वर्साचो भौतिकशास्त्राखातीर आशिल्लो नोबॅल पुरस्कार फावो जालो. हाचेभायर ताका आनिकूय कितलेशेच पुरस्कार फावो जाल्यात.

- कों. वि. सं. मं.


बोरकार, दिलीप:

(जल्म: ९ जानेवारी १९५३, आगशी – गोंय).

कोंकणी लेखक. १९८० वर्सा ताणें आपलें बी. ए. मेरेनचें शिक्षण पुराय केलें. उपरांत ताणें हिंदी विशय घेवन एम. ए. ची पदवी मेळयली. तशेंच १९९० वर्सा ताणें परत हिंदी आनी कोंकणी विशय घेवन एम. ए. ची पदवी मेळयली. कांय काळ कॉलेजींत कोंकणी विशय शिकोवपाचें ताणें काम केलां.

ताणें बरयल्लें साहित्य अशें आसा –
नाटक : वर्गशत्रु, भरतेभार, आंटिची गादी, मजाच मजा, आयज आमचें राज्य आयलें (रस्तानाट्य), कॅन्सर (एकांकिका);
नभोनाट्य : एका ताळ्याचें तलक, उजवाडाचो दूत, एक शुन्य प्रवास;
भुरग्यांच्यो कथा : दर्या सुंदरी, अशांत सुशांत, मस्त्या गुंडूची नस्ती भोंवडी;
निबंध : रूक्ष प्रस्न, सखी;
कादंबरी : पवित्र करार (अणकार), बबलुची पत्रे (पत्र रुपांतली मराठी कादंबरी);
भोंवडेवर्णन : गोमांचल ते हिमाचल.

ताका मेळिल्ले पुरस्कार अशे आसात – कला अकादमी – ‘भरतेभार’ १९८२, गोमांचल ते हिमाचल (१९८५), आकाशवाणी पुरस्कार – एका ताळ्याचें तलक – (१९८७), उजवाडाचो दूत (१९८७), एक शुन्य प्रवास (१९९२), कोंकणी भाशा मंडळ (१९९१), साहित्य अकादमी पुरस्कार – गोमांचल ते हिमाचल (१९९५).

विद्यार्थी आसतनासावन ते आतांमेरेन गोंयच्या राजकीय समाजीक तशेंच युवा चळवळींनीं ताणें सक्रिय वांटो घेतिल्लो. कोंकणी भास आनी कोंकणी साहित्य उपक्रमांनी ताचो सक्रीय वांटो आसा.

- कों. वि. सं. मं.


बोरकार, बाळकृष्ण भगवंत (बाकीबाब):

(जल्म: ३० नोव्हेंबर १९१०, कुडचडें; मरण: ८ जुलय १९४८, पुणें).

नामनेचो कोंकणी आनी मराठी कवी. ताणें कादंबरी आनी अघुनिबंद बरयल्ले आसले तरी कोंकणी तशेंच मराठी साहित्यांत तो कवी म्हणूनच प्रसिध्द आसा. ताणें सुटकेझुजांत वांटो घेतिल्लो ताचें शिक्षण धारवाडाक मराठी तिसरी मेरेन आनी इंग्लीश मॅट्रिके मेरेन (इस्कोल नॉर्माल – १९२८) जालें ताणें पुर्तुगेज टिचर्स ट्रेनिंग कॉलेजीची पदविका घेतिल्ली (१९३६), १९२९ ते १९४६ ह्या काळांत ताणें गोंयांतल्या थळाव्या तशेंच सरकारी हायस्कुलांनी शिकोवपाचें काम केलें. ९ मे १९३० वर्सा ताचें लग्न जालें. कोंकणी समाजांत आनी साहित्यांत ताका बाकीबाब ह्या नांवान लोक चड वळखतात.

नोकरेच्या निमतान तो मुंबय गेलो आनी थंय़ ‘विविधवृत’ ह्या सप्तकी अंकाचे कचेरेंत ताणें तीन म्हयने काम केलें. १९३० वर्सा बाकीबाबाचें ‘प्रतिभा’ हें पुस्तक उजवाडाक आयलें.

१९४६ वर्सा ताणें गोंयाभायर रावन गोंयच्या स्वतंत्रतायेच्या लढ्यांत वांटो घेतलो. १९४६ ते १९५५ मेरेन मराठींतलें ‘आमचा गोमंतक’ आनी कोंकणींतलें ‘प्रजेचो आवाज’ ह्या दोन नेमाळ्यांचो तो संपादक आशिल्लो. १९५५ वर्सासावन गोंय स्वतंत्र जायमेरेन पुणें आकाशवाणी