आसल्यार त्या दिसाक व्हड पर्व मानतात.फाल्गुनी पुनवेक होळयेची परब मनयतात.
बौध्द आनी जैन धर्मांतूय पुनवेक धर्मीक नदरेन खुबूच म्हत्व आसा.जैन लोक चैत्र आनी कार्तिक पुनवेक तीर्थयात्रा करतात.जाल्यार आशाढी आनी फाल्गुनी पुनवेक उपास करून जिनपुजा आनी जिनालयाचेर दिव्यांची आरास करतात.
-कों. वि. सं. मं.
पुनाळकार,गणपत उर्फ दादा गोविंद:(जल्म:१९३२, बिठ्ठोण-बारदेस).
सुटकेझुजारी.तो नॅशनल कॉंग्रेस गोवा हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. तो सुटके चळवळींत वांटो घेतालो. ९ एप्रिल १९५५ ह्या दिसा ताका मुळगांव वाठारांत धरलो. ताका प्रदेशीक लस्करी न्यायालयामुखार उबो करून १२ वर्सां बंदखणींची ख्यास्त फर्मायली. १४ ऑगस्ट १९५९ ह्या दिसा ताची बंदखणींतल्यान सुटका जाली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला.
-कों. वि. सं. मं.
पुरंदरदास:(जल्म:इ.स. १४८४; मरण:१५६४).
कर्नाटकांतलो एक म्हान संतकवी. हाचो जल्म नहाराष्ट्रांत, पुण्याच्या लागसार आशिल्ल्या पुरंदरगडाचेर जालो अशें म्हण्टात. पूण कांय विद्वानांच्या मतान, कर्नाटकांत बेलारी जिल्ह्यांत हंपिलागसार जो पुरंदरगड नांवाचो गांव आसा थंय पुरंदरदासाचो जल्म जालो. हंपीलागसार कमलापूरांत मेळिल्ल्या एका ताम्रपटावयल्यान तो वसिष्ठगोत्री, यजुर्वेदी ब्राह्मण आशिल्ल्याचें कळटा.
ताच्या बापायचें नांव वरदप्पा नायक आनी आवयचें नांव लक्ष्मक्का वा कमलांबा आशिल्लें. ताचे बायलेचें नांव सरस्वती. तांकां एक धूव आनी वरदप्पा, गुरूअप्पा, अभिनवप्पा आनी मध्वप्पा असे चार पूत आशिल्ले.
पुरंदरदासाचें नांव ताच्या आवय बापायन श्रीनिवास वा तिरूमलैयप्पा दवरिल्लें; पूण ताका तिमप्पा वा शिवप्पा अशेंय म्हण्टाले.
भुरगेपणांतूच ताणें विद्वानांकडल्यान संस्कृत आनी कन्नड भाशेचें अध्ययन केलें.संगिताचेंय शास्त्रशुध्द गिन्यान ताणें मेळयलें.पिरायेच्या सोळाव्या वर्सा ताचें लग्न जालें.
बापायचो सराफीचो वेवसाय ताणें बापायच्या मरणाउपरांत बरे तरेन सांबाळ्ळो. कुशळ रत्नपारखी म्हणून ताका खूब नामना मेळ्ळी. विजयनगराचो सम्राट कृष्णदेवराय हाच्या दरबारांत ताका खूब मान आशिल्लो. वेवसायांत ताणें खूब मान जोडलो पूण तो वृत्तीन सामको कंजूस आशिल्लो. ताची बायल मात दानी वृत्तीची आशिल्ली. एकदां तिणें आपली नाकांतली नथ काडून एका ब्राह्मणाक दान दिली. तेन्ना तिम्मपाक तिचो राग आयलो. त्या वेळार ईश्वरी चमत्कार जावन ती नथ परतून तिम्मपाक मेळ्ळी आनी सरस्वतीची अब्रू वांचली. ह्या चमत्काराक लागून तिम्मपान आपली धनदौलत याचकांक आनी गरीब लोकांक वांटून दिली. सर्वस्वाचो त्याग करून भिक्षेची झोळी घेवन तो भोंवपाक लागलो.
दासपंथाचो संस्थापक श्रीपादराय हाचो एक महान शिश्य व्यासराय हाणें इ.सं १५२५ वर्सा तिम्मपाक वैश्णव पंथाची मठांतल्या सत्यधर्मतीर्थ नांवाच्या एका संतान ताका पुरंदरदास म्हळें आनी त्याच नांवान सगळे ताका वळखूंक लागले.
पुरंदरदासान संबंद भारताची तीर्थयात्रा करून सगळ्या तीर्थक्षेत्रांनी वास्तव्य केल्लें. थंयच्या देवांचेर पदां रचलीं. पंढरपूर क्षेत्रांतूय ताणें खूब तेंप वास्तव्य केल्लें.
पुरंदरदासान कन्नड भाशेंत खूब काव्यरचना केली. ताच्या पदांची संख्या ४,७५,००० आशिल्ली अशें म्हण्टात.पूण सद्या कांय हजारूच पदां आसात. तीं देवरनाम वा दासरपदगळू ह्या नांवान नामनेक पावल्यांत. त्या पदांतले उच्च, तत्त्वीक विचार लक्षांत घेवन व्यासरायान त्या पदांचो 'पुरंदरोपनिषद' म्हणून भोवमान केला. ताचीं सगळीं पदां रागबद्द आसून तातूंत पल्लवी, अनुपल्लवी आनी चरण हे भाग आसात. ताच्या काळांत कर्नाटक संगिताक सामके वायट दीस आयिल्ले. पुरंदरदासान ताका शास्त्रशुध्द रूप दिलें. तेखातीर ताणें सगळ्या प्रचलीत रागांची रूपरेखा थारायली. संगिताच्या शिक्षणाखातीर ताणें स्वरावली, अलंकार, पिल्लारिगीत, धनरागगीत आनी प्रबंधांची रचणूक केली. त्यागराज, दीक्षितार, शामशास्त्री ह्या संगीतकारांनी पुरंदरदासाचे प्रेरणेनूच कर्नाटकी संगिताचो विकास केलो. त्यागराजाक पुरंदरदासाकडल्यानूच संगिताची स्वप्न-दिक्षा मेळिल्ली अशें म्हण्टात.
-कों. वि. सं. मं.
पुरयत:धर्मीक कार्याचो मार्गदर्शक.समाजांतल्या हेर वेव्हारा सारकेंच धर्मीक मळारय कर्मकांडाचे विधी आसतात आनी ते शास्त्रशुध्द पद्दतीन करतले जाल्यार गिन्यानी आनी अणभवी जाणकारांची गरज लागता. पुरयताक हें गिन्यान आनी अणभव आसतात. अतीमानवी शक्तीकडेन वेव्हार करप मनशाचे कुवतीभायर आसता असो समज आसून, मानव आनी अती मानव हांचेमदीं संबंद प्रसाथापीत करपी मध्यस्त म्हणुनूय पुरयत ही संकल्पना मुखार आयल्या.पुरयत हो शब्द नेत्तृत्व दिवप ह्या अर्थाच्या संस्कृत शब्दावयल्यान आयला.
इतिहास-भोवतेक सगळ्याच समाजांनी खंयच्या ना खंयच्या रूपांत पुरयत ही संस्था दिश्टी पडटा. मनीस कुळयेच्या सुरवेच्या दिसांनी
