Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/666

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

जुषध्यंकरणी, स्वदितंकरणी, हरिचरित,. परमेश्वराक पांच पूत आशल्ले. ताचो नातू परमेश्वर (दुसरो) हाचीय व्हड मिमांसाक म्हणून नामना आशिल्ली. हाणेंय जायते ग्रंथ रचल्यात. हे ग्रंथ अशे – पूर्वमिमांसाटिका, गोपालिका, तत्वविभावना, चिदानंदाच्या नीतितत्तविर्भाव ग्रंथावयली टिका आनी मंडनमिश्राच्या विभ्रम ग्रंथावयली टिका. ताच्या ह्या टिकाग्रंथाक मागून मूळ ग्रंथ समजप सोंपें जालें. तेभायर ह्या ग्रंथांत जायत्या विवाद्द प्रस्नाचेर भासाभास केल्या. परमेश्वर गुदरो हाका वासुदेव नांनाचो एक भाव आशिल्लो. हाचीय महापंडित आनी कवी म्हणून नामना आशिल्ली. ताणें बरयल्लें काव्यग्रंथ अशे – देवीचरित, अच्युत लीला, सत्यतप कथोदय, शिवोदय, वाक्यावली, कौमारिलयुक्तिमाला वा कौमरिलतिलकम, चकोर संदेश. परमेश्वर (दुसरो) हाच्या भुरग्याचें नांव ऋषी (तिसरो). ताणें जैमिनिसत्रार्थसंग्रह हो ग्रंथ रचलो.

ह्या घराण्याचे विव्दत्तेविशीं अशें सांगतात, माविनक्रम झामोरीन राजाच्या दरबारांत ह्या घराण्यांतले णव विव्दान लोक एके वेळेक आशिल्ले. कों. वि. सं. मं.

परकायाप्रवेश : योगमार्गान प्राप्त जावपी एक सिध्दी. हे सिध्दीक परशरीरावेश, परपुरप्रवेश, देशांतरावेश वा अन्य देह प्रवेश अशेंय म्हणटात. नाथ संप्रदायांत हे सिध्दीक प्राण संजीवन विद्दा अशें म्हळां . ही प्रक्रीया कशी जाता तेविशीं एक वचन आसा. तें अशें –

बन्धकारणशैथिल्यात् प्रचारसंवेदनाच्च चित्तस्य परशरीरावेश :

अर्थ – बंधकारण जे धर्माधर्म ते शिथील जाल्ल्यान तशेंच मन, प्राण आनी इंद्रिया॥ हांचो भोंवडी करपाचो मार्ग आशिल्ल्यान नसांगी चित्त एकाग्र केल्लयान आपलें चित्त, इंद्रियां आदीचो प्रवेश दुसरे कुडींत करू येता. खंयच्याय मड्याचे कुडींत प्रवेश करून योगी तातूंत चलनवलनादी क्रिया उत्पन्न करूंक शकता वा दुसर्या मनशाच्या मनांत प्रवेश करून ताचे मन आनी इंद्रियां हांचेर ताबो दवरूं येता. त्याच वेळार स्वताचे कुडिंतूय तो रावूंक शाकता. प्रकृती आनी पुरूष हीं ताची तत्तवां वेगळीं आसात. हें ज्ञान प्राप्त जातकूच योग्याक हे सिध्दीची प्राप्ती जाता. दुस-याचे कुडींत प्रवेश करपाचो आसल्यार, ते कुडीचेर संमय दवरून तो करूं शकता. यपग्याचो आत्मो सर्वव्याप्त जाल्लो आसता. ताच्या शरिरांतलें मन सर्वव्याप्त जाता. ताचे कुडींतलें मन हें सर्वव्यापक मनाचोच एक अंश आसता. हें ज्ञान जाल्लें आशिल्लया कारणान योग्याक त्या अंशरूपी मनाचो विस्तार करूंक मेळटा.

आद्द शंकराचार्यान कामशास्त्राचें ज्ञान मेळोवपाखातीर अमरूक राजाचे कुडींत प्रवेश केल्लो अशी कथा आसा. नंदराजा मरतकूच इंद्रदत्तान ताचे कुडींत प्रवेश करून नंदराजाच्या मरणाचो पत्तो लागूंक दिनासताना ताचें राज्य केलें अशी कथा कथासरिस्तसागरांत आसा.

भुतान वा वेताळान स्मशानांत सारीचेर दवरिल्ल्या प्रेतांत पोव्रेश करून स्मशानाच्या लागसार येवपी लोकांक त्रास दिल्ल्याचें प्रसंग वेताळपंचविशींत दिल्ले आसात. खेचरी मुद्रा साध्य केल्ल्यान परकाया प्रववेशाचि सिध्दी प्राप्त जाता अशें हठयोगांत सांगलां.

भूत – पिशाच्च बाधा आनी अवसर ह्या संकल्पनांनी परकायाप्रवेश मानून घेवप जाता. कों. वी. सं. मं.

परक्राम्य पत्रां : पावती वा पृश्ठांकन करतकूच जांच्या अधिकारांथ बदल करूं येता असो दस्तऐवज. देखीक – वचनपावती, हुंडी ( Promissory note ) आनी धनादेश ( Cheque ). हांचे मुखेल अशे दोन गूणधर्म आसात. (1) सरळ तरेन हस्तांतर करूं येता अशे (2) तांचो धारकहो त्या पत्रावरी मेळपी पुराय हक्काचो अधिकारी जाता. हातूंतलो दुसरो गूणधर्म परक्राम्य पत्रांक हेर दस्तऐवजापरस चड म्हत्व प्राप्त करून दिता.

परक्राम्य पत्रांचें सर्वसादारण रूप म्हळ्यार लेखी हक्क आनी हो लेखी हक्क फकत पयशांविशींच आसता, जर हो लेखी हक्क आनी हेर गजालींविशीं आसल्यार तो परक्राम्य पत्र जायना. देखीक : जमीन विकत घेवपाचें खरेदीपत्र हें परक्राम्य पत्र न्हय. परक्राम्य पत्रां हीं चलन नाण्यावरी आशिल्ल्यान ताचें रोखडेंच दिवप घेवप जाता. भारतांत परक्राम्य लेख अधिनियमाक धरून परक्राम्य पत्राचे तीन प्रकार सांगल्यात.

वचनपत्रां – जाचेर लेखकान स्वता निशाणी करून कोणाय मनशाक वा ताणें आदिश्ट केल्ल्या वा वाहकाक पयशाची निशचीत रक्कम खंयचे अटी बगर वन दिल्लें आसता तें पत्र. हें वचन पयशे वा वचनपत्र दाखयतकूच दिवपाचें वा थरिल्ले मुदती उपरांत दिवपाचें आसता. हातूंत दर्शनी वचनपत्र दाखयतकूव पयशे दिवचे पडटात. दर्शनी वचनपत्र काडपाचो अधिकार फकत आसनाकडेन आसता. वचनपत्र पुराय जावपाक ज्या गजालींची गरज लागता त्यो अशो – (1) लेखी पत्र (2) रक्कम दिवपाचें वचन (3) पयशे दिवपाचे अटिविरयत निश्चीत वचन (4) वचनचिपत्र बरोवन दितल्याची निशाणी (5) वचन दितल्याचो नामनिर्देश (6) देय रकमेची निश्र्विती (7) रकमेची फेड रोखीन कतपाचें वचन (8) जाका पयशे दिवपाचे ताचेंनांव, वचनपत्र खंय बरयलां त्या गांवचें नांव घालपाची चाल आसा.

परक्राम्य पत्रंत वचनपत्राचो आस्पाव आशिल्ल्यान धनादेशावरी पृष्ठांकन करून वा पावती दिवन तिचें हस्तांतरण ( transfer ) करूंक मेळटा. पूण अडेच्या पृष्ठांकनाचे बाबतींत धनादेशाचो पयशे दिवपी बॅकराक कायद्दान राखण दिल्ली आसा, अशी राखण वचनपत्रावयल्या अडेच्या पृष्ठांकनाचे बाबतींत मेळटा. वचनपत्र करप्यान जर पयशे दिवपाक फटींगपणां केलीं जाल्यार वचनचिठ्ठी आशिल्ल्या मनशान तिचेकडेन संबंदीत आशिल्लया मनशांक कळोवणी दिवची पडटा.

हुंडी – एका मनशान आपली नीशाणी करून दुस-या कोणाय विशिश्ट मनशाक वा तो मनीस सांगता त्या मनशाक वा तो दस्तऐवज धेवन येवपी मनशाक पयशांनीच दिवपाची एक विशिश्ट रक्कम दिवपाविशीं अटींविरयत केल्ली लेखी आज्ञा. हुंडी पुराय जावपाक ह्यो गजाली सप गरजेचें आसता. (1) अटींविरयत लेखी आज्ञा (2) जाका आज्ञा केल्या त्या मनशाचें नांव (3) आज्ञा करपी मनशाची निशाणी (4) आज्ञेप्रांण दिवपाचो थरावीक रकमेचो उल्लेख (5) पयशे कोणाक दिवपाचे ताचें नांव.

ह्या मनशाक हुंडी करारपत्र करून वा फकत हुंडीचें हस्तांतर करून दुस-या मनशाक ते हुंडेचे पयशे वसूल करपाचो अधिकार दिवंक मेळटात.

धनादेश – एके विशिश्ट बॅंकेचेर मागणी करतकूच पयसे मेळोवन दिवपी दर्शनी हुंडी. धनादेश बॅंकेचेर काडटकूच तो जे बॅंकेचेर काडटात ते बॅंकेत जर खातेदाराचे म्हणजेच धनादेध काडपी मनशाकडेन फावो ते