भाद्रपद शुक्ल नम : अदुःख नम. भाद्रपद कृष्ण नम : अयानम (अविधवा नम) सौभाग्यवती बायल मरतकच तिच्या भुरग्यांनी तिचें पक्षश्राध्द करपाचें आसता तो दीस म्हळ्यार अयानम. अयानम खंयच्या दिसा धरची हाचो निर्णय असो – सर्वासां एव मातृणाम श्राध्दं कन्यागतेरवौ नवभ्यां हि प्रदातव्यं ब्रह्मवरायतलब्ध इति सूतेनावश्यक त्वोवतेश्र्व
रवी कन्यागत आसतना नम तिथीक (भाद्रपद कृष्ण नम) सगल्यांनी जांची आवय सौभाग्यपणांत मेल्या ताणीं आवयचें श्राध्द करूंक जाय. जाका लागून ब्रह्मदेव तांकां सद्गती दिता. आक्ष्विन शुक्ल नम: ‘खड.नम’ ह्या दिसा सगळ्या शस्त्रांची पुजा करतात आनी निवेध दाखयतात. ह्याच दिसा पांडवांनी आपलीं शस्त्रां शमीच्या झाडा वयल्यान भायर काडिल्लीं आनी तांची पुजा केल्ली, अशें सांगतात.
कार्तिक शुक्लनम : कुपमांड नम. कूपमांड म्हळ्यार कुंवाळो. कांय वाठारांनी कुंवाळ्याचे वेगवेगळे खाद्यप्रकार करून ते खावपाची चाल आसा.
माघ शुध्द नम : ‘महानंदा नम’. ह्या दिसा महानंदा नांवाचें व्रत करतात. हें व्रत जो कोण करता ताच्यो सगळ्यो गजाली अक्षय जातात, अशी आख्यायिका आसा.
माघ कृष्ण नम : रामदास नम. सज्जनगडाचेर माघ वद्य, नम शके 1603 ह्या दिसा श्री समर्थ रामदासान आपलें अवतारकार्य सोंपयल्लें.
पुराय वर्साच्या नम हे तिथी दिसा जो कोण दुर्गापुजा करता आनी त्या दिसा फकत पिठाचेच पदार्थ खावन रावता ताका गौरी प्रसन्न जाता आनी वर दिता असो समज आसा. हे तिथीक जल्मल्लो मनीस आचारहीन, कैष्ण कठोर आनी अपकारी आसता. हे तिथी पसून सैमाचेर बरे वायट परिणाम जातात आनी सैमांत बदल जावपाक लागतात. हो परिणाम चड करून तृतीये मेरेन जाता असो समज आसा.
-माधव गोविंद भुस्कुटे
नमशीकार, रघुवीर : गोंयचो मनामनेचो गायक आनी गट. गांव बांदोडें. ल्हानपणा सावनच ताका संगिताची आवड आशिल्ली. देखून शिक्षणांत ताणें फावो तें लक्ष दिलें ना. ह्याच वेळार ‘भारत’ नेमाळ्याचो संपादक हेगडो देसाय तांगेर आशिल्लो तेन्ना ताणें ताची नाटकाची ओड पळयली. शिक्षणांत फुकट वेळ वगडावंचे परस खंयचेय नामनेचे अशे नाटक मंडळींत ताका प्रवेश मेळोवन दिवपा खातीर तो ताका घेवन मुंबय गेलो. थंय ताणें किर्लोस्कर नाटक मंडळींत ताका प्रवेश मेलोवन दिलो. हे नाटक मंडळींत सुर्वेक ताणें ‘शरदा’ नाटकांतल्या ‘तुंगा’ हे ल्हानशे भुमिकेन सुरवात केली आनी ल्हव-ल्हव करून फुडें ताका ‘शारदे’ ची मुखेल भुमिका मेळ्ळी.
फुडें किर्लोस्कर नाटक मंडळींत म्हत्वाच्यो घडामोडी घडल्यो. गोंविदराव टेंबे, गणपतराव बोडस आनी बालगंधर्व हाणीं ‘गंधर्व संगीत मंडळी’ स्थापन केली. जाल्यार चिंतामणराव कोल्हटकर, कोल्हापुरे आनी मा। दिनानाथ हाणीं ‘बळवंत’ संगीत मंडळी स्थापन केली. अशा वेळार रघुवीर नमशीकरान किर्लोस्कर कंपनीची सोबीत बायल कलाकाराची गरज पुराय केली. हे कंपनीत ताका फावो तें मार्गदर्शन मेळ्ळें आनी रंगमाचये विशीं ताणें गिन्यान वाडत गेलें. तशेंच वचत थंय ताका नामना मेळत गेली. शिवलिंग शिवाचार्य हाणें ताका भांगरा पदक दिलें. हे मंडळींत आसतना ताणें ‘शाकुंतल’ आनी ‘पुण्यप्रभाव’ ह्या नाटकांनी बायल कलाकाराची भुमिका केली.
उपरांत तो गोंयांत आयलो आनी तो गोंयचे ‘ललितप्रभा’ हे नाटक मंडळींत गेलो. हे कंपनींत आसतना तो दादलो-कलाकाराची भुमिका करूंक लागलो. उपरांत तो ‘रंगबोधेच्छु’ हे नाट्य संस्थेत गेलो. थंय तीन वर्सां वेगवेगळ्यो भुमिका वठयतकच मागीर मात तो खंयचेच नाटक कंपनींत गेलो ना. उपरांत ताणें कांय नाटकांचें दिग्दर्शन केलें. नाटकाक संगीत दिलें. बजनाचे कार्यावळींत रागदारीचें गायन हें ताचें खाशेलेपण आसलें.
-कों. वि. सं. मं.
नमाज : इस्लाम धर्मांतलो प्रार्थनाविधी. मुसलमानांच्या धर्म आचारांतलें एक म्हत्वाचें कर्म. इस्लाम धर्मांतल्या प्रार्थनाविधीक फार्सी भाशेंत ‘नमाज’ आनी अरबी भाशेंत सलात अशें म्हणटात. कुराणांत सलात शब्द साबार खेपे आयला. सकयल बागोवप, माथेटं जमनीर तेंकोवन प्रणाम करप आनी कुराण वाचप हीं नमाजाचीं तीन मुखेल आंगां आसा.
नमाज म्हणजे पयलीं जण एका मुसलमान मनशाक न्हावन-धुवन नितळ कपडे घालचे आनी उपरांत मेकळ्या मनात मक्केचे दिशेक तोंड करून उबें रावचें, अशी धर्माज्ञा आसा. फांतोडेचेर एक नमाज म्हणपाची मुहंमदाची प्रथा आशिल्ली. श्राध्दावान मुसलमान आयजूय तिका पाळो दितात.
जर खंयच्याय एका मुसलमानाक बेगीन मरण आयलें आनी ताणें ताचे मिक्तीक फावो आशिल्लो नमाज केलोना जाल्यार ताचे लागशिल्लो मनीस ताचे खातीर नमाज म्हणटा. जर कोणाय व्यक्तीची वायट आवतिकाय आसत जाल्यार ताची सुदारणा जावन ताका बरे दीस येवंचे हे खातिरूय ताचें बरें मागपी नमाज करतात. नमाज खंयचेय सुवातेर करप हें बरें कर्म. पूण मशिदींत केल्यार पुण्यसंचय चड जाता असो समज आसा. जण एका मुसलमान मनशान फांतोडेचेर नमाज म्हणूंक जाय. जो नमाज म्हणिना तो फकीर जावं येता. सोरो वा कसलीय भाँग पियेवन नमाज म्हणपाक आडमेळीं येतात, म्हणून सोरो पियेवप इस्लाम धर्मांत मान्य ना.
दर एके मशिदींत मुअझ्झिन नांवाचो एक धर्मसेवक आसता. तो नमाजाच्या वेळार ‘आझान’ म्हळ्यार साद घालून मशिदीच्या लागसार रावपी लोकांक प्रार्थना करपाक लागता.
अल्ला – हु - अक्बर, अल्ला – हु - अक्बर Ι
अशहदो अल् ला इलाह इल्लिल्लाह Ι
अश्हदो अन्न मुहम्मदर्र सूलुल्लाह Ι
हय्या अलस्सलाह Ι हय्या अलल् फलाह
अल्ला – हू - अकबर Ι ला इलाह इल्लिल्लाह Ι
अर्थ - देव (अल्ला) सगळ्यांत श्रेष्ठ. अल्ला बगर दुसरो कोणूच पुज्य ना, अशी हांव गवाय दितां. हजरत मुहंमद हो अल्लाचो पैगंबर हाची हांव गवाय दितां. प्रार्थने खातीर येयात. सत्कृत्या खातीर येयात. अल्ला सगळ्यांत श्रेष्ठ. अल्ला बगर दुसरो कोणूच पुज्य ना.
