1540 त पूण 1564 आदीं मयें वाठारांत जालां आसुंये आनी मयें वाठारांतल्यान श्री क्षेत्र माशेलांत इ. स. 1751 आदीं जालां आसूंक जाय.
मूळ चोडण जुंव्याचेर आशिल्लीं दैवतां फोंडें म्हालांतल्या गांव वरगांव, क्षेत्र माशेलांत उपरांतच्या काळांत स्थापन केलीं, जी अजुनूय माशेल क्षेत्रांत पळोवंक मेळटात. तीं ज्या नांवान वळखतात तीं अशीं आसात - श्री देवकीकृष्ण हें मुखेल दैवत पांडववाडकार आनी गावणवाडकार ह्या दोनय कुळांच्या एकंदर म्हाजन कुळावी लोकांची मुखेल देवता मानतात. गोंयांत श्री देवकीकृष्ण दैवताचें हें एकमेव देवस्थान आसून श्रीकृष्ण आपल्या भुरगेंपणात आपले श्री देवकीमातेच्या हांडीर बसलां अशें सानुलें रूप हेर खंयच पळोवंक मेळना अशी सोबीत मूर्त ह्या देवळात आसा. श्री रवळनाथ, पांडववाडो दैवताचें एक वेगळें देवूळ तशेंच, रवळनाथ गावणवाडकार दैवताचें दुसरें वेगळें देवूळ आसा. श्री रवळनाथ पांडववाड्याचें देवूळ श्री देवकीकृष्ण देवळाचें उजवें वटेन आसून दुसऱ्याचें देवूळ दावेवटेन आसा. दरेका देवाचें वेवस्थापनूय वेगळें आसा. श्री लक्ष्मीनारायण, श्री कात्यायनी, श्री चोडणेश्वर, श्री म्हादेव, श्री भूमिका, श्री दांडशंकर, मल्लीनाथ ते भायर ब्राम्हण नांवाच्या दैवत पुरसाचें एक ल्हान देवूळ श्री रवळनाथ पांडववाडो देवळाचे उजवे वटेन आसा.
वयर उल्लेख केल्लीं दैवतां जाणीं स्थापन केलीं ते गौड सारस्वत ब्राम्हण, अत्री, काश्यप, वत्स, कौशिक आनी भारद्वाज ह्या पांच गोत्रांचो आसून तांचीं उपनांवांय वेगवेगळीं आसात. देखीक - अत्री गोत्राच्या मनशाचें मूळ उपनांव प्रभू. पूण फुडें ताचो वंशविस्तार जावन थळ, गांव आनी वेवसायावयल्यान तांच्या उपनांवांत बदल जायत गेलो आनी ते प्रभू लवंदे, प्रभू पोंबुर्पेंकार, प्रभू मोये, प्रभू कोलवाळकार, प्रभू पर्रीकार, प्रभू वेर्लेकार ह्या नांवान वळखूंक लागले. वत्स गोत्राच्या मनशांचीं उपनांवां जोशी, धारवाडकार, काश्यप गोत्रच्या मनशांचीं उपनांवां नायक, केणी, शिंक्रे, महाले; कौशिक गोत्राच्यामनशांचीं उपनांवां प्रभू दाडसांखळकार आनी भारद्वाज गोत्राच्या मनशांचीं उपनांवां बरडे अशीं वळखूंक लागले. हांचेभायर दरेका गोत्रांत हेर वेगवेगळ्या उपनांवांची मनशां आसात. पुर्विल्ल्या काळांत मुखेल गांवकारांचे बसकेंत वांटो घेवपी गांवकारांच्या नांवांत चोडण गांवच्या गांवकारांची कांय नांवां मेळटात. चोडण जुंव्यावयल्यान जरी ह्या दैवताचें स्थलांतर जालें तरी अजून मेरेन थंयचे लोक माशेलांत येवन आपलीं धर्मीक कामां आनी उत्सव मनयतात. तेचपरी दर वर्सा श्रावण म्हयन्यांत खंयच्याय एका दिसा चोडण वाठारांतलें हिंदू लोक माशेलांत येवन देवकीकृष्णाची रंगपुजा बांदून उत्सव मनयतात. चोडण जुंव्यावयले क्रिस्तांव लोकय आपले इत्सापूर्तीखातीर रवळनाथाच्या देवळांत वचून प्रसाद कौल घेतात आनी देवकृत्यांय करतात. कांय थरावीक तिथी सोडल्यार हेर दिसांनी प्रसाद कौल घेवंक मेळटात. हे प्रसाद करमलीच्या पानांचे कुडके करून पुजामूर्तीक लायतात.
श्री रवळनाथाच्या पांडववाडो ह्या देवस्थानाक सादरणपणान पिसो रवळुचें देवालय वा वागाचें देवालय अशा नांवान वळखतात. ह्या देवळाच्या प्रवेश सोंपणाच्या दोनय वटांनी पाशाणी वाग बसयल्ले आसात. श्री क्षेत्र माशेलांत पौष शुक्ल पुनवे दिसा मान्नी पुनव मनयतात. ह्या उत्सवाची खुबूच नामना आसा. ह्या उत्सवांत श्री देवकीकृष्ण देवालयामुखार व्हड रथोत्सव जाता. ह्या वेळार थंय सगळे कुळावी म्हाजन येतात आनी रथार नाल्ल फोडून रथ ओडटात. त्याभायर श्री देवकीकृष्णाच्या बालवयाकडे संबंदीत असो उत्सव म्हळ्यार श्रीकृष्ण जन्माश्टम तशेंच धंयकालो आनी गोळणकालो हे उत्सवूय कार्तिक म्हयन्याचे शुक्ल दुवादस आनी त्रयोदशेक मनयतात. दर त्रयोदशेक पालखेचो उत्सव आसता. - कों. वि. सं. मं.
देवदार : (मराठी; हिंदी: देवद्वार; संस्कृत: देवदारू; इंग्लीश: हिमालयन सायप्रस; लॅटीन: क्युप्रेसस टोरूलोजा; कूळ: क्युप्रेसेसी).
हें सुमार 30-45 मी. उंचायेचें आनी सुमार 3 मी. घेराचें झाड. ताची साल लेव पुडी कोराची आसून तिचे उबें कुडके सुटून पडटात. ताळो वाटकुळ्यो आसून पानां खुबूच ल्हान खवळावपी आनी त्रिकोनी आसतात. फुलां जानेवारी-फेब्रुवारींत येतात.
महाभारत, बृहत्संहिता आनी हेर संस्कृत ग्रंथांनी(रघुवंश, मेघदूत, कुमार संभंव) तशेंच आयुर्वेदीय चिकित्सेंत देवदार झाडाचो उल्लेख मेळटा. शंकुमत गणांतल्या क्युप्रेसेसी ह्या कुळांत ह्या उंच आनी सदापर्णी झाडाचो आस्पाव आसून तो हिमालयाच्या वायव्य भागांत तशेंच चंबा ते नेपाळमेरेन सुमार 1,550 - 2790 मी. उंचायेर दिश्टी पडटा. थंयच्यान चीनाच्या अस्तंत भागामेरेन ताचो प्रसार आसा. जौंसर, गढवाल, शिमला, नैनिताल, कुलू आदी वाठारांनी तशेंच पुणे , मुंबय, कलकत्ता शारांतल्या उद्यानांनी हें झाड लायिल्ले दिश्टी पडटा. चुनखडीची जमीन ताका बरी मानवता.
देवदाराचें लाकूड हळदुवसार करडें, वासाळ, मातशें घट्ट आनी तिगपी आसता. तासून सुळसुळीत करून तें रंगोवपाक मेळटा. सजावटीचें सामान, आरमारी, शिलेपाट(रेल्वे रुळांपोंदा घालपाचे पाट), पूल आदीखातीर आनी कोरीव सामानाखातीर उपेगी आसता. ह्या झाडांची ताजीं पाचवी पानां उकडून काडिल्लें तेल वासाळ आसून तातूंत प्रोपिऑनिक, कॅप्रॉयक, लॉरिक हीं आम्लां आनी गामा टर्पिनिऑल आसता.
जायत्या खासगी आनी भौशीक बागांनी सोबीतकायेखातीर हें झाड लायतात. नवी लागवड बियांपसून करतात. रोंप्याचीं सुर्वेचीं पानां सुयेवरी आसतात आनी 3-4 च्या पातळिल्ल्या घोंसान येतात. थळाव्या आनी शिंपडिल्ल्या प्रसाराक लागून ह्या झाडाचें लाकूड व्हड प्रमाणांत उपलब्द जायना. चड करून उत्तर प्रदेशांतल्यान हाची पुरवण जाता. देवळांत ह्या झाडाचें लाकूड धुपाखातीर वापरतात. सीडारचे एके जातीक (सीड्रस डेओडारा) आनी बॉक्सकड हाका देवदार अशें म्हळां.
शंकुमंत वनस्पतींच्या क्युप्रेसेसी कुळांतल्या जायत्या झाडांक इंग्लीशींत 'सायप्रस' म्हण्टात. क्युप्रेसेस वंशांतल्या सुमार बारा ते पंदरा जातींकच सादारणपणान हें नांव दिल्लें दिसता. (इटलियी सायप्रस क्यु. सेंपरव्हायरेन्स) भूमध्य सामुद्रिक वाठारांत पुर्विल्ल्या काळापसून आसात. वायव्य भारतांत हीं झाडां आसून (मराठी: सुरू; हिंदी: सारा, सारस) रानटी जातीचो एक प्रकार मानतात. ह्यो रानटी जाती आशिया मायनर, सिरीया आनी उ. इराणांत मेळटात. ह्या झाडाचें लाकूड आनी फळ स्तंभक आनी कृमीनाशक आसता. फळ वासाळ, उत्तेजक आनी बिकाचेर गुणकारी आसता. माँटेरी सायप्रस (क्यु. मॅक्रोकार्पा) हें सुमार 46-50 मी. उंचायेचे झाड कॅलिफॉर्नियांत मेळटा. भारतांत हें झाड सोबेखातीर लायतात. क्यु फ्युनेब्रिस (विपिंग सायप्रस) हें उत्तर चीनांतलें व्हड आनी उपेगी अशें झाड चीनांत आनी हिमालयांत मठालागसार आनी देवळा कुशीन लायतात. गोवा सायप्रस (क्यु. ग्लोका) भारतांत सोबीतकायेखातीर लायतात.हेभायर
