पळोवपासारकीं थळां आसात. हें शार आग्रासावन दक्षिणेक सुमार २१० किमी.अंतराचेर आसा.हें शार रेल्वेमार्गांचे प्रस्थानक आनी रस्त्याचें व्हड केंद्र आसा.
झांशीची राणी लक्ष्मीबाई:(जल्म:१९ नोव्हेंबर १८३५,काशी-बनारस;मरण १८ जून १८५८,ग्वाल्हेर). १८५७ च्या बंडांत ब्रिटिशांआड झुजपी एक पराक्रमी बायल.तिचो जल्म एका कऱ्हाडे ब्राह्मण कुंटुंबांत जालो.तिचो बापूय मोरोपंत तांबे हो दुसरो चिमाजी आप्पा हांचो खासगी कारभारी आशिल्लो.तिचें मूळ नांव मणिकर्णिका अशें आशिल्लें.आवय-बापूय तिका अपुर्बायेन मनुबाई म्हण्टाले.मनुबाई ३-४ वर्साची आसतनाच तिची आवय भागीरथीबाई अकस्मात भायर पडली.तेन्ना मनुबाईक घेवन तिचो बापूय ब्रह्मावर्त हांगा दुसरो बाजीराव पेशवे घराण्याच्या राजकी वातावरणांत आनी बाजीरावाचे पोसके चले नानासाहेब आनी रावसाहेब तशेंच तात्या टोपे हाम्च्या सांगातांत तिचें भुरगेपण गेलें.तांचेवांगडा तिणें मराठी भास,मोडी लिपी आनी हेर शिकप घेतलें.पेशवे तिका अपुर्बायेन 'छबिली' म्ह्ण्टाले.घोडयार बसप,तरसाद वावडप,तुबक चलोवप,शिकार करप ह्या ताकदीच्या खेळांतूय ती कसबी जाली.ती सुंदर,बुध्दीमान,शूर आनी धाडसी आशिल्ली. १८४२ त म्हळ्यार पिरायेच्या आठव्या वर्सा मनुबाईचें लग्न झांशीचो महाराज गंगाधरराव हाचेवांगडा जालें आनी ती झांशीची राणी लक्ष्मीबाई जाली.तिचो बापूय मोरोपंत हाका झाशीच्या दरबारांत सरदारकी मेळ्ळी.झांशीक आसतना ती राज्यकारभाराचें बरेतरेन प्रशासन करपाक शिकली.तिच्या हेर गुणांकूय हांगा बरी पोसवण मेळ्ळी.गंगाधरराव आनी लक्ष्मीबाई हांकां १८५१ त एक चलो जालो पूण तो रोखडोच भायर पडलो.मागीर गंगाधररावान आपल्याच घराण्यांतलो पांच वर्सां पिरायेचो आनंदराव हो भुरगो पोसको घेतलो आनी ताचें नांव दामोदर अशें दवरलें.१८५३ त गंगाधरराव हाका मरण आयलें.उपरांत १८५४ त लॉर्ड डलहौसी हाणें'पोसकीं भुरगीं'नामंजूर थारावन झांशी संस्थान खालसा केलें.पोसको वारस नामंजूर केलो हाचेविशींचे गाराणे तिणें ब्रिटीश सरकारामुखार मांडलें,पूण ताचो कांयच उपेग जालो ना.कांय थाराविक वर्सुकी निवृत्तिवेतनाचेर तिका किल्लो सोडचो पडलो.राज्य खालसा जाल्ल्यान तिका खूब खंत भोगली.देवधर्म,पुजा,दानधर्म आनी हेर आध्यात्मिक कार्यावळींनी ती आपलो वेळ घालोवपाक लागली. १८५९ त क्रांतीझूज सुरू जालें आनी क्रातीचें ल्हार झांशीक पातळ्ळें.थंयच्या हिंदी सैनिकांनी सगळ्या ब्रिटीश अधिकाऱ्यानी कत्तल करून झांशीचो किल्लो काबीज केलो.तांणी राणी लक्ष्मीबाईक झांशीचें राज्य आपल्या हातांत घेवपाची विनंती केली आनी राणयेन खोशयेन राज्य कारभाराचीं सूत्रां हातांत घेतलीं.सुमार १० म्हयने झांशी प्रांताचेर राणी लक्ष्मीबाईचें राज्य चालू आशिल्लें.ह्या काळांत झांशीचे शिमेवेल्या दतिया आनी ओछी ह्या संस्थानांच्या संस्थानिकांनी झांशीक रेवंडो घालो;तेन्ना तिणें व्हडा धाडसान तांचेआड झूज दिवन ह्या दोन संस्थानांकडेन शांततायेची कबलात केली. उपरांत,झांशी संस्थानांत जाल्ले ब्रिटिशांचे कत्तलींत राणी लक्ष्मीबाई जापसालदार आसा असो आरोप दवरून गव्हर्नर कॅनिन हाणें तिका धरपाखातीर सर ह्यू रोज हाका धाडलो.व्हडा सैन्यासयत रोज हाणें २० मार्च १८५८ दिसा झांशीक रेवंडो घालो.राणयेन तात्या टोपे,नानासाहेब पेशवे हांकां मदत करपाक आपयले.इकरा दीस तिणें ब्रिटिशांचो खर प्रतिकार केलो.बाराव्या दिसा ब्रिटिशांनी शारांत घुसून कत्तल जाळपोळ आनी फितुरीय वाडटाली.ताका लागून राणयेक पळून वचपाबगर आनी कांयच उपाय नाशिल्लो.निमाणें ती पोसक्या भुरग्याक फाटीक बांदून दादल्यांच्या भेसांत सुमार ३०० वेंचिक लोकांक घेवन झांशीतल्यान भायर सरली आनी ब्रिटिशांची फळी मोडून पयलीं काल्पी हांगा गेली.थंय तात्या टोपे आनी रावसाहेब पेशवे हांकां मेळून तिणें फुडल्या झुजाची तयारी केली.पूण ह्या संयुक्त सैन्याचेर जनरल रोज हाणें पूंच आनी काल्पी हांगाच्या झुजांत जैत मेळयलें.उपरांत लक्ष्मीबाई बंड करपी लोकांक घेवन ग्वाल्हेर गेली.ग्वाल्हेर काबीज करून थंयचें मराठी सैन्य तिणें आपलेवटेन हाडलें आनी नानासाहेब पेशव्याक पेशवेपद दिलें.उपरांतचो थोडो काळ सवस्तकायेंत गेलो.फुडें रोज आनी स्मिथ हांच्या सैन्यान ग्वाल्हेरचेर घुरी घाली.ह्या झुजांत राणी प्राणपणान लडली.झुजात आसतना गुळी लागून ती जखमी जाली.तेन्ना तिचो एकनिश्ठ सेवक रामचंद्रराव हाणें तिका उबारून लागींच आशिल्ल्या गंगादास बाबा नांवाच्या साधूचे खोपींत व्हेली.थंयच तिका मरण आयलें.तिचे निमाणे संस्कार जे सुवातीर जाले,थंय स्वतंत्रतायेउपरांत एक यादस्तीक बांदलां. राणयेचे हुशारेची आनी धाडसाची इतिहासकारांनी,ग्रंथकारांनी आनी हेर जायत्या जाणांनी उपाट तुस्त-तोखणाय केल्या.
झाकिर हुसेन:(जल्म :८ फेब्रुवारी १८९७,खामगंज-फरूकाबाद-उत्तर प्रदेश;मरण:३ मे १९६९,नवी दिल्ली). भरताचो तिसरो राश्ट्रपती आनी एक नामनेचो शिक्षणतज्ञ.ताचो जल्म एका उच्च मध्यम वर्गीय मुसलमान पठाण घराण्यांत जालो.ताचो बापूय फिदा हुसेन खान हो नामनेचो वकील,झाकिर ९ वर्सांचो आसतना भायर पडलो.झाकिराचें मुळावें शिकप इस्लामिया हायस्कुल,इटावा हांगा जालें.उपरांत एम.ए.मेरेनचें शिकप ताणें एम्.ए.ओ.कॉलेज,अलीगड हांगा केलें. जेन्ना भारतीय राश्ट्रीय कॉंग्रेस आनी अखिल खिलाफत समिती हांणी एकठांय जावन असहकार चळवळ सुरू केली,तेन्ना महात्मा गांधीन देशभर भोंवडी करून शिक्षकांक आनी विध्यार्थ्यांक सरकारी शाळा-कॉलेजां सोडपाक आवाहन केलें.ह्या काळांत तरनाटे पिरायेचेर शिकोवपी आनी शिकपी झाकिर हुसेन विद्यार्थी मळार आनी हेर वांगडयांमदीं खूब लोकप्रिय आशिल्लो.ताणें हाकीम अजमल खान आनी हेर फुडारी हांच्या पालवान २९ ऑक्टोबर १९२० दिसा अलिगड हांगा 'जामिआ मिलिया इस्लामिया'हे संस्थेची थापणूक केली.उपरांत १९२३ त,झाकिर हुसेन उच्च शिक्षण घेवपाखातीर जर्मनीक गेलो.थंयच्या बर्लिन विद्यापीठांत अर्थशास्त्र विशयांतली डॉक्टरेट मेळोवन १९२६ त तो भारतांत परत आयलो.फुडें ताणें आपलें पुराय जीवित हे संस्थेक समर्पित केलें. 'जामिआ मिलिया इस्लामिया'हे संस्थेचें संविधान हेर शिक्षणीक संस्थांपरस वेगळे आशिल्लें.राश्ट्रीय उदरगत आनी एकचार मतींत घेवन मुसलमानांक धर्मीक शिक्षण दिवचें,तशेंच सगळ्या जाती जमातींत समजिकाय निर्माण करची,हो ताचो उद्देश आशिल्लो.१९२५ त ही संस्था दिल्लीक हालयली,तेन्ना तिचो झाकिर हुसेन १९२६ त 'शैकु जामिया'(कुलगुरू) जालो.ताणें सुमार बावीस वर्सा (१९२६-४८) हे संस्थेत काम केलें आनी तिका अभिनव शिक्षणसंस्थेचें स्वरूप दिलें.शिक्षणाच्या मळार वावुरतना ताणें महात्मा गांधी आनी जर्मन शिक्षणशास्त्रज्ञ केर्शेनस्टाइनर हाचेकडल्यान स्फुर्त घेतली.विद्यापीठांत बौध्दिक स्वतंत्रताय,विचारांची स्वतंत्रताय आनी भाशणांची स्वतंत्रताय पुराय आसची आनी व्यासंगी विव्दानांची ती माची जावंची;कारण असल्या वातावरणांत विद्यार्थ्यांची उदरगत बरेतरेन जाता,अशें ताका दिसतालें.ताणें आप-शिक्षणाचेर भर दिवन नवे शिक्षणिक विचार जामिआ मिलियांत सुरू केले.शिक्षणीक मळावेलो अणभव,हांकां लागून १९३८ त,तो मोलोघोग शिक्षण समितीचो अध्यक्ष जालो.१९३८-४८ ह्या काळांत हिंदुस्तानी तालिमी संघ,सेवाग्राम हाचो तो अध्यक्ष आशिल्लो. १९४८-५६ ह्या काळांत ताणें अलिगड मुस्लिम विद्यापीठाचो कुलगुरू ,म्हूण काम केल्लें.यूनेस्को,विद्यापीठ अनुदान आयोग,मध्यवर्ती माध्यमिक मंडळ,विद्यापीठीय शिक्षणीक आयोग,बिहार उत्तर प्रदेश
