आफ्रिकेंत गेले तर फेन जिप्सी आर्मोनिया,ग्रीस ह्या मार्गान युरोपभर पातळ्ळे.सुर्वेक युरोपांत रावन आयज अमेरिकेंत जाल्ल्या कांय जिप्सींचीं आडनांवां अशी:बॉस्वेल,कपूर,स्मिथ,स्टॅनली,वेल्स. अठराव्या शेंकड्यासावन जिप्सींक एके सुवातेर स्थायिक करपाचे यत्न सुरू जाले.मारीया तेरेझान १७६१ वर्सा तांकां हेडपाक मना केले.अठराव्या शेंकड्यांत स्पेनचो कार्लोस-३ हआनें सोळा वर्सांसकयल आशिल्ल्या जिप्सी भुरग्यांक आवय-बापायपसून वेगळे दवरून खास शिक्षण दिवपाखातीर हुकूम काडलो.जिप्सींनी संघटीत जावपाचे खूब यत्न केले.१९३० वर्सा पोलडांत भतांणी एक राजवंशाक (dynasty)स्थापन केली.स्टीव कॅस्लो हआणें Red Dress Gypsies नांवाची एक संस्था उबारली.पूण संघटीत जावपाचे यत्न निर्फळ जाले.येदी व्हडली जमात आसून लेगीत जिप्सींचें आंतरराश्ट्रीय संघटन ना.तरी लेगीत दर वर्सा,मे आनी ऑक्टोबर म्हयन्यांत पोव्हास (फ्रांस)हांगाच्या 'ले सांत मारी'(Les Saintes Maries)हांगा ते एकठांय जमतात आनी तांची संत सायबीणमाय सारा हिका आर्गां ओंपतात अनैइ तिची उपासना करतात. ज्या देशांत जिप्सी रावतात,त्या देशाच्या हवामानाप्रमाण,भुगोलाप्रमाण आनी अर्थीक परिस्थितीप्रमाण तांकां आपल्या जिविताकडेन तडजोड करची पडटा.जिप्सी जरी तंबूंनी,घरांनी,खोपींनी आनी घोलींनी (स्पेन)रावले,तरीकूय चड करून ते हेडत आसतात.युरोपांत ते प्रवासाखातीर घोड्यागाडी(Caravan) वापरतात्. 'व्हायीव्होदे' नांवाचो जोप्सी कुटुंबाचो मुखिया 'फुरिदाई' म्हळ्यार ज्येश्ठ बायलेच्या सल्ल्यान सगळे निर्णय दिता. जिप्सी चड करून काळ्या वर्णाचे आसातात.मध्यम ऊंची,किडकिडीत पूण बळिश्ट,काळेनिळ्सर केंस,सोबीत नाजूक तोंडावळ हीं तांचीं कांय कुडीचीं लक्षणां जावन आसात.तांच्या उलोवपांत तोंडावेले भाव आनी हातांनी केल्ले हावभाव हाचेर चड भर दिल्लो दिश्टी पडटा.जिप्सी अस्वस्थ आनी चंचल वृतीचे आसतात.ते निवळसाणीचो नेम मात्तूय पाळीनात. पोट भरून जेवपी जिप्सीक चिकन,पोर्क,भाजी हे जिनस आशिल्लें जेवण आवडटा.तांकां सोरो आनी तंबाकू भोव मानवता.जिप्सींची कायदापध्दत 'Romano Kris'न्याय आनी कायदो शासन पळेता.हे कायदापध्दतींत सगल्यांत व्हडली ख्यास्त समाजांतल्यान धांवडावन घालप,ही जावन आसा.जिप्सीचे जल्म-मरण उक्त्यार जाता.लग्नाच्यो चालिरिती देशाप्रमाण बदलतात.जिप्सीच्या मरणाउपरांत ताचे मालकीच्यो सगळ्यो वस्तू,ताचे कारवान,ताचीं गोरवां,नश्ट करतात.जिप्सी थळावे धर्म आपणायतात.आपूण रोमन कॅथॉलिक,प्रोटेस्टंट वा मुसलमान अशें ते दाखयतात,पूण भितल्ल्यान तांचे जादूचे तंत्र-मंत्र आनी हेर देवस्पण चालूच आसता. जिप्सी हे संगतीचे मोगी.हंगेरी,रुमानिया,स्पेन हांगा आनी हेरकडेन जिप्सी समाजांतसून संवसारीक नामना मेळयिल्ले प्रतिभावंत संगीत कलाकार जावन गेल्यात.ब्रिटनांत एका काळांत मुश्ठीझुजांतलें (Boxing)वस्तादपण जिप्सींनी मेळयल्लें. जिप्सींचे मुखेल वेवसाय अशे:धातूकाम,घोड्यांचो वेपार,पांटले विणप,जंतर-मंतर आनी जादूचे खेळ करप,भविश्य सांगप,मातयेचीं आयदनां करून विकप,मोलां-बटण करप,फळां दिवप.जिप्सी हे खास करून संगीतकार,नर्तक आनी गायक म्हूण नामनेक पावल्यात. हालींच्या काळांत युरोपांतल्या खूब देशांनी तांचे हे हेडपी वृत्तीक आळाबंदा हाडपाक सुरवात केल्या.तांच्या भुरग्यांक शाळेंत धाडून तांकां धंदे-शिक्षण दितात.१९५६ वर्सा रशियान एका कायद्यावरवीं जिप्सींक एके सुवातेर स्थायिक करपाची तजवीज केली.हेर कांय देशांनी फिरत्यो शाळा सुरू केल्यात आनी जिप्सींखातीर शिक्षणीक सवलती दिल्यात.हालींहालींव्च कांय जिप्सी स्थायिक वा अर्दस्थायिक जाल्यात.देखीक-स्पेनचे खितानो,इंग्लडांतले जिप्सी,फ्रांस आनी जर्मनीचे मानुश वा सिंटी,मध्य युरोपांतले काल्डेरश,हंगेरींतले संगीतकार इतले यत्न करूनूय जिप्सी समाजांत फाव तो बदल जाल्लो दिसना.पूण एका जाग्यार स्थायिक जावपाची तांची प्रवृत्ती मात दिशींदिशीं वाडत आसा.
जिब्रान खलील:(जल्म:६ डिसेंबर १८८३,बिशार्री,लेबानन;मरण:१० एप्रिल १९३१,न्यूयॉर्क ). एक नामनेचो अरबी कवी,विचारवंत आनी चित्रकार.बैरूत हांगाच्या 'मदरसतुल हिकमत' हातूंत ताणें चार वर्सां अरबी साहित्याचें शिकप घेतलें.बारा वर्सां पिरायेचो आसतना तो अमेरिकेक गेलो.बॉस्टन हांगा २ वर्सां शिकप घेवन तो लेबनन हांगा परत आयलो.बापायवांगडा ताणें सिरिया,पॅलेस्टायन हांगा भोंवडी केली.चार वर्सां अरबी आनी फ्रेंच भाशा शिकल्याउपरांत,उंचेल्या पांवड्याचें शिकप घेवपाखातीर तो ग्रिस,रोम,स्पेन आनी पारीस हांगा गेलो.पारिसाक दोन वर्सां शिकल्या उपरांत जिब्रान बॉस्टनाक परतलो.अभ्यासक्रमावांगडाच ताणें धर्माचो इतिहास,आंतरराश्ट्रीय कायदो,संगीत,वैजकी आदी वेगवेगळ्या विशयांचो अभ्यास केलो.नाझारेथ,बेथलहेम,जेरुसलेम,तायर,त्रिपोली ह्या शारांक भेटी दिल्यो.हे भोंवडेचो ताचे विचारसरणेचेर आनी तत्वगिन्यानाचेर खोल परिणाम जालो,अशें मत ताची चरित्रकार बार्बारा यंग हिणें परगटायलां.ह्या अणभवांतल्यानूच ताणें 'Jesus,the son of Man'हें पुस्तक बरयले.
दमास्कस हआंगा रस्त्यांचेर आनी मशिदींनी भोंवतना,थंय अरबी फुडाऱ्यांचीं चित्रां खंयच दिश्टी पडनात,हें ताचे मतींत आयलें.फुडें सोळावें वर्स पुराय जावचे पयलींच ताणें अरबी विचारवंतांचो तशेंन कवींचो खोलायेन अभ्यास केलो आनी आपले कल्पनेन तांचीं चित्रां रंगयलीं.उपरांत चित्रकलेंत फिशाल जावपाखातीर १९०८ त,ताणें पारिसांतले Academy of Fine Arts हे नांवाजिल्ले संस्थेंत प्रवेश घेतलो.थंय ताका ऑगस्ट रॉदां ह्या नामनेच्या शिल्पकाराच्या हातासकयल काम करपाची संद मेळ्ळी. जिब्रानान ल्हान पिरायेचेर बरोवपाक सुरवात केली.पिरायेच्या पंदराव्या वर्सा जिब्रानान 'द प्रॉफेट' (The Prophet)हो आपलो ग्रंथ बरोवपाक सुरवात केली.'अल-हकिकत' ह्या म्हयन्याळ्याचें पिरायेच्या सोळाव्या वर्सा ताणें संपादन केलें.ताणें पितारिल्ल्या फामाद व्यक्तिचित्रांचें न्यूयॉर्क आनी बॉस्टन हांगा प्रदर्शन भरयल्लें.आपलें बरोवप उजवाडाक येवचें अशी ताची इत्सा नाशिल्ली;पूण ताचें चडशें बरोवप ताच्या बऱ्या मागप्यांनी उजवाडाक हाडलें.१९१० पसून अखेरमेरेन ताचो राबितो न्यूयॉर्क हांगा आशिल्लो. जिब्रानाने दोन भासांनी बरप केलें.अस्तंत्या देशांखातीर इंग्लीशींत आनी अरबी देशांतल्या वाचप्यांखातीर अरबी भाशेंत.ताचें मुखेल अरबी ग्रंथ अशे:'अराइस उल मुरूज'(१९१०,Nymphs of the Valley),'दमह इब्तिसामह'(१९१४,Teas and Laughter), 'अल-अरवाह अल मुतमरिंद' (१९२०,Spirits Rebellious),'अल अजित्रहत अल मुतकस्सिरह' (१९२२,Broken Wings),'अल अवासिफ' (१९२३ The Storms), 'अल मवाकिब' (१९२३,The Processions),त्याभायर
