Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/837

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

कामगारुय गिरायक आशिल्ल्यान चलनात अदीक पैसो घोळटा.जायरातीवरवीं जाल्ल्या अदीक फायद्याचो कांय वांटो दुरदॄश्टीचो उत्पादक बोनस,कामाची बरी वेवस्था,कामगार निवासस्थानां हांचेर खर्च करतात. जायरातीक लागून मालाची प्रतिश्ठा वाडटा आनी संस्थेचें नांव जाता.सर्तीच्या बाजारांत एकाद्र्या उत्पाद्काची वस्तू फकत बरी आनी सवाय आसली,तरी ती जायराती बगर खपतलीच हाची खात्री दिंव येना.कारण तसलीच वस्तू तयार करपी हेर उत्पादक आपल्या मालाची गडगंज जायरात करून ती खपोवंक शकतात.व्हड प्रमाणाचेर जायरात करतकच सुर्वेक कांय काळ एकाद्या वस्तूचो खप वाडटा,पूण ते वस्तूंत गुण्वत्ता नासल्यार,तिचो खप सदआंच तिगून उरप वा वाडप शक्य आसना.जायरातीच्या मळावयले वेगवेगळे कायदे आनी जायरात वितरण-संस्थेन घाल्ले निर्बध,हाका लागून हालींच्या काळांत फट जायरात करून गिरायकाक फटोवपाचें प्रमाण खूब उणें जालां.विकसित राश्ट्रांनी जायरातीचें प्रमाण अदीक आसता,ही योगायोगाची गजाल न्हय तर जायरातीक लागून उदेगीक उदरगत घडून येवपाक मदत जाता,अशेंदिसून आयलां. माध्यमांची वेंचणूक:जायरात करतना उण्यांत उण्या खर्चांत गिरायकाकडेन चडांत चड संपर्क साधप,हें माध्यम वेंचपाफाटलें सूत्र आसा.माध्यम वेंचून काडटना चार गजालीकडेन लक्ष दितात.१.माध्यमाचें स्वरूप:माध्यमाच्या संपर्काचो भुगोलीक व्याप्ती,खाशेले वर्गाच्या आनी पांवड्याच्या लोकां मेरेन जायरात कशी पावोवप,देखीक:वैजकी सल्लागारांखातीर टपालाचें माध्यम वापरतात.माध्यमाची दॄश्य्ता आनी श्राव्यता,माध्यमांत हालचाल,रंग हांकां आसपी वाव,जायरात पळोवपाक आनी आयकूपाक लागपी वेळ,जायरातीचो प्रभाव,परत-परत वितरावपाची क्षमता ह्या गजालींचो विचार,माध्यमाचें स्वरूप पळेतना जाता.२.माध्यमाचें वातावरण आनी प्रसार:वातावरण प्रसारित करूं येता,अशी मन:स्थिती.देखीक-खबरेपत्रांतल्या जायरातीचो परिणाम रोखडोच जाता,जाल्यार चित्रपटमाध्यम स्वप्नाळू वातावरण तयार करता,३.माध्यमाचो खर्च:दोन माध्यमांचो तुलनात्मक खर्च पळोवपाखातीर १,००० लोकां मेरेन पावपाखातीर येवपी खर्चाच्या हिशोबाचो विचार करतात.४.माध्यमाची लवचिकता:एकाद्या माध्यमांत कमी उतरांनी वा कमी काळांत जायरात करप.देखीक-म्हयन्याळ्यापरस दिसाळ्या खबरेपत्रांत रोखड्यारोखडी जायरात उजवाडावप शक्य आसता. जायरातींचीं माध्यमां:खबरेपत्रां,म्हयन्याळीं आनी हेर नेमाळीं,वण्टीपत्रकां,प्रसिध्दीफळे,दुकानांच्यो पाटयो,येरादारीवेलो जायरात,प्रसिध्दीपट आनी न्हायतीपट,सरकचित्रां(Slides),आकाशवाणी,दूरचित्रवाणी,प्रदर्शनां आनी प्रात्याक्षिकां,जनेल दाखोवपी (Window Display),विक्री-केंद्र जायरात,टपाली जायरात,छापील माध्यमां (देखीक-हस्तपत्रकां,पुस्तिका),गावगिऱ्या वाठाराखातीर माध्यमां (देखीक-खास चित्रपट,प्रदर्शनां,प्रात्यक्षिकां,आकाशवाणी,दूरचित्रवाणी,वण्टीपत्रकां,दवंडी,हस्तपत्रकां,वस्तूंचे नमूने)ही जायरातीचीं माध्यमां आसात. रचनात्मक आनी कल्पक जायराती:कसलीय जायरात करचेपयली तिची आंखणी आनी मांडावळ करची पडटा.विकपाविशींच्या कल्पनांचें प्रभावी रुपांतर,शब्द आनी चित्रां हांचे वरवीं करप,ही कल्पक जायरातीची मुळावी बसका जावन आसा.जायरातींत विश्वास बसपासारकी आनी मन वळोवपासारकी शब्दांची रचणूक,वस्तूचे पुराय म्हायतीचेर आदारित आसची पडटा. कल्पनात्मक जायरातींत वस्तूविशीं प्रामाणिकपणान तशेंच गिरायकाक समजतलें आनी पटतलें अशा सोप्या उतरांनी सांगप जाता.जायरातीचे मांडावळींत आनी शब्दांचे रचणुकेंत गिरायकाक माल घेवपाक प्रवृत्त करपाचें बळगें आसचें पडटा.कल्पक जायरातकार सामान्य तशेंच समाजीक मानसशास्त्राचो अभ्यास करून खंयच्या आवाहनाचेर नेट दिवचो,हें थारायता.कांय मुळाव्यो इत्सा,जायरातींत आवाहन म्हूण वापरतात,त्यो अश्यो-काटकसर,बचत,फायदो,सोबितकाय,मोग,भालायकी,सुरक्षितता,अनुकरण,प्रावीण्य,आराम,सुख,जिज्ञासा,विनोद. जायरातींतलो संदेश नाटयपूर्ण रीतीन परिणामकारक स्वरुपांत मांडप,हें दॄकप्रतिमाकाराचे कलेचेर आदारून आसता.जायरात मांडपाचे दोन प्रकार आसात:१.विकपाविशींचो संदेश सरळ आनी स्पश्टपणान वितरावप. २.अप्रत्यक्ष मांडावळ:हातूंत वाचप्याची जिज्ञासा वाडोवपी जायरात मोहिमेंत एका फाटोफाट एक अशा जायरातींची माळ वितरावन,उमळशीक वाडयतात आनी निमाणचे जायरातींत गुपीत उक्तें करतात. परिणाम घडोवन हाडपी दॄकप्रतिमेच्यो कांय देखी अश्यो:एकाद्री वस्तू वापरतना दाखोवप,सुरवातीचो आनी मागीरचो असो वस्तूच्या वापरांतलो फरक नदरेक हाडून दिवप,सूक्ष्मदर्शक यंत्र आनी व्हडलीं भिगां हांचेवरवीं सहज नदरेंत न येवपी वस्तूचें खाशेलेपण दाखोवप,असामान्य चित्रांचो वा उतरांचो वापर,बोधचिन्हां,वस्तू वापरपी नामनेच्या व्यक्तींचीं शिफारसपत्रां छापप.जायरातीच्या रेखांकनांत वाचतल्याची नदर सहज भोंवतली हाची जतनाय दॄकप्रतिमाकाराक घेवची पडटा.तशेंच तातूंत कोरे सुवातीचो फाव तो वापर करप गरजेचें आसता.चित्रांची मांडावळ आनी सजावट ओडलायणी जावंची आनी तातूंतल्यान प्रतीकात्मक संदेश परगटावचो,म्हूण तातूंत अचूक फाटभूंय,सैमीकता,वास्तवता,सरळता,फाव तो आकार,रंगसंगती हे घटक म्हत्वाचे आसतात. जायरात वेवसायाकडेन संबंदीत आशिल्ल्यो संघटना,संस्था आनी तांचो वावर असो:१ The Indian and Eastern Newspaper Society (१९३९):खबरेपत्रांचे हित सांबाळप,शासन,जायरात वितरण-संस्था आनी जायरातदार हांचेकडेन संयुक्तपणान वेव्हार करप.२.Indian Language Paper Association(१९४१):प्रादेशीक भासांतल्या खबरेपत्रांचे खाशेले वेव्हार सांबाळप.३.Advertising Agencies Association of India(१९४५):जायरातीचो पांवडो सुदारप,वांगडी आशिल्ल्या जायरात संस्थांनी सुसूत्रता हाडप,तांचेखातीर आचारसंहिता लागू करप्.४.Commercial Artista'Guild (१९४८): जायरात संकल्पनांचो पांवडो वाडोवप,वांगडी कलाकारांचे हितसंबंद सांबाळप,५.Audit Bureau of Circulation(१९४८):म्ह्त्वाचीं सगळीं दिसाळीं, सप्तकी नेमाळीं आनी म्हयन्यांळी ह्या ब्युरोचीं वांगडी आसात.ह्या ब्युरोन दिल्लें खबरेपत्राच्या वा नेमाळ्यांच्या खपाविशींचें प्रमाणपत्र विश्र्वसनीय आनी प्रमाण अशें धरतात.६.Indian Society of Advertisers(१९५२).जायरातदाराच्या हितसंबंदांची राखण करप,जायरातीचो पांवडो वाडोवप. जायरात आनी कायदो:जायरातीचें उजवाडाव्वाप्प,वितरावणी आनी तेविशींचे हेर वेव्हार हांकां संविदा अधिनियम,उजवाडावपाचे अधिनियम हांचे नेम लागू जातात.प्रसिध्दीपट,सरकपट्ट्यो (Slides),वण्टीपत्रां,फळे असल्या भायल्या जायरातींक संबंदीत नगरपालिकेचे कर भरचे पडटात.चड करून मुंबय,कलकत्ता,दिल्ली,मद्रास ह्या महानगरांतल्या जायरातींविशीं कांय बंधनां आमी नेम आसात.सगळ्या तरेच्या लघुपटांक प्रदर्शनापयलीं सेन्सॉरचें प्रमाणपत्र घेवचें पडटा.भोंवपी गाडयांचेर जायराती लावन त्यो विजेचेर प्रकाशमान करपाच्यो आसल्यार ताका पोलीस आयुक्ताची खास परवानगी घेवची पडटा.

जायसी मलिक मुहंमद:(जल्म:सुमार १४९२;मरण:सुमार १५४२). 'पद्मावत' ह्या नामनेच्या हिंदी काव्याची रचना करपी एक सूफी