जो चोथो उरता, तातूंतल्यान निमाणो शुध्द असो रोस काडटात, ताका निरो अशें म्हण्टात. निरो बरो रुचीक आसता आनी तातूंत क जीवनसत्त्व भरपूर प्रमाणांत आसता. काजूचो गर (बियो) रुचीक, भरपूर पुश्टीक आनी वखदी आसता. तातूंत 21% प्रथिनां आसतात. हो गर चडसो मेकळो खातात. तेभायर हालवो, सांजो, खीर, चिवडो सारक्या खावपाच्या जिनसांनी तो वापरतात. काजू-बियांक जें कवच आसता, त्या कवचांत एक प्रकारचो दीख आसता. ह्या दिखाचो उपेग तेल – रंग तयार करपाखातीर आनी वेगवेगळ्या प्रकारची कीटकनाशकां तयार करपाखातीर जाता. काली तशेंच हेर उदकांतल्यो किडी व्हड्याच्या आंगाक लागच्यो न्ही आनी व्हड्याचें उदकांतलें आंग पिड्ड्यार जांवचें न्हय म्हुण ह्या दिखाचो लेप व्हड्याच्या आंगाक सारोवन ताका संरक्षण दितात. कोंडांनी आसता त्या जळारींच्यो अळयो मारपाक ह्या दिखाचो उपेग करतात. थंडेच्या दिसांनी पांयांक जे कात्रे पडटात, त्या कात्र्यांचेर ह्या दिखाचो लेप लायतात. काजूचे बियेचो दीख मनशाचे कातीचेर वायट परिणामूय करता. दीखाक लागून कात काळी पडून ती सोलता. काजूच्या झाडाचे खडबडीत सालापसून टँनीन आनी गम मेळटा. काजूच्या झाडाचें लांकूड फर्निचर तयार करपाखातीर आनी जळवाखातीर वापरतात. काजूक किडीचो आनी रोगाचो बरोच त्रास जाता. किडींभितर रोटो (stem bores) आनी टी मोस्किटो ह्या किडींचो चड त्रास जाता. रोटोः ही कीड काजूचें कांड तशेंच मुळां पोखरता आनी कांडांतलो गोरोप खाता. ताका लागून झाडाच्या कांडांतल्यान मुळामेरेन भुसो तशेंच गम भायर पडटा. अशीं लक्षणां दिसलीं की ही कीड लागल्या म्हूण समजुचें. ही कीड लागतकच सुरवातीक पानां हळडुवीं जातात आनी मागीर झाड इल्लें इल्लें सुकता आनी मरता. हे किडीचेर नियंत्रण दवरपाखातीर, सुरवातीकूच पानां हळडुवी दिसनाफुडें कांडाचेर 2 फुटांमेरेन बी. एच्. सी. 1 टक्के हें वखद सारयतात. आनीक एक उपाय म्हळ्यार रोटो लागला त्या जाग्यावयली थोडीशी साल काडून थंय मोनोक्रोटोफोस ह्या वखदान बुडयल्लो कापूस लायतात आनी काडिल्ली साल परत बांदतात. टी- मोस्किटोः बरेच फावट खारो दंव पडून चंवरां करपलीं, अशें म्हण्टात. पूण प्रत्यक्षांत तें टी- मोस्किटो हे किडीक लागून घडटा. जळारी सारकी दिसपी ही कीड, चंवराच्या तशेंच तरन्या खांदयांतल्यान रोस चोखून घेता. ताका लागून चंवरां आनी खांदयो सुकतात. हे किडीचो बंदोबस्त करपाखातीर 0.05 टक्के येन्डोसल्फोन हें वखद चंवरां येतात तेन्ना 20 दिसांच्या अंतरान तीन फावट मारतात. तेभायर पांनां पोखरपी तशेंच पानांचें आनी चंवरांचें जाळें विणपी किडीचो काजूक थोड्या प्रमाणांत त्रास जाता. हे किडीचेर नियंत्रण दवरपाखातीर 0.05 टके फोस्फोमीजेन वा येन्डोसल्फान हें वखद फवारतात. काजूक गुलाबी रोग जावं मर रोगाचो कांय प्रमाणांत त्रास जाता. ह्या रोगाची लागण जाल्यार खांदयो तोंकाकडल्यान सुकतात. ह्या रोगाचो बंदोबस्त करपाखातीर पयलीं सुकिल्ल्यो खांदयो उडयतात आनी मागीर झाडाचेर 1 टक्के बोर्दो मिश्रण फवारतात. -विश्राम गांवकार
काठमांडूः नेपाळ राज्याची राजधानी आनी मुखेल वेपारी केंद्र. हें नगर हिमालय पर्वताचे वळींत विष्णुमती आनी बाघमतील ह्या न्हंयांच्या संगमाचेर वसलां. ताची उंचाय समुद्रथरासावन 1321.5 मी. आसा. काठमांडू शार भारताचे शिमेपसून 120 किमी. अंतराचेर आसा. हांगा वट्ट 2,35,160 (1981) लोक रावतात. गिमाच्या दिसांनी ह्या शाराचें हवामान बरें आसता पूण थंडेच्या दिसांनी मात हांगाचें हवामान भलायकेक मारक आसता. ह्या शाराच्याच भागांतल्यान बर्फान भरिल्ली हिमालयाचीं तेंमकां दिश्टी पडटात. आदल्या काळांत काठमांडू शाराक मंजुपट्टन, कांतिपूर हीं नांवां आशिल्ली. आतांचे काठमांडू शार 723 त राजागुणकामदेव हाणें वसयल्लें. मल्लराजा लक्ष्मणसिंह वा लक्ष्मींद्र हाणें 1596 त हांगा व्हडलें लांकडी देवूळ बांदलें. लांकडाक काष्ठ अशें म्हण्टात. ताचेवेल्यान काष्ठमंडप – काठमांडो – काठमांडू अशी नांवां पडलीं. अदीं ह्या शाराभोंवतणी तट आशिल्ले आनी ताका 32 शिमो आशिल्ल्यो. शाराचे 32 विभाग आसून तांकां टोल अशें नांव आशिल्लें. काठमांडूच्या पोरन्या शारांतले रस्ते अशीर आसता. थंयचीं घरां तांबड्या विटांनी बांदिल्लीं आसता. घराचे बांदावळींत लांकडांचो चड उपेग केला आनी तांचेर सुंदर कोरीवकाम केल्लें दिश्टी पडटा. मल्लराजान बांदिल्लो हांगाचो भव्य राजवाडो हो ह्या पोरन्या शाराचें खाशेलपण जावन आसा. थंयच्यान लागींच महेंद्रमल्ल हाणें बांदिल्लें तल्लिजुदेवी (तळजाभवानी) देवूळ आसा. हें देवूळ काठमांडूच्या हेर देवळांपरसूय व्हड आनी पळोवपासारकें आसा. राजवाड्याच्या मुखेल प्रवेशदारांत व्हड अशी हनुमानाची मूर्त आसा. हे मूर्तीवेल्यानूच ताच्या मुखावेल्या चौकाक हनुमानताल अशें म्हण्टात. ह्या चौकांत ब्रह्मी पॅगोडाचे बांदावळीचेर बांदिल्लीं कितलींशींच देवळां आसात. तेचपरी काळ्या फातराची काळभैरवाची एक व्हड मूर्त आसा. पोरन्या राजवाड्यालागसार आर्विल्ले बांदावळीचो व्हड दिवाणखानो आसा. ह्या दिवाणखान्यांत दरबार भरता आनी थंयच्यानूच म्हत्वाच्यो घोशणा करपाच्यो आसल्यार करतात. राजवाड्याचे उदेंतेक कवायतीचें व्हड मळ (तुंडीखेळ) आसा. पोरन्यां शारा लागसारूच राणा लोकांनी बांदिल्ले खुबशे व्हड-व्हड म्हाल आसात. हांगाच्यो आर्विल्ल्यो इमारती अस्तंते धर्तीच्यो आसतात. काठमांडू शारांत खुबशा जातींचे लोक रावतात. तांतल्यो मुखेल जाती अश्योः शनेवारी, ठाकूर, गुरंग, गुरखा. हांगाचे चडशे लोक हिंदू आनी बौध्द धर्मीक आसात. लघुउध्योगांत काठमांडू शारांतल्या लोकांनी नांव जोडलां. तेभायर हांगाचें लांकडाचें कोरीव काम तोखणाय करपासारकें आसा. हांगाची कापडाचीं जोतीं, सत्र्यो, कातडी काम, लोकरी कपडे, धातुंचीं आयदनां आनी हस्तकलेच्या वस्तूंक भायल्या देशांनी बरीच मागणी आसा. हांगा तांदूळ, गंव, फळां आनी भाजी हांचें थोड्या प्रमाणांत उत्पादन जाता. देखुनूच ह्या नगराक खाध्य अन्नाची आयात करची पडटा. एकुणिसाव्या शेंकड्यामेरेन काठमांडू शाराची उदरगत कमी प्रमाणांत जाताली. पूण सध्या ह्या शारीचे उदरगतीक बरोच वेग आयला. साक्षरतेच्या मळार फाटीं आशिल्ल्या ह्या शारांत गध्या उच्च शिक्षणाची बरी वेवस्था आसा. आतां काठमांडू शारांत खुबकडेन मुळाव्यो माध्यमिक शाळा आनी वाचनालयां आसात. तेभायर 1958 त स्थापन जाल्लें त्रिभुवन विध्यापीठ आसा. काठमांडू शाराचे उदेंतेक 5 किमी. अंतराचेर काठमांडूचो विमानतळ आसा. काठमांडू शारांत आनी शाराच्या लागसार हिंदूंची आनी बौध्दांचीं कितलींशींच देवळां आनी तीर्थस्थळां पळोवंक मेळटात. पशुपतीनाथ हें हांगाचें नामनेचें शिवालय, शारा सावन सुमार 4 किमी. अंतराचेर आसा. स्वयंभूनाथ, बोधनाथ ह्या बौध्द पवित्र थळांच्या दर्शनाक तिबेट, जपान सारकिल्या भायल्या देशांतल्यान लोक येतात. -कों. वि. सं. मं.
काणकोणः गोंय राज्यांतलो दक्षिणेकडलो म्हाल. ह्या म्हालाचे उत्तरेक केपें आनी सांगें म्हाल, दक्षिणेक अरबी दर्या आनी कर्नाटक राज्यांतलो कारवार जिल्हो, उदेंतेक कर्नाटक राज्यांतलो कारवार जिलहो आनी अस्तंतेक अरबी दर्या येता. भूंयवर्णनः काणकोणची चडशी भूंय दोंगर-दोंगुल्ल्यांनी आनी जंगलांनी भरिल्ली आसा. कर्मलघाट, आंबेघाट आनी आंवळीघाट अशे तीन घाट हांगा आसात. गालजीबाग न्हंय आनी तळपणची न्हंय ह्यो हांगच्यो मुखेल न्हंयो आसात. अरबी दर्याचे फांटे हांगा ज्या ज्या गांवांनी भितर सरल्यात, त्या त्या नांवांनी काणकोणच्या दर्याक वळखतात. देखीकः पाळोळें, तळपण,
