लागता.
मोनजात: आल्प्स दोंगरी वाठारांत वांस्वेल, शामॉय हरण आनी रानबोकडे हे सारके मोनजात आसा. आयबेक्स आनी मॉर्मट सारकी मोनजात उणी जायत गेल्यात. डॅन्यूब न्हंयचे आनी हेर तळ्यांच्या दोंगराचेर कॉरमोरंट, हेरॉन,बकीं, हांयसां, टर्मिगन ह्या सारकीं सुकणीं सांपडटात. पूण भांगरां कोराचो गरूड काबार जावन गेला. शिकार करपाआड कडक नेम आसले तरीपूण वट्ट मोनजात उणई जाल्या. तळ्यांतल्यान नुस्तें चडशें मेळना. गोरवां आनी मेंढरां ही पोसपा सारकी मोनजात मात बरीच आसा.
इतिहास: पुर्विल्ल्या काळाँसावन ह्या देशाक युरोपांत म्हत्व आसा. इ. स. चे सुर्वेक जेन्ना रोमनांनी ह्या देशाचेर जैत मेळयलें, तेन्ना हांगा सुएबी लोक रावताले. पांचव्या शेंकड्याउपरांत हूण, ऑस्ट्रोगॉथ, लोंबार्ड आनी बव्हेरियन हांणी हांगाचे रोमन वाठार भूंयभरवण केले. सातव्या शेंकड्याचे सुर्वेक स्लाम लोकांनी हालींचो स्टिरिया, लोअर ऑस्ट्रिया आऩी कॅरिथिया हे वाठार घेतले. 788 वर्सा शार्लमेन हाणें हो देश जिखलो. ताणें हांगा वसाहतींक उर्बा दिली. किरिस्तांव धर्मप्रसाराक हांगा नेट आयलो. शार्लमेन उपरांत उदेंतेचो वाठार पयलीं मोरेव्हियन आनी उपरांत मग्यार लोकांकडेन गेलो. पयलो ऑटो हाणें हो वाठार 955 वर्सा जिखून घेवन बव्हेरियाक जोडलो. 976 त, हो वाठार लीओपोल्ड ऑफ बॅबेनबर्ग हाचे सत्तेखाला आयलो. हाणें पयल्या ऑस्ट्रियन घराण्याची थापणूक केली. 1192 वर्सा, स्टिरीयाचोय वाठार बॅबेनबर्गालागीं आयलो. इकराव्या आनी बाराव्या शेंकड्यांत हांगा सरंजामशाय सगळ्यांक चड बळइश्ट जाली आनी त्याच काळांत डॅन्यूब न्हंयचें म्हत्व वाडून थंय कितलींशींच शारां तयार जालीं. बॅबेनबर्ग उपरांत बोहिमियाच्या राजान लोअर आऩी अपर ऑस्ट्रिया, स्टिरीया, कॅरिथिया आनी कार्निओला हे वाठार घेतले. तेन्ना जर्मन राजाच्या मुखेल्यांनी 1272 वर्सा हॅप्सबर्गच्या रुडॉल्फाक राजा म्हूण वेंचलो. रुडॉल्फान हे सगळे वाठार परत जिखून घेतले. हांगासावन हॅप्सबर्गच्या घराण्याचो प्रभाव युरोपाचेर चालू जालो. फुडें पवित्र रोमन साम्राज्याचे राजाय ह्याच घराण्यांतल्यान वेंचून येवंक लागले. पूण राजकी थीरपण हांगा केन्नाच नाशिल्लें. सोळाव्या शेंकड्यांतल्या वेपारी क्रांतीक लागून पोरने वेपारी मार्ग आनी टायरोल, कॅरिथिया हांगाच्या भांगराच्या खणींचें म्हत्व उणें जालें. कॅथलिक आनी प्रॉटेस्टंटपंथांमदीं स्रत लागली. टायरोल हांगा प्रॉटेस्टंटांच्या फाटबळाक लागून शेतकारांचे उठाव जाले पूण हे उठाव चिड्डून उडयले. दुसरो फर्डिनांड हाचे राजवटींत प्रॉटेस्टंट विरोधी धोरणाक लागून तीस वर्साच्या झूजाक एक कारण मेळ्ळें. राज्य सत्ता आनी कॅथलिक धर्मसत्ता हांचो एकवट जालो. फुडें राज्यसत्ता काबार जायसर हो एकवट तिगलो. बोहिमिया आनी मोरेव्हिया ह्या ऑस्ट्रियन साम्राज्याचेच वांटे जावन गेले आनी वेस्टफेलियाचे कबलाती उपारंत पवित्र रोमन साम्राज्य नांवापुरतेंच उरून हॅप्सबर्ग साम्राज्य बळिश्ट जालें. स्पेनचो 6 वो चार्लस् हाणें आपली चली मासिया तेरेझा हिचेखातीर हॅप्सबर्गचो वाठार मेळयलो. तिचो घोव पयलो फ्रान्सिस हो 1945 वर्सा राजा जालो, पूण खरी सत्ता मारियाच्याच हातांत आशिल्ली. प्रशियाचो दुसरो फ्रीड्रीख हाचे लागीं त्चें बरोच काळ झूज जालें. जर्मन भुंयेचे मालके खातीर ऑस्ट्रियन दायज झूज आनी सात वर्सांचीं झूजां जालीं. मारीयान उदेंतेवटेनचे साम्राज्य वाडयलें, सरदारांचें म्हत्व उणें करून तांकां नोकरशायेंत दवरले आनी केंद्र सत्ता, वाडयली. तिचे उपरांत, तिचे चलयेन हेंच धोरण फुडें चलयलें. हेवटेन तेवटेन फाफसल्ल्या आपल्या वाठारांचें केंद्रीकरण आनी जर्मनीकरणा आड सगळेवटेनच्यान विरोध जालो. ताचे उपरांत ऑस्ट्रियांतले वयल्या वर्गाचे लोक समाजीक आनी सांस्कृतीक मळांचेर शेक गाजोवंक लागले. अठराव्या शेंकड्यांत ऑस्ट्रियन संगीत आनी वास्तुकला हांची बरीच उदरगत जाली. एकुणिसाव्या शेंकड्याचे सुर्वेक ऑस्ट्रियन साहित्य उदेंवक लागलें.
ऑस्ट्रिया आनी फ्रांस हांचे संबंद केन्नाच बरे जाले नात. 1792 वर्सा, ऑस्ट्रिया आनी फ्रांस हांचेमजगतीं लडाय जाली. झुजां आनी कबलाती हातूंत ऑस्ट्रियाचे बरेंच लुकसाण जालें. 1812 वर्सा, ऑस्ट्रियाक नेपोलियनाचे वटेन रशियाआड झूज करचें पडलें; पूण 1813 वर्सा तो रशियावटेन गेलो. 1814 च्या व्हिएन्ना काँग्रेसींत ऑस्ट्रियाक नेदरलँडस् आनी बाडेन हे वाठार मेळ्ळे नात, पूण लाँबर्डी, व्हिनीशिया, इस्त्रिया आनी डाल्मेशिया हे वाठार मेळ्ळे. 1848 मेरेन युरोपच्या साम्राज्यवादी राजकारणाचेर ऑस्ट्रियन पंतप्रधान मेटरनिख हाचो बरोच प्रभाव आशिल्लो, पूण मदल्या आनी सकयल्या लोकांचे प्रस्न वाडूंक लागिल्ले. राश्ट्रीयवादी प्रवृत्ती वाडटाली आनी ऑस्ट्रियांतले जर्मन, स्लाव, हंगेरियन आनी इटालियन ह्या विंगड विंगड लोकांमदलीं झगडीं वाडूंक लागलीं. 1848 त, क्रांतीकारकानी मेटरनिखाक सकयल उडयलो, फर्डिनंडान राज्य सोडलें आनी फ्रांसिस जोजेफ राजा जालो. ऑस्ट्रियाचो शंक वाडटा अशें दिसतालें, पूण हें साम्राज्य भितरल्या भितर दुबळें जाल्लें. वेपारी सवलती मेळून जरी अर्थीक लाव वाडलो तरी वंशीक झुजां वाडत आशिल्लीं. 1859 त इटालीच्या झुजांत लाँबर्डी हातांतल्यान गेलो आनी ऑस्ट्रियन साम्राज्याचें लश्करी आनी राजनितीक दुबळेपण उक्ताडार पडलें. हीं संद मतींत दवरून प्रिन्स बिस्मार्कान ऑस्ट्रियाचेर जैत मेळयलें आनी ताका जर्मन संघराज्यांतल्यान भायर उडयलो. व्हिनीशीया इडलीक दिवचो पडलो आनी 1867 वर्सा ऑस्ट्रो-हंगेरियन जोड राजशायेची थापणूक जाली. पूण विंदड विंगड प्रकारांच्या भोवसंख्यलोकांचेर ही जर्मन मग्यार अल्पसंख्य लोकांची राजवट राश्ट्रवादी वातावरणांत थिरावंक पावली ना. 1914 वर्सा लोकांमदल्या प्रस्नावांगडाच ऑस्ट्रियन राजकुंवराचो खून जाल्ल्यान पयलें म्हाझूज पेटलें. 1918 त, पयलो चार्ल्स हाणें राज्य सोडलें. राजेशाय काबार जाली आनी 12 नोव्हेंबराक सोशलिस्ट आनी पॅनजर्मन पक्षांनी शांतीकडेन सत्ता बदल्ली. जर्मन ऑस्ट्रिया हो उरिल्ल्या जर्मनीचोच वाठार मानून तो एक लोकशाय देश म्हूण घोशणा केली.
ऑस्ट्रियाच्यो सद्याच्यो शीमो 1919 च्या सेंट जर्मेन कबलातींतल्यान थारायल्ल्यो. हे आनी व्हॅसीय हांगाचे कबलातीन ऑस्ट्रियाक जर्मनीकडेन खंयच्याच प्रकारची एकी करपाक बंदी घाल्ली. ताका लागून ऑस्ट्रिया सुमार 60 लक्ष लोकांचो एक ल्हानसो देश जालो आनी अर्थीक तशेंच उद्देगीक म्हत्वाक लागून व्हिएन्ना ह्या शारांत चडशे लोक रावंक लागलें. उपास आनी इन्फ्लूएंझा हांकां लागून व्हिएन्ना शारांत बऱ्याचजामंक मरण आयलें. इतलें मजगतीं चलन फुगवट्याचें संकश्ट आयलें. 1924 त, राश्ट्रसंघाच्या पालवान हातूंतल्यान सुटावो जाता अशें दिसतनाच, बेकारी, राजकी घडणुको हांका लागून पुराय देश अरिश्टांत सापडलो. ह्या काळांत शोबर, सीपेल हांच्या फुडारपणाखाला ख्रिश्टन सोशलिस्ट आनी पॅनर्जमन हांची संयुक्त सरकारां आयलीं. 1927 त, हांगा बेबंदशाय जाली. खाजगी सैन्यां सरकाराचें आयकून घेना जालीं. नॅशनल सोशलिझमान पॅनर्जमन पक्ष सोंपयलो. 1932 त, डॉल्फ्स् चॅन्सलर जालो. तो जर्मनीकडेन एकी आऩी नॅशनल सोशलिझम हांच्या विरोधांत उबो रावलो. फॅसिझमवटेन बागवत ताणें इटलीचो पालव घेवपाचें धारण घेतलें. हाका लागून 1934 त, हांगा बंड जालें आनी तें चिड्डूनय उडयलें. सोशल डॅमोक्रेट्स आनी नॅशनल सोशलिस्ट ह्या दोनूय पक्षांचेर बंदी घाली,. 1934 त, नॅशनल सोशलिस्टांनी डॉल्फ्साक मारून उडयलो, पूण ते सरकार घडोवंक शकले नात. ताचे उपरांत सत्तेर आयिल्ल्या शास्निगान सोशलिस्टां वटेन बरेपण दवरलें, पूण तें चड तेंप तिगलेंना. जर्मनीचो ऑस्ट्रियावेलो पेंच दिसान दीस वाडत वतालो. नॅशनल सोशलिस्टांक 1938 च्या मंत्रीमंडळांत सुवात मेळ्ळी. ह्याच वर्सा जर्मनीन हांगा सैन्य धाडलें. पयलीं हांगा सेसिनकार्ट हाचें सरकार आशिल्लें. पूण 1940 त, ऑस्ट्रिया पुरायपणान जर्मनींत विलीन जालो. 1945 त, रशियन आनी अमेरिकन सैन्यान जर्मनीचेर जैत मेळोवन