This page has not been proofread.
मूर्त दाखयतात.एकादशमुखी मारुतीच्यो मूर्ती खुब कमी आसा साैराष्टातल्या पाेरबंदर हांगा इकरामुखी मारुती आसुन ताका बावीस हात आनी दोन पांय आसात.त्या मानान पंचमुखी मारुतीच्यो मुर्ती खूब आसात .त्यो दशभुजा आसतात.ह्या मारुतीचीं देवळां कलकत्ता,उज्जैन,गिरनार,बिलवाडा,पुणे,म्हापसा हांगा आसात.दक्षिणमुखी मारूतीचें तोंड दक्षिणेवटेन आसता म्हणून ताका दक्षिणमुखी मारूती अशी संज्ञा मेळ्या.अशे मू्र्तिमुखार जारण,मारण,वशीकरण अशे तरेचे प्रयोग करतात.हे मारूती महाराष्ट्रांत मुंबय,पुणे,बारामती,औरंगाबाद हांगा आनी कर्नाटकांतल्या बसवगुडी हांगा आसात.
नेपाळातल्या हनुमानमुमूर्ती भितर भक्तपूररच्या दरबारांतली मूमूर्ती म्हत्वाची आसा ती चार भुजांची आसून,तिच्या आंगार खूब आभुशणां आसात.
भारताभशेन भताभायर सयाम,कॅंबोडिया,जवा,सुमात्रा हांगाय हनुमानमूमूर्ती आसात.
बऱ्याचशा संतांनी हनुमंताची पुजा बांदून ताचो आदर्श समाजामुखार उबो करपाचो यत्न केला.रामराज्याचो एक म्हान आदर्श म्हणून समर्थ रामदास स्वामीन ताची उपासना सुरू केली आनी गांवागांवांत हनुमंताची स्थापना केल्ले इकरा मारूती चड प्रसिद्द् आसात.कर्नाटक ही हनुमंताची जल्मभूय मानतात.माध्वसंप्रदायांत सगळ्यांत पयलीं हनुमानाची पुजा करपाची चाल आसा.स्वामी विवेकानंद हनुमंताचो परम भक्त आशिल्लो.
कों वि.सं.मं.
हरकंत्र :कानडा जिल्ह्यांतल्या कारवारपसून होनावरमेरेन दर्यादेगेर वशिल्ली एक जात.हे लोक कन्नड भास उलयतात.
हे लोक हिंदू अासून चडशा हिंदूच्या देवांक भजतात.कोडिबीर,बेलेवीर आनी बेलेबंट हांका ते आपली राखण करपी देवता मानतात.केन्नाय जर मोड जाले,वा नुस्ते कमी जालें जाल्यार ह्या देवतांची पुजा करतात.तशेंच ते सोमनाथ,मरिअम्म आनी हुलिदेवता हांकां भजतात.देवमाशाक ते खूब भियेतात.तो दिसलो जाल्यार कुमारिकांक जेवण घालपाचो नवस करतात.भुतां-खेतां,शकून-अपशकून,जादूटोणो,मंत्र-तंत्र हांचेर तांचो विश्वास आसा.
हंच्यांत आते-मामे भावंडांत लग्ना जातात. चल्याचो बापूय चलयेक मागणी घालता. तो चलयेच्या बापायक देज दिता. साखर पुडो चलयेच्या घरा जाता. हविक ब्राह्मण लग्नाचो म्हूर्त काडून दिता. लग्ना पयलीं तीन दीस न्हवऱ्यावटेन मंडळी व्हंकलेक भांगराची वा रुप्याची एक वस्त आनी फुलांची फांती दितात. व्हंकलेक बापूय त्या सगळ्यांक जेवण दिता. लगनाच्या पयलीं दोन दीस व्हंकल-न्हवऱ्या घरा माटव घालतात. माटवाच्या भायर औदुंबराच्या पानांचें आर्क उबारतात. एक चलो त्याखातीर सोवळें न्हेसून पानां घेवन येता. एका कपड्याचेर तांदूळ,नाल्ल,पान-सुपारी दवरून तो सुपांत दवरतात,हाका बळी म्हण्टात. ताची पुजा करतात आनी जातींतल्या भावंडांक जेवण घालतात.
लग्ना दिसा सकाळींन्हवरो मिखणुकेन व्हंकलेच्या घरा वचपाक भायर सरता. मिरवणूक व्हंकलेच्या गरालागीं पावल्याउपरांत कांय मनशां फुडें वतात आनी व्हकलेक साडी,फांती आनी विडो दतात. व्हंकल ती साडी न्हेसता. मिरवणूक घराच्या दारांत आयल्या उपरांत व्हंकलेची आवय न्हवऱ्याक ओंवाळटा आनी तो ओंवांळणेक चार आणे घालता. उपरांत न्हवरो-व्हंकल एकामेकां सामकार उबीं रावतात. तांच्या मदीं अंतरपाट धरतात. मंगलाश्टकां जाल्या उपरांत न्हवरो-व्हंकल एकमेकाच्या गळ्यात फुलांचे हार घालतात. हाका 'धारे' विधी अशें नांव आसून लग्नांतलो हो म्हत्वाचो भाग. उपरांत तो न्हवऱ्य-व्हंकलेक घरांत व्हरुन बळीम्हऱ्यांत बसयतात आनी तांकां गोड खावपाक दिता.
दुसऱ्या दिसा न्हवऱ्य-व्हंकलेक हळद लावन माटवा मुखावयल्या आर्कासकयल बसयतात. व्हंकलेची आवय नाल्ल, तांदूळ, विड्याची पाना आदी वस्तू दवरिल्लें ताट न्हवऱ्या-व्हकलेच्या माथ्यार दवरतात आनी व्हंंकलेचो बापूय तातूत पांच खेप कळशांतले उदक वोततात. जमिल्ले सगळे लोक अशेंच करतात. व्हकलेचो बापूय दनपरां सगळ्याक
