स्वातंत्र्य मेळयलें. पूण ऑस्ट्रिया-हंगेरीन स्लोवेनीया आनी क्रोएशियेक स्वातंत्र्य दिलेंना. स्वातंत्र्य चळवळीच्या काळांत राश्ट्रवादी लोकांनी बाल्कान प्रदेशांत आपलें धुमशेण चालूच दवरिल्लें. त्याच तेंपार सर्बियन क्रांतिकारी गटांतल्या एका वांगडयान ऑस्ट्रियी आर्चडयूक फ्रांन्सिस फर्डिनांड हाची हत्या केली. हे घडणुकेक सर्बियेक जापसालदार धरून ऑस्ट्रियेन तांचेआड झूज उबारलें. पयल्या म्हाझुजाचें हें एक मुखेल कारण समजप जाता. ऑस्ट्रिया हंगेरीचेर पयल्या म्हाझुजांत हार पडले उपरांत दक्षिण स्लावांनी आपल्या स्वातंत्र्याची घोशणा केली.
पयलें झूज काबार जाले उपरांत डिसेंबर १९१९त सर्बियन राजा पिटर पयलो हाच्या फुडारपणाखाला ‘किंग्डम ऑफ सबर्सद, क्रोएट्स अॅण्ड स्लोवेनीज’ अशा स्वतंत्र देशाची स्थापना केली. १९२१त राजा पिटर पयलो हाच्या मरणाउपरांत ताचो चलो पयलो अलेक्झांडर सत्तेर आयलो. ताणे संविधान आनी घटकराज्यांची आदली विभागणी रद्द करून ‘युगोस्लाविया’ (दक्षिणी स्लाव लोकांची भूंय) ह्या नव्या देशाची स्थापना केली. सगळ्या राजकीय पक्षांचेर कायदयान बंदी घालून पुराय सत्ता आपल्या हातांत घेतली. हे घडणुकेक राष्ट्रवादी लोकांनी खर विरोध करून १९३४ त फ्रांसांतल्या मार्से शारांत आलेक्झांडराची हत्या केली. आलेक्झांडरा उपरांत ताचो बापोलभाव पॉल सत्तेर आयलो. ताणेंय आलेक्झांडराचीच राजनिती आपणायिल्ल्यान १९४१ त पॉलाकूय सत्तेभायरो करून राजा पिटर दुसरो हाका सत्तेर हाडलो. पूण रोखडीच जर्मनीन युगोस्लावियेचेर घुरी घालून ताची विभागण केली. दुसऱ्या म्हाझुजाच्या काळांत लाखांनी युगोस्लाव लोक मेले. उपरांत देशांत गनिमी सर्बियन सैन्य आनी कम्युनिस्ट पंगडाभितर यादवी झूज पेटलें. मार्शल टिटो हो कम्युनिस्ट पंगडाचो मुखेली आशिल्लो. टिटोन युगोस्लावियेंत साम्यवादी शासन हाडपाचो यत्न केल्ल्यान भौसाकडल्यान ताका फाटबळ मेळ्ळें. ऑक्टोबर १९४४ त सोविएत लश्करान बॅलग्रेड मुक्त करून, युगोस्लावियेची पुराय सत्ता टिटोच्या हातांत दिली. २९ नोव्हेंबर १९४५ दिसा सद्याचें प्रजासत्ताक आनी प्रांतांचो मेळून ‘फॅडरल पिपल्स रिपब्लिक ऑफ युगोस्लाविया’ ची स्थापना केली. अशे तरेन देशांतली राजसत्ता नश्ट जाली. टिटोन हेर पक्ष बेकायदेशीर थरोवन फकत कम्युनिस्ट पक्षांक राजकीय दर्जो दिलो. ३१ जानेवारी १९४६च्या संविधानाप्रमाण स प्रजासत्ताकांचे मेळून युगोस्लाविया संघीय प्रजासत्ताकाची स्थापना केली. युगोस्लाविया आनी सोविएत रशिया हांचेमदीं इश्टागतीची कबलात जाली. पूण टिटोन परराश्ट्र आनी अर्थीक धोरणांविशीं रशियेचें धोरण आपणावपाक न्हयकार दिलो. हाका लागून १९४८ त स्टालिनान युगोस्लावियेवांगडचे संबंद तोडले. उपरांत युगोस्लावियेन लश्करी आनी अर्थीक आदाराखातीर अमेरिका आनी हेर अस्तंती देशांकडसून मदत घेतली. पूण हें पावल टिटोन आपलो साम्यवादी समाजरचणुकेचो विकास चालूच दवरलो. स्टालिनाच्या मरणाउपरांत दोन वर्सांनी रशियेवांगडचे संबंद परत जोडले. शीतझुजांत टिटो तटस्थ रावलो. ७ एप्रिल १९६३ च्या नव्या संविधानप्रमाण स प्रजासत्ताकां आनी दोन प्रांत मेळून युगोस्लाविया समाजवादी संघीय प्रजासत्ताकाची स्थापना केली. उपरांत संविधानांत दोनदां बदल करून प्रजासत्ताकांक चड स्वायतताय दिल्ली. पूण क्रोएटी लोकांक पुराय स्वातंत्र्य जाय आशिल्लें. हाका लागून तांणी टिटोच्या धोरणांक विरोध केलो. १९७० त टिटोन साबार क्रोएटी साम्यवादी मुखेल्यांक शासनांतल्यान धावंडावन घाले. १९८०त मार्शलाक मरण आयले उपरांत कम्युनिस्टांचो शेक ल्हव ल्हव उणो जावन १९९०त देशान लोकशाय पद्दत आपणायली. क्रोएटांनी आपलो दहशतवादी मार्ग चालूच दवरिल्लो. हाची परिणाम म्हळ्यार जून १९९१त क्रोएशिया आनी स्लोवेनिया हांणी युगोस्लावियेपसून वेगळें जावन आपलें स्वातंत्र्य जाहीर केलें. उपरांत वंशीक भेदांक लागून सुरवेक क्रोएशियेंत यादवी झूज पेटलें आनी ते उपरांत बॅस्नियेंत पावलें. ह्या झुजांत हजारांनी लोक मेले. १७ एप्रिल १९९२ दिसा सर्बिया आनी मोंटेनॅग्रो ह्या प्रजासत्ताकांनी मेळून फॅडरल रिपब्लीक ऑफ युगोस्लावियेची घोशणा केली.
यादवी झुजांत सर्बियेन बॉस्नियेंतल्या सर्बांक थंयच्या मुसलमानांआड झगडपाक आदार केल्लो. हाका लागून संयुक्त राश्ट्रांनी युगोस्लावियेचेर निर्बंद घालले. सप्टेंबर १९९२ त युगोस्लोव्हियेक जनरल अॅसॅब्लींतल्यान काडून उडयलो. ऑगस्ट १९९५ त नाटो न सर्बांनी घेतिल्ल्या बॉस्नियेंतले सर्ब आनी मुसलमान हांचेमदीं मध्यस्थी करून शांतताय कबलात घडोवन हाडली.
राज्यवेवस्थाः जोसफ ब्रोझ टिटो हाणें १९४५ वर्सा सावन युगोस्लावियेंत कम्युनिस्ट राजवट लागू केल्ली. उपरांत टिटोक १९८०त मरण येत सावन देशांत ताचोच शेक चलतालो. ताणें सोवियत युनियनासावन तटस्थ रावन युगोस्लावियेंत आपली स्वतंत्र कम्युनिस्ट पद्दत चलयली. उपरांत १९९० वर्सा मेरेन कम्युनिस्ट हो देशांतलो एकमेव पक्ष आसलो. पूण १९९० त हेर पक्षांवयली बंदी उबारून भौपक्षीय वेंचणूक घेवपांत आयली.
फॅडरल प्रेसिडेन्ट हो राश्ट्राचो मुखेली आसून, संसदेतल्या दोनूय घरांचे वांगडी ताका वेचून काडटात. झोरान लिलिक हो जून १९९३त युगोस्लावियेचो राश्ट्राध्यक्ष म्हूण बिनविरोध वेंचून आयलो. देशाची संयुक्त संसद ही ‘चँबर ऑफ द रिपब्लीक’ आनी ‘चँबर ऑफ सिटीझन’ अशी दोन घरांनी विभागल्या. चँबर ऑफ द रिपब्लीक हातूंत ४० वांगडी आसून, तातुंतले २० वांगडी माँटेनेग्रो आनी सर्बिया
