लोकसेवा आयोण। बुद्ध दिवची. तशेंच शासकीय सेवांतली पदोज्जती, बदल्यो हे बाबींतलीं जेम थारवप. एकाद्रया श्वाशेल्या प्रश्जार जेव्जा राश्ट्रपती लोकसेवा आयोणाक सल्लो दिवपाची विनंती करतलो, तेवेळार तसो सल्लो राश्ट्रपतीक दिवचो. शश्ट्रपती संसदेंत कायदो करून लोक सेवा आयोगाचें कार्यक्षेत्र वाडीवंक शकतात. दर वर्मा आपणे केल्लया कार्याची अहवाल लोकसेवा आयोणाञ राश्ट्रपतीक दिवचो हो जियाळ उपरांत संसदेमुरवार सादर करतात. नोकसेवा आयोगाची एकाद्री शिफारस जए केंद्र सरकाशळ अमान्य केल्ली आसत, तर ती माळ्य ज कश्पाफाटलीं कारणां संसदेनुरवार उक्ती कश्चीं. राज्याच्या लोकसेवा आयोशाल अशेच तरेचो आपल्या कार्याचो अहवाल राज्यपालाक भेटीवचो. घटजेंतल्या तरतूर्दीचो विचार केलो तर अशें दिसून येता, भारतांत लोकसेवा केंद्रीभूत जाल्ले आसात. सद्या भाश्तांत केंद्रीय लोकसेवा आयोगाच्या वांगडद्यांची संश्व्या अध्यक्षासकट पणव आसा. आयोगाचे दिल्लीक एवतंत्र कार्यालय आझा. तातूंत २२६ अधिकारी आजी सुमार १,१00 कामगार आसात. ह्या आयोणाचे प्रशासकीय काम पळोवपाश्वातीर एक सचिव आसूज ताका आटाश् दिवपाश्चातीर एक जोडसचिव, एक परिक्षा जियंत्रक आळी १८ उपसचिव आसात. केंद्रीय लोकसेवा आयोगाचे वांगडी हे वेणवेगळ्या कार्यक्षेत्रांतल्याल आयिल्ले आसतात. एक वा दोन वांगडी भारतांत केंद्रीय लोकसेवा आयोगाची अध्यक्ष चडकरून झळदी लोकश् आसतालो, पूण उपरांत हेर मळांवयल्या मजशाकूथ अध्यक्षपद दिताळने. हें लोकसेवा आयोगाचें मुश्वेल कार्य आसा. ह्या सेवांमदल्यो सगळ्यांत महत्वाच्यो अाळी प्रतिशठेच्यो सेवा म्हळ्यार भारतीय प्रशासकीय सेवा (आय्.ए.एस्.), भारतीय पोलीस सेवा (आय्,पी.एम्.), भारतीय पश्राश्ट्रमेवा (आय्.एफ्. एम्.), भारतीय टपाल सेवा, भारतीय सीमाशुल्क आजी अबकारी सेवा, भारतीय प्राप्तीकर सेवा, भारतीय लतेरवा आळी लतेश्वापरीक्षण सेवा, भारतीय वजसेवा, भारतीय राजस्व आरोग्य मंत्रालयाची वैजकी सेवा आदी सेवांचोय तातूंत आसपाव जाता. राश्ट्रीय संरक्षण प्रबोधिजी वायुदळ अकादमी हाच्योय प्रवेश परिक्षा आजी अधिकारी पदाच्यो परेिक्षाय केंद्रीय लोकसेवा आयोग घेता. वापर करून करतात. भरतेची पयळतो प्रकार हो स्पधत्मिक लनेश्ची परिक्षेतल्याज भरती करून घेवप. तर दुसरो प्रकार प्रत्यक्ष कोकर्णी वि३वको श : ४ भरपाचे सुवातीची जायशत दिसाळ्यांजी दितात. त्या पदाश्वातीश् जे मुलारवर्तीत जे उमेदवार योज्य दिसतात, तांच्या जांवाची शिफारस वेगवेगळ्यो एवाशेल्यो सेवा जिमणि जाल्लद्यो आसात. तेझतंबंदींची अभ्यासक्रम सुरू करून तातुंतल्यो पदव्यो विंशड विंगड विद्यापिठां पश्क्षेिक बमपाची शरज जासता. ह्या सेवांमदीं शिक्षण आळी प्राध्यापक, अभियंते, वैजकी, विज्ञाजिक, तंत्रज्ञ आदींची आश्पाव जाता. भारतीय प्रशासन सेवेचे पश्क्षेिक बसपी उमेदवाशची पेिशय उण्यांतउणी २१ वसाँ आजी चडांतचड २६ वसाँ इतली आमची पडटा, अनुसूचित जाती आजी जमातीश्वातीर संविधाजांतलो आण १६ अनुच्छेद ३३५ प्रमाण कांय सुवाती शरवीव दवरपांत येतात. शिक्षणिक, सामाजिक आजी झांस्कृतिक जदरेल फार्टी आशिल्लया जातीजमातींक प्रशासनांत सुवातीचें घोरण भारत देशान आपणायलां. अजुसूचित जाती आजी जमातींच्या उमेदवारांक पिशयेंत थोडी सूट (मेकळीक) दिल्ली आझा. १९७९ त केंद्र सरकाशळ पेिशयेची मयदिा २६ वसाँवयल्यान २८ वसाँचेर व्हेली. पूण १९८६ त तातूंत परत बदल करूज ती परत २६ वसाँच केली, २वंयच्याय उमेदवाराक फकत तीज एवेपो हे परिक्षेक बसूक मेळटा. हे परिक्षेक बसपी उमेदवाशलाणीं स्वंयच्याय मान्यता सुरवेच्या काळांत केंद्रीय लोकसेवा आयोणाची परिक्षा ही दोज थरांजी वांटिल्ली आझा, मुश्वेल लिश्वित परिक्षा आली तोंडी परिक्षा. लेश्वी परिक्षेश्वातीर लारवांपरझ चड विद्यार्थी बर्मूक लागले. हे समस्येचो विचार करपाएवातीश् १९७५ त सरकाशन डॉ. एम्. कोठारी हांचे येजमाळकेरवाल्न समिती स्थापन केली. १९७६ वसा हे समितीज आपलो अहवाल दिली. तिणे अशी सुचोवणी केली, झर्त (मुळावी) वांचणी परिक्षा घेवची आजी तातूंत उत्तीर्ण जाल्लया वेंचीक उमेदवारांची मुख्वेल लेरवी परिक्षा घेवची. हे समितील अशेय मत उक्तायलें, हेर भारतीय भाशांतल्याज उत्तर पत्रिका बरोवपाक परवाजणी दिवची. ह्यो सुचोवण्यो केंद्र सरकाशल मालूज घेतल्यो आळी १९७८ झावज तीज थशंवयल्ती सर्त परिक्षा घेवपाक सुरवात जाली. मुळावी चांचणी परिक्षा दर वसा जूज म्हयज्यांत घेवपांत येता. हे एवातीर दोन प्रस्नपत्रिका आसतात आनी प्रस्नांचे स्वरूप वस्तुनिश्ठ पद्दतीचें आसता. तातुंतली पयली प्रस्जपत्रिका सामान्य ज्ञाजाची देडशें शुणांची आसता, तर दुसरी प्रस्जपत्रिका इत्सूक विशयाची ४१८ तीजशें शुणांची असता. हे मुळावे चांचणी परिक्षेत जे उमेदवार उत्तीर्ण जातात, तांकां मुरवेल लिश्वित (बरोवपावी) परिक्षेक बसपाची मेकळीक �
