Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/396

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

तशेंच, ह्या पिकाळ बऱ्या निचऱ्याची, खोल आनी दुमट जमीन गरजेची आसता. केरळांतले रेंवेचे भुसभुशीत आनी दुमट जमनींत वा जांभायुक्त जमनींत लवंगांचें झाड बरें वाडटा. माड, सुपारी, काफी ह्या सारकिल्या वेपारी पिकांमदीं लवंगांची लागवड करतात. तेभायर फकत लवंगांचे मळेय लायतात.

लागवडीखातीर पिकीं आनी ताजीं फळां उदकांत भिजोवन गोबर आनी रेंव हांकां घासून रोखडींच आळ्यांनी पेरतात. रोंप तयार जावपाक 4 – 5 सप्तकां लागतात. रोंप सुमार 25 सेंमी. ऊंच जातकच पावसाळ्यांत ताची लागवड 60 X 60 सेंमी. च्या आनी सुमार 6 मी. अंतराचेर आशिल्ल्या फोंडकुलांत करतात. रोंपां लायतकच तान – चार वर्सांमेरेन तांचेर सावळी पडपाची आनी हातांनी उदक दिवपाची वेवस्था करची पडटा. रोंप लायतकच तीन – चार वर्सांमेरेंन तांचेर सावळी पडपाची आनी हातांनी उदक दिवपाची वेवस्था करची पडटा. रोंप लायतकच सुमार 7 – 8 वर्सांनी झाडाक फुलां येतात आनी दर एका झाडापसून सुमार 20 – 30 वर्सांमेरेन वाडट्या प्रमाणांत चंवर येता. 30 – 60 वर्सां जाल्ल्या झाडापसून भरपूर उत्पादन जाता. पूण ते उपरांतचें उत्पादन अर्थीक नदरेन फायद्याचें नासता. लवंगाच्यो बंद कळयो कांय प्रमाणांत तांबडयो जातकच हातांनी तोडटात. ताचेयपरस तरणे कळे तोडल्यार तांकां फुडें खोकर लवंगां म्हण्टात. तोडणी कांय दिसांचें अंतर दवरून परत परत करची पडटा. सादारणपणान 2.5 ते 4.5 किग्रॅ. लवंगां दर झाडापसून मेळटात. कांयकडेन हें प्रमाण 6.8 किग्रॅ. आसता. तोडणेउपरांत लवंगाच्यो ह्यो कळयो 4 – 5 दीस वतांत सुकयतात. वलसार आनी दमट हवामानांत कृत्रीम उश्णतायेचो उपेग करचो पडटा. हे प्रक्रियेंत तेलाचें प्रमाण बरेंच उणें जाता.

सुकयल्लें लवंग ल्हान खिळ्यावरी आनी तांबसार तपकिरी आसता. देंठावल्या चार तोंकदार भागांनी वाटकूळसार कळी आसता. लवंग सुकोवपाची प्रक्रिया वेवस्थीत जाली जाल्यार लवंगां गाड, सुरकुतिल्लीं आनी उबट जातात. तांचें स्वरूप आनी शुध्दताय लक्षांत घेवन प्रतवारी करतात. खरें लवंग काळें कुळकुळीत आसून बोटांनी दामतकच तातुंतल्यान तेल येता. लवंगांत प्रतिशत 25.2 उदक, 5.2 प्रथिनां, 8.9 मेद, 9.5 तूंत, 46.0 हेर कार्बोहाडडेट्रां आनी 5.2 खनिजां आसतात. दर शंभर ग्रामांनी 740 मिग्रॅ. कॉल्शियम 100 मिग्रॅ. फॉस्फरस, 4.9 मिग्रॅ. लोखण आनी 50.7 मायक्रोग्रॅ. आयोडीन आसता. तशेंच कॅरोटीन (253 मायक्रोग्रॅ.), थायामीन (0.08 मिग्रॅ.), रिबोफ्लाविन (0.13 मिग्रॅ) आनी निकोटिनिक आम्ल (1.51 मिग्रॅ.) हीं जीवनसत्वां आसतात. लवंगांत 13% टॅनीन आसता.

लवंग हो मसाल्यांतलो म्हत्वाचो पदार्थ. रूचीखातीर आनी खमंगपण येवपाखातीर जेवणांत ताचो वापर करतात. चिकन, मटन, शाकोती आनी हेर प्राण्यांच्या मासांपसून तयार केल्ल्या मसाल्यांच्या पदार्थांनी लवंगांचो उपेग करतात. हाचेभायर तिखसाण आनी सुवास हांकां लागून केक, पुडींग, शिरो, खीर, साकरभात, लाडू ह्या पक्वानांनी खूब वर्सांपसून लवंगांचो उपेग करतात. तशेंच, कांय मद्यां, खावपाचो तंबाखू, विडो, इंडोनेशियांत तयार केल्ल्यो खास सिगरेटी (केरेटेक) हांचेखातीर लवंगांचो वापर करतात. लवंगांपसून तेल काडुनूय ताचो उपेग करतात. दंतमंजन, न्हावपाचो शाबू, सौंदर्य प्रसाधनां, वासाळ द्रव्यां हातूंत ह्या तेलाचो उपेग करतात.

पुरातन काळासावन वखदांनी लवंगांचो उपेग करतात. लवंग वासाळ, उत्तेजक आनी वायुनाशक आशिल्ल्या जठरांतल्या दाहाचेर आनी अग्निमांद्याचेर दितात. मळमळ, शिसारी, वांती आनी उदरवायू हांचेर लवंगाची पूड वा काडो दितात. अतिसंवेदनशील दंतीन आनी किडिल्ल्या दांतांतल्या पोकळ्यांक तात्पुरत्या भेरावपाक लागून ह्या तेलाचो उपेग करतात. झींक ऑक्सायड आनी लवंगांतेल हांचें मिक्षण दातांतले पोतळेंत घालतात.

भारतांत लवंगाच्या झाडाक गंभीर अशे पिडेचो उपद्रव जायना. ताचेर मर, पान कुसप, टिक्का, सल ह्यो पिडा आनी पानां खावपी कीड आनी खोड कीड दिश्टी पडटात. तीन वर्सांभितरल्या रोंपाक कवकजन रोग जावन 90% रोंपां मरतात. तांचेर आळो हाडपाक बोर्डो मिश्रण आनी गंधकपूड फवारतात. मलेशियांत कवकापसून पानां बेगीन गळपाची पिडा जाता. कांयकडेन लवंगाच्या मुळाक लागता जाल्यार कांयकडेन कॉकशेफर भुंगेरे तरणो पालो खावन लुकसाण करतात. रॉमेक्झिन फवारून तशेंच बीएचसी. उदकांत भरसून पिकार फवारल्यार तांचेर नियंत्रण दवरूं येता.

1979 वर्सा सावन रत्नागिरी आनी सिंधदुर्ग जिल्ह्यांत 7,000 लवंग रोंपांची लागवड केल्ली. दर्यादेगेवयल्या वाठारांत बरे निचऱ्याचे रेंवट, गाळभरशीत रेंवट आनी तांबडे माचयेंत तशेंच दर्यापातळेसावन चड उंचायेचेर आशिल्ल्या सपाट आनी दोंगर उतरावयले जमनींत लवंगाची लागवड बरी जाल्ली आसा. भारतांत 1984 च्या सुमाराक सुमार 120 हॅक्टर क्षेत्र लवंगांखाला आशिल्लें.

लवंग तंल : लवंगांपसून ऊर्ध्वपातनान 14 - 23% शुध्द, रंगहीन वा लेव हळदुवें तेल मेळटा. पोरण्या तेलाचो रंग तांबसार तपकिरी आसता. तातूंत 97% युजेनॉन (C10 H12 O2) हें रसायन आसता. तेभायर तातूंत मिथिलएन – एमिलकिटोन तशेंच कांय प्रमाणांत मिथिल सालिसिलेट, मिथिल बँझोएट, मिथिल आल्केहॉल, बँझिल आल्लोहॉल हीं रसायनां आसतात. लवंगाच्या पानांतल्यानूय 4 - 5% बाश्पनशील तेल मेळटा. तातूंत युजेनॉल उणें आसता. फळांत फकत 6.5% तेल आसता. हातूंत 85 - 95% युजेनॉल आसता.

झांझिबार आनी पेंबाक चड करून वेपारी म्हत्व आशिल्ल्या लवंग तेलाचें उत्पादन जाता. श्रीलंका, पिनँग आनी इंडानेशियांत खूब उण्या प्रमाणांत उत्पादन काडटात. अमेरिका, ब्रिटन आनी कांय युरोपी देशांनी आयात केल्ल्या लवंगांचें तेल ऊर्ध्वपातनान काडटात. भारतांत टांझानिया आनी सिंगापुरांतल्यान चड करून लवंग आयात