IRISLEAḂAR NA GAEḊILGE
THE GAELIC JOURNAL:
Exclusively devoted to the Preservation and Cultivation of the Irish Language.
Founded, Conducted and Published by the Gaelic Union.
AN ĠAEḊILIG INS AN NAOṀAḊ AOIS DEUG.
Is aois iongantus an aois so: atáid uallaiġe ag a d-tarruing ar ḃóiṫriḃ, agus talaṁ ag a treaḃaḋ, le briġiḃ teine agus uisge; agus ar muir atáid loingeas gan fiu an t-seoil ag imṫeaċt “I n-aġaiḋ na tuile ’s i g-coinne na taoide,” agus i g-coinne na gaoiṫe mar an g-céadna. Is féidir teacṫaireaċt i sgriḃinn do ċur timċioll na cruinne arís agus arís i g-ceaṫraṁa uaire an ċloig: agus is féidir le beirt caint do ḋéanaḋ le ċéile agus leiṫead baile ṁóir eadorra. Déantar ioṁaiġe do ḋealḃaḋ le gaeṫiḃ na gréine a smeide súl, agus soillsiġṫear bailte móra le solus electreaċ: agus mar sin do ċéad níḋ eile; atáid siad ag a n-déanaḋ i móḋ do measfaiḋe a ḃeiṫ ’na ḋraoiġeaċt tamall o ṡoin. Agus ní h-é aṁáin go ḃ-fuil ealaḋna nuaḋa ag a g-cumaḋ, agus neiṫe nuaḋa ag a ḃ-fáġail amaċ gaċ lá, aċt fós atá an ḟírinne ag a noċtaḋ i d-taoiḃ neiṫeaḋ ar a raiḃ daoine in ainḃfios ’riaṁ roiṁe so. Do saoileaḋ ’riaṁ gus an aois so go m-buḋ teangṫa coṁġaoil an Eaḃrais agus an Ġaeḋilig, aċt is eol do gaċ fear leiġin anois gur ab gaol i ḃ-fad amaċ atá aca le ċéile. Is fios, mar an g-céadna, do gaċ n-duine eolgaċ gur ab fogus é gaol ár d-teangan-ne do’n Laidion, do’n Ġreigis, do’n Ḃéarla, do ṫeangtaiḃ na Gearmáine, na Fraince, na Spáinne, na h-Iodáile agus na h-India Ṡoir. Is foigse, fós, do’n Ġaeḋilig an Ḃreaṫnais agus teanga na Breatainne bige ’sa’ ḃ-Frainc: agus is ró ḃeag naċ í an ċaint ċéadna a tá againn féin agus ag muintir ṫuaiscirt Albann. An fad do ḃí Eireannaiġe mar so a n-ainḃfios i d-taoiḃ a d-teangan, do sgríoḃadar mórán uirre do ṫug cúis maga fúṫa do luċd léiġin, aċt ó fuaraḋ amaċ go cinnte fios a coṁġaoil do na teangṫaiḃ eile úd do ṁéaduiġ meas na ḃ-fíor-eolgaċ uirre ar móḋ go ḃ-fuil mórán díoḃ anois i d-tíorṫaiḃ coigcríċe ag a fóġluim. Is niḋ iongantaċ dar n-dóiġ ollaṁain na Fraince, na Gearmáine agus na h-Iodáile—na daoine is mó eolus ’san g-cruinne—a ḃeiṫ ag fóġluim na teangan ar a ḃ-fuil meas coṁ beag ag an droing d’ar ab teanga ḋílis í. Ní furus an teanga so na h-Éireann d’ḟóġluim, go h-airiġṫe do’n ṁuintir ná’r ċualaiḋ focal dí ariaṁ ó ḃeul duine. Atá fios gaċ fóġluma le fáġail ag muintir na g-críoċ úd a dúḃraḋ ’na d-teangṫaiḃ féin, cread fá, uime sin, a ḃ-fuil siad ag caiṫeaṁ a n-aimsire le teangain coigcríċe? Is mar ġeall ar an mór-ionṁuis a tá i d-teangain agus i ḃ-fóġluim na h-Éireann atá siad ag glacaḋ an duaiġ so orra féin. Atá meas ċoṁ mór sin ag luċt an ṁór eoluis ar na h-ionmusaiḃ láiṁ-scríoḃṫa a tá againne, go d-tig mórán díoḃ go h-Éirinn ag fóġlunn Gaeḋilge nuair ġeiḃid siad faill air a n-áit dul ar
