Page:Il chapè a trais pizs.djvu/9

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

I.

Cur il fat succedit.

A cumanzaiva quaist lung secul, chi uossa vo già declinand. Ün non so exactamaing l'an: a consta be, cha que eira ziev' il quatter ed aunz l'och.

In Spagna regnaiva dimena aunch' adüna Don Carlo IV de Bourbon, par la grazia da Dieu, seguond la munaida, e per üna smanchaunza u grazia speciela da Bonaparte, tenor ils fögls frances. Ils oters suverauns d'Europa discendents da Louis XIV avaivan già per la curuna (e lur capo la testa) nella spaventusa burrasca chi traverset daspö'l 1789 quaista veglia part del muond.

Nemain la singularited da nossa patria non as conservaiva da quel temp. Il sudo della revoluziun, il figl d'ün obscur advocat corsicaun, il vincitur da Rivoli, dellas Piramidas, da Marengo e da tschient otras battaglias eira güst gnieu a dasegn da's orner culla curuna da Carl il Grand, e da transformer completamaing l'Europa, creand e suprimind naziuns, s-chassand confins, inventand dinastias e fand müder fuorma, nom, lö, costüms e svess vstieu als pövels, inua el passaiva con sieu chavagl da battaglia, simil ad ün violent terratrembel u al anticrist, sco ch'il snomnaivan las potenzas del nord. Ma noss antenats (che Dieu ils hegia in sia sencha gloria), dalöntsch davent da'l ödier u da'l tmair, as divertivan bgeranzi sias strepitusas bravuras scu scha's trattess dal eroe