68
na pinagbubulosan nin mga mainit na tibig. Nagkapira an mga nakiatibang na nagsaragin-sagin mga kagyro- garing kaito. Rinibay ito kan gurang nin mga gubing, bahandi (122), asin kadikit na kuwarta. Dangan na- ward su gurang, dai naaraman kun napan-o. Dati nang pinaghohona kan mga tawo duman sarong en- cantado kan sarong lapang paérong, na naghahalé sa kadulon na kadlagan, makaapod kan pangataman nin nagkapirang mga tagapagbantay-nin mga hayop; hina- lutahit ninda ito asin saindang nasumpongan su gurang sa nagrorognak nang kamugtakan asin nabibitay sa sarong sangé nin baliti. Kan nabubthay pa dati nang nakatatakot huli kan saiyang hararom, malagong na tingog, dahel sa mga rolibong na itong mga mata asin huli kan daing daging na itong harakhak; alagad ngun- yan, nagadan na sa paghugot, nakakapurisaw sa mga ba- baye. Itinarapok kan iba kan mga ini su mga alajas duman sa poodn mansana kan baliti, dai nang nanganga- has na imagi duman. Sarong pastor na naghahdanap kan saiyang mga hayop nagosipon na soboot nakakita siya nin mga ilaw; pinadumanan kan mga hagbayon, asin mga ini nagpakadangog nin mga inagrangay. Sa- rong daing-palad na namomoot tanganing maapod an pa- ngataman kan nagbasangbasang kan saiyang pagmahal, nangaké na mapadamlag siya sa poon kan kahoy asin saiyang lilikosan nin halabang balagon, nagadan sa madaleon na hinglaw okun calentura na saiyang nana- polan kan sominonod na aldaw kan bangging pakiposta- han niya. Kadakol pang orosipon asin mga alamat (123) sa kadlagan na ini.
Dai pirang bulan may ominabot na sarong bagong tawo, na garong mestizong kastila na sabi aki kaitong dai na (124), asin nagpodon nin pagsorosadiri duman sa pook na ito asin saiyang pinangataman an mapdadapit sa ngaran na pagtanom, orog nang gayo an pagtanom nin kahoy na anil. Si Don Saturnino sarong hagbayon na dai magpara-kaalo, alagad masilansikan na marhay asin mahigos na gayo: ipinakodal nya su linobngan kan saiyang ama, asin ta torotalagsad lamang an pagsong- k6 nya duman. Kan sya nasa igd nang kagurangan, napakasal sa sarong daragang taga Manila, na pinag- kaigwahan nya ki Don Rafael (125), na ama ni Crisos- tomo.
Nahimo ni Don Rafael, magpoén kan aki pa sya na
