376
mapaniring!”
“Mega criminal 0 magiging mga criminal, alagad and ta siring sinda? Huli ta linaglag sainda an katiwa- sayan, indgaw an kamongayahan, lintigad sinda sa sa- indang orog kamahal na mga kamatean, asin sa sain- dang pagpadlaw sa Katanosan, nangagtiwala sinda na an pagsorog sa sainda mansana mapapaghalat. Alagad nagkakamalé po ika kun maniniwala ka na mga crimi- nal lamang an naghahagad kaiyan; paduman sa manbi- norobanwaan, sa lambang harong; himatea an mga hi- lom na hinagayhay kan mga angkos asin maniniwala ka na an mga karatan na boot sagweon kan Guardia Civil, katirimbang, kun bakong harababa, sa minagikan saiya (80-a) sa girdray. Muasasalom ta huli kaini na mga criminal an gabés na mga tawo? Kun siring an6 ta ipaglaban sinda? Ané6 ta dai sinda linalaglag gabdés?”
“Towa digdi nin kamalean na ngunyan dai ko pa nakikita, sarong kamalean na sa ganan na linalaglag kan gibo, tara sa Espafia, sa Inang-Banwaan, an pang- kat na ini nagtatao asin tominao nin dakol na mga kapakinabangan.”
“Dai ako nagduduwaduwa: sakalé, lalong marhay duman an pagkapatindog, piling marhay an mga mina- bilog kaiyan; sakalé man, huli ta nagkakaipo kaiyan an Espana, alagad sa Filipinas dai. An satong mga kinaugalean, an satong mga garaweon, na sa giraray inéarang kun pinapaindahan kita nin sarong katano- san, nalilingawan na padagos kun igwang muyang ipagboot satuya. Asin sabihi po ako ta daing indarog kan kaayonan na ini kan ibang mga banwaan, dahe- lan ta sinda harani sa Espana stkat na lalong mag- pakadrog sa bansang ini ki sa Filipinas? Huli gayod ta kilang pa nin harabonan sa saindang mga tren, kti- lang nin borogbogan, kulang pa nin garadanan asin kilang pa nin saraksakan sa saindang mga darakilang capital?”
Idinok6é ni Ibarra su saiyang payo na baga may pi- nagiisip, dangan itinongkahal ito asin sominimbag:
“An bagay na ini, sakiyang katéod, nagkakaipong adalan nin marhay; kun sa sakong mga pagsisiydsat matuklasan ko na may mga tinay na dahelan an mga sombong na ini, mastrat ako sa sakong mga katéod sa Madrid, huli ta dai kita nin mga kinatawan (81-a). Maniwalaé ka na an Pamahalaan nagkakaipo nin sa-
