302
daw an nakalipas sa rongaw.
Ngunyan na banggi, maging huli ta su mamondong Awit ni Maria Clara pinaabot saiya kan pagkaharani kan harong ni Capitan Tiago, maging huli ta su dati nyang mga awit nagkapurukawan nin ibang mga kan- tahon, maging ané man an dahelan, pindnan ni Sisa na awiton kan saiyang mahamis asin malumbay na tingog su mga kundiman kasu sya nagkakahinaraga. Nadadangog sya kan mga soldados asin dai minaka- raalo; !ay! an mga tono na ito nagpapakapikaw nin mga kasodnoy pang giromdom, giromdom kan panahén na dai pa nagkakararatakan.
Nadangog man ito ni Dofia Consolacién sa pagbaba- rodi saiya, asin kan maaraman kun siisay su nagaawit.
“tSumakat tolos mansana!” nagboot pakalipas nin nagkapirang hidalé nin pagisipisip. Sarong bagay siring sa hoyom, nagluluwas sa saiyang mamarang ngabil.
Dinara si Sisa, na ominatibang daing karibarawan, dai nagpahiling nin pagtaka, dai man nin pagkatakot; garong dai syang nakitang sefiora. Nalugadan kaini su kaabhawan kan Musa na muyang makasadol nin kagalangan asin katakutan.
Bominahon su alfereza, sininyasan su mga soldados tanganing magpangharaleé, asin pakahingabita su latigo kan saiyang agom, sinabihan su rongaw sa makatakot na tingog:
“Vamos, magcantar ikao!”
Katalagahan na dai ito masabotan ni Sisa asin an daing ini pakasabot nakapalop6é kan saiyang kaangotan.
Saré kan mga marhay na cualidad kan ginang na ini iyo an paghinguha na magi syang daing pagalamaam kan tagalog, o minsén na lamang magsagin dai tatao kaiyan, tinataram sa orog kasalang bulanos; sa bagay na ini magkakaigwa nin tandaé na sya sarong tinay na orofeda, siring sa dayaday nyang sinasabi. Asin !marhay an ginigibo! huli ta kun pinapasakitan an tagalog, dai nakakaligtas an kastila, maging mapaédapit sa grama- tica, maging manongod sa paghilwas. Asin minsdn siring su saiyang agom, su mga silla asin su mga zapa- tos, lambang sar6o ibinugtak sunod sa mahihimo sa pag- tokdé saiya! Saré kan mga tataramon na nakakapagal saiya nin marhay labi pa ki Champollién su mga gerog- lifico, iyo an tataramon na Filipinas.
Pinagsasabi na kan sominonod na aldaw kan pagka-
