mga itoon duman pasiring sa manlaenlaen na gampi. Su mga soldados nagpoon na nin pagabante, ligtas na sa ano man na panunumang. Saro naman na lalaki tominung-ab sa ibabaw kan bato nagpapalabadlabad nin garod; nagpapotok su mga soldados, asin su tawo luhayluhay na natiplok, kominabit sa sarong sanga; saro pang potok, asin naholog songasong sa bato. Maliksing nagpanurukad su mga guardia, na isinarang-al su mga bayoneta, mga handang makigobok; su Carolino iyo sana an garong dai makalakad, nakalakop su paghiling, mamondo, pinagiisipisip nya su siyak kan tawo pagkaholog na pinukan kan saiyang bala. Su enot na makadatong sa itaas nakatuklas nin sarong magurang na naghihingagdan, na napapahigda sa ibabaw kan bato; sinaksak ito kan bayoneta sa lawas, alagad su gurang dai pominirok: nakapotitok su paghiling sa Ca rolino, sarong paghiling na dai ikasaysay asin sa likod kan kagapoan may itinotokdo kan tul-angan na kamot. Bominirik su mga soldados asin nakita su Carolino na nakangingirhat su lungsi, nganga asin sa saiyang paghiling nananakay an huring silyab nin pagisip. Su Carolino, na bakong iba kundi si Tano, na aki ni Cabesang Tales, nagpuli hale sa Carolinas, namidmid sa naghihingagdan su saiyang apo, si Tandang Selo, na, huli ta dai makakapagtaram saiya, pinagsabihan sya huli sa magagadanon na mga mata nin sarong dalit nin kasakitan. Asin bangkay na, padagos pa nin sa rong bagay sa likod kan mga bato. . . XXXIX MGA PANGATAPUSAN NA PANGYAYARI Sa saiyang daing kataid na ontokan, sa pangpang nin dagat, na an naghihirong sa ibabaw natatanaw sa burukas na bintana minakalat sa harayo sagkod na nakakasalbog sa pinagsokmolan kan langit asin daga; Pinaglilinga ni Padre Florentino su saiyang pagsaro-saro sa pagtogtog nin mga magagabat asin mga malipungaw na togtog sa saiyang armonium, na nagagamit na akompanyamiyento an madaging na apuwak nin mga alon asin an rimorimo kan mga sanga sa haraning kadlagan. Haralawig na mga nota, parano, mapagsiloksi-
