Page:El Filibusterismo Kadagosan kan Noli Me tanghere ni Jose Rizal 1962 v5.pdf/331

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


326

la ngani ta naging bayani su Saiyang Kahalangkawan asin lalong halangkaw an nahologan, siring sa sabi ni Victor Hugo. Nagsurat, nagpunas, nagdudang asin naglinig kan saiyang isinurat tanganing, dai pakalapas sa katotoohan _ ini an saiyang napapalaen na kaogdan bilang sarong namamahayag lubos na gayong lumuwas na bilang mapanalaysay, dakula manongod sa pitong dios, matalaw asin hababa, kun dapit sa dai midbid na parahabon, “na nagrogaring na maghatol, natatakot asin tiwalang gayo kan horas mansanang ito kan kadakulaan kan saiyang crimen.” Sinabot nya su gawe ni Padre Irene sa paghorok sa irarom kan latok na “katubngan nin katutubong dasig, na su yamit nin sarong Dios nin katiwasayan asin kalolotan, dara sa bilog na pagkabuhay dai nahimong mapahubya; si Padre Irene boot na dumaphag sa criminal asin sa pagsunod sa tanos na linea ominagi sa irarom kan latok. Nakaorawi nin mga tunel sa irarom kan dagat, sinambit nya an sarong mokna ni Don Custodio, ipinagiromdom nya an halang­ kaw na adal asin an haralawig na mga paglakbay kan padi. Su kalonosan ni Padre Salvi iyo an labislabis na kolog na dominakop sa banal na franciscano, kan makita nya an kadikit na bunga na nagogo kan mga indio sa saiyang mga sermon; su pakahiro asin katakutan kan iba pang mga inanyayahan, kabilang sa mga ini su condesa na “nangatig” (nangabit) ki Padre Salvi, kamoninongan asin malipot na dugo nin mga bayani, torood sa panganib sa tahaw kan pagotob kan saindang mga katongdan, sa kataid kan mga ini su mga senador na mga romano, nagkararaka kan mga parasalakay na mga ikos, garong mga kinokurab na mga daragitay na mga nagkakatarakot sa atubang nin mga napipintang mga cucaracha. Dangan kaiyan asin sa paghaman nin katumang baga bilang kan mahab-on: karongawan, pananakig, kilas na paghiling, mga makanos na pamandok asin Ikosog kan kalagnon na kahalangkawan kan lahi! su saiyang banal na kagalangan kan makita nyang tiripon duman an siring kahalangkaw na mga tawo! Asin sominonod an sarong dakulang panarangin, sarong pagsadol, sa­ rong kapahayagan laban sa pagraot kan mga marhay na kaugalean, diyan minagikan an pangangaipo nin sa­ rong danay na hokoman militar, an kapahayagan kan estado de sitio sa laog kan estado de sitio na dati nang ipinahayag, sarong napapalaen na batas, mapagsagpong,