272
bong na mga hamo sa sirong nin sarong harong na tab la. Nagkariribok sa nayon, boot na lamagon kan mga taga duman su duwang dai midbid tanganing gadanon asin itao sa mga may kapangyarihan, alagad pinatiwasay sinda nin sarong taga duman sa pagsabi sainda na igo nang iatubang sa hokoman an bagay na ipinagkasala. Mga daraan mansanang escopeta na balanos na nagpakalugad sa enot na boot gumamit kan mga ito. “Bueno!” an sabi nin sarong mapuso-pus6; “kun muyang humimagsikan kita, dagos!” Alagad su mapuso ginoyagoya sa badol asin sa mga kodot kan mga babaye na baga iyong kagrogaring kan mga badil. Sa Ermita su bagay magabaton na marhay minsan ngani bakong maribok na gayo asin may mga potok nin badil. Sarong empleado na sa giraray handa sangkap nin hamo, nakakita pagsinarom nin sarong bulto sa harani kan saiyang harong, inakala nyang sarong estudiante asin pinapotokan nin duwang potok nin re volver. Natuklasan pakatapus na an bultong ito sa rong guardiang veterano asin ilinobong asin, pax Chris ti! Mutis! (379) Sa Dulumbayan nagdaraging man an nagkapirang potok nin badil, nagadan an sarong gurang na bongog, na dai nakadangog kan quien vine kan bantay, asin sa rong orig na dai nakadangog asin dai nagsimbag nin Espana. Mapawot su paglobong kan gurang ta daing ikinabayag kan sa paglobong, asin su orig kinaraon. Sa Manila, sa sarong gibohan nin dulce sa harani kan Universidad, na parating pagtiripunan nin mga estu diante, pinag-oorolayan su mga pagbirilanggo nin si ring : “Nakoger na ba si Tadeo?” an hapot kan babayeng kagrogaring. “Abaa, senora,” an simbag nin sarong estudiante na nagoontok sa Parian, binadil na!” “!Binadil na! Naku po dai pa nakabayad kan utang sako!” “Ay! dai ka magkosog nin pagtaram nama kun makadamay ka. ISinolo ko su libro na sinobli ko saiya! Baka magrikisa asin matuklasan! marhay na magingat, senora!” “Nabilango, sabi, si Isagani?” “!Loko-loko man an Isaganing iyan,” sabi kan estu-
