254
“ !Garo bagang putik, mga ginoo, garo bagang putik na sarong pangyari na orog na gayong daing halaga makahimong magpakawagas asin magdurulag kita siring sa mga rignos huli ta pinaghiro-hiro su ananakot! lyo pa daw sana ini an pangyari na an mga bagongtawo nagralaog sa bilangoan dahel sa pakahiwas? Haraen su mga gadan, su mga binaradil? Ano ta magapostatar ngunyan?”
“Alagad siisay an lolong na nagsurat nin siring na mga paskin?” an may kadagitan na hapot nin saro.
“Ano satuya?” an simbag ni Isagani; “dai kitang dahelan sa pagsiyasat kaiyan, siyasaton siyasaton ninda! Bago ta isihon kun paano su pagkasurat, dai kita kaipuhan na maghambog nin kadayupotan sa mga hidaleng siring kaini. Duman sa may panganib, duman kita omagap ta itoon duman an dangog! Kun an sinasabi kan mga paskin kaangay kan satong karapatan asin kan satuyang mga pakamate, siisay man kaito an nagsurat, marahay su ginibo, sukat nyato syang pasalamatan asin maghumari kita na iayon sa saiya an satong mga firma! Kun bakong mga karapatdapat satuya, an satong mga gawe asin an satong conciencia magrorogaring na makikisuhay asin sosorogon kita sa gabos na sombong ...” Pagkadangog ni Basilio kan siring na mga tataramon, minsan kaniguan an pagmahal nya ki Isagani, tominoparing asin lominuwas. Kaipuhan na dumuman sya sa harong ni Makaraig ta papakihoronan nya dapit kan saiyang inoutang.
Sa harani kan harong kan mayaman na estudiante, nakamate sya nin mga gimogimo asin mga misteriosong mga pasabot sa mga magkanaratad. Su hagbayon, huli ta dai nagaaram kun ano, matoninong na nagpadagos kan saiyang lakaw asin lominaog sa portal. Sinabat sya nin duwang guardia kan Veterano asin hinapot sya kun anong saiyang muya. Nasabotan nya na hedalean nya su saiyang isinagawe, alagad dai na sya makasibog.
“Napadigdi ako sa pakipagkita sa katood kong si Makaraig,” moninong na suminimbag.
Nagpahinilingan su mga guardia.
“Maghalat ka, tabi digdi,” an sabi saiya kan saro; “maghalat ka, tabi, digdi na lumusad su cabo.”
Nanggoop si Basilio, asin su mga tataramon ni Simoun nagdaraging naman sa saiyang... “Nagduruman daw ito tanganing dakopon si Makaraig?” an saiyang sa
