296
maoy usa ka pagsukol sa Kagamhanan, misulod sa simbahan ug gipanglutos ang mga bata inibut ang iyang sabli, ug kon wala pa siya masabud sa kortina, daghan unta ang masamad. Sa pagkakita niini sa mga hadlokan, sila nagtoo gilayon nga kadto mao na ang Kagubot. Ang mga tindahan gipanirhan dayon, ug dihay mga insik nga sa ilang pagdalidali nakabilig mga panapton sa gawas, ug daghan ang mga babaye nga nakabiya sa dalan sa ilang mga sinilas. Maayo gani kay usa day samaran ug dihay pipila nga nabun-og, ug usa niini ang opisyal nga natumba sa iyang pagpakig-away batok sa kortina. Kadtong buhata nakahatag sa opisyal ug dakung kabantug, ug pagkaayo unta kon ang kabantug makab-ut sa maong paagi, kay diriyut da unta ang mga inahan nga maghilak, ug dili unta daghan ang mamatay.
Sa usa ka baryo, may nasakpan sa mga pumupuyo nga duha ka tawo nga naglubog mga hinagiban sa silong sa ilang balay nga tabla. Nagubot ang tanan. Buot unta ang duha ka tawo nga dakpon ug patyon, apan dihay mitambag nga ang maayong himoon mao lamang ang pagdala kanila sa atubangan sa hukmanan. Ang giingon nga mga hinagihan duha diay ka eskopita nga karaan nga tingali dili na magpulos.
— Buyno, matud pa sa usa ka maisog. Kon buot sila nga kita moalsa, halla, padayon ...
Apan wala makatapus siya sa pagsulti, kay dihadiha gitabangan ug sumbag ug kusi sa mga tawo, labi na gayud sa mga babaye, mao ra hinoon kon siyay tag-iya sa mga eskopi ta.
Sa Ermita grabe ang nahitabo, apan wala kaayo masaba, bisan dihay pinusilay. Usa ka kawani nga mahadlokon nga nangandam sa iyang hinagiban, sa gabii. na, nakakitag usa ka landong dool sa iyang balay. Kay gipakaingon niya nga usa ka estudiyanti, iyang gipabuthan makaduha sa iyang rebolber. Ang landong usa diay ka guwardiya beterano. Namatay ug gilubong....
Sa Dulumbayan may nadungog usab nga pila ka buto, ug nangamatay ang usa ka alaut nga tigulang nga bungol nga wala makadungog sa “quien vive” sa sundalo ug usa ka baboy nga bisan nakadungog wala motubag nga Espana. Ang tigulang wala dayon ikalubong kay walay mibayad sa simbahan, ug ang baboy giihaw ug gikaon.
