155
mut alang sa mga pilipinhon. Apan, bisan dili ako batid kaayo sa mga balaod, sa mga kasugoan ug mga lagda nga gisunod ning atong yuta, dili ako makatoo nga adunay kalisud nga moabut kon kita motabang sa mga halandong tinguha sa Kagamhanan, sa paghatag sa maayong pagpasabut sa iyang mga kasugoan; ang inyong tuyo ug ang amo magsama, ug mao ray may kalainan; ang mga paagi.
Ang manlalaban mipahiyom; ang batan-on napayudyud sa laing dapit, ug didto niadtong dapita siya libugon niya, ug, nagsugod na man gani sa pagkalibug.
— Anaa diha ang quid, matud pa sa kadaghanan; dayag na lamang nga dalaygon ang pagtabang sa Kagamhanan kon ang pagtabang gihimo sa dakung pagpaubos, pinaagi sa pagsunod sa iyang mga gimbut-an sa matarong tinguha sa mga balaod nga wala mahisupak sa matul-id nga pagtoo sa mga namunoan ug wala usab mosuhi sa karaan ug nabatasan nang panghunahuna sa mga tawo nga naghupot sa kapalaran sa mga lungsuranon nga mao ang gitawag ug kaponongan. Ug tungod niini, maoy usa ka sala ug angayan silotan, kay nakalapas man sa hataas nga hunahuna sa kagamhanan ug maoy usa ka pagsupak sa iyang mga gimbut-an, bisan pa kining hunahuna labing maayo kay sa mga ponoan, kay ang mga buhat nga sama niini makasamad man sa dungog sa kagamhanan, nga maoy malig-ong sandiganan sa dungog sa kagamhanan, nga maoy malig-ong sandiganan sa tanang mga pamunoan sa mga lungsod nga dili gawas.
Ug ang tigulang manlalaban, !sa iyang pagtoo nga kadtong iyang pakigpulong nakatarantar nai kang Isagani, mipahimutang pag-ayo sa iyang lingkoranan, puno sa kaligdong, apan nagkatawa sa ilalum sa iyang kaugalingon.
Apan si Isagani mitubag:
— Gipakaingon ko kadto nga ang mga Kagamhanan mangitag mga sukaranan nga labi pang malig-on kon dunay maghulga kanila . . . Ang sukaranan sa dungog sa mga kagamhanan sa mga kolonya mao ang labing mahuyang, kay wala man manukad kanila kon dili sa maayo lamang kabobot-on sa mga lungsuranon, samtang sila moila pa . . . Gipakaingon ko kadto nga ang Katarungan labi pang malig-ong sukaranan.
Ang manlalaban nahinganga; unsa? kadtong batan-ona mangahas sa pagtubag kaniya, sa pagpakiglantugi kaniya, kang Ginoo
