- 139
— Naku, petapisilko pa, prematuro no mas! Diay, dili diay masabut? Sed patet experientia y contra experientiam negantem, Jilisibus est arguendum, nakasabut ka? Ug wala ka makasabut, pilosopong walay ulo, nga mahimo sa pagsulod sa klasi ug dili paghibalo sa leksiyon? Kay gipakaingon mo ba nga ang dili pagtungha nagpaila sa kinaadman? Unsay ikasulti mo, pilosopo?
Kining katapusang pagbiaybiay mao ang katapusang tulo sa tubig nga nakapuno sa baso. Si Placido, nga giila sa iyang mga kauban nga usa ka pilosopo, nabugtoan sa pailob, gilabay ang basahon, mitindog ug miatubang sa magtutoon, dungan ang pagsinggit:
— Igo na, Pari, igo na! Ang imong kamahalan makahimo sa pagbutang sa badlis nga imong gusto, apan wala kay katungod sa pagpakaulaw kanako. Pabilin dinhi sa imong eskuelahan; ako dili na maka-antus.
Ug sa walay pagpanamilit migula. Ang tibook klasi nahikugang; kadtong wala pa igkita sukad masukad; kinsay magpalandong nga si Placido Penitente? . . . Ang magtutoon, nga hikalitan, namahit sa ngabil, samtang nagtan-aw kang Placido nga nagkalayo, nagyangoyango sa iyang ulo sama sa naglagut. Sa tingog nga nagkurog, gisugdan dayon ang wali mahitungod sa mao gihapong butang, ug karon labi pang madasigon ug maayong pagkasulti. Maoy gihisgutan ang nagsugod na nga pagkamahitas-on, ang pagwala pag-ila sa utang kabobot-on, ang pagka walay tahud sa mga labaw ug hataas nga katungdanan, ang diwa sa pagpalabilabi nga gisugod sa kasingkasing sa mga kabataan sa yawa, ang kakulang sa edukasyon, sa pamatasan ug uban pa. Ug unya gibiaybiay ang tinguha sa pipila ka mga soplado sa ilang mga magtutoon pinaagi sa pagtukod usa ka akademya sa kinatsila.
— Ha, ha...,nagkanayon; kadtong mga tawo nga kaniadto lugos gani maantigong moingon nga si padre, no padre, buot karon magpakita nga sila maantigo pa kay sa mga giuban na lamang sa pagtudlo. Ang buot makakat-on, may akademya kun wala. Tingali kadto, kadto nga migula maoy usa sa mga tag-iya sa maong hunahuna! Intawon ang kinatsila kon sama kaniya ang tanang dumadapig! Asa man ninyo kuhaa ang panahon sa pag-adto sa akademya nga kulang man gani sa pagtuman sa iyang mga katungdanan sa klasi? Kami buot nga kamong tanan
