nga apagkalima. Dagiti kalalaingan nagtalawda idi makitada a su
mubli daydi daan a pamayan, ket kadagiti nabati, a sumagmamano,
nga umay la iti pagadalan, tapno mailisida kadagiti ar-aramid iti
uncg ti balay, awan nangipakita iti ragsakna, awan kimmablaaw
kaniak gapo iti ilalaingko: kadakuada, padpadana no umimbagak wenno saan, nalabit a kinaykayatda ngata kuma pay no
kankanayon a nagsakitak, ta ti nangisaop kaniak, nupay adadda
ti panagbaotna, manmano a mapan iti pagadalan. Dagiti dadduma nga kaad-adalak, dagiti mapilit dagiti nagannak kadakuada
nga umay iti pagadalan, inda agbaybayanggudaw. Pabasulendak
iti innak kadakuada panangdungdungngo ket indak idi punnuen
kadagiti ado a pagsasao. Maysa ket di nga anak ti maysa a babai
a taga talon, ti imrnay simmarsarungkar kaniak iti bayat ti panagsakit ko, no saan a nagsubli, gapo ta napan nagsakristan: ti sakristan mayor kunana a dagiti sakristan saan da a rebbeng ti sumbrek
iti pagadalan: maibabada kano.
—¿Ket, inan-anusanyo lattan dagiti barbaro nga ka-ad-adalanyo — sinaludsod ni Ibarra.
—¿Adda kad sabali a mabalinko nga aramiden?—simmungbat. — Nupay kasta, gapo ta iti bayat ti panagsakitko, aduda da giti naar-aramid, nagsukat ti kura. Baro nga inanama ti immapay kaniak ket kinayatko ti nagpadas manen tapno dagiti ububbing saan da a madadael a maminpinsan ti kanito ket adda met mabalinda a maala kadagiti babaot: kinunak a bareng no adda ibungada a makapaimbag kadakuada dagidi a pannakaibabain. Kinayatko ti nagaramid, tangay ita saandak a mabalin nga ayatenen, uray sangkabassit kuma la ngarod ti maalada kaniak, tapno iti udina indakto malaglagip iti saan unay a napait. Ammuyon a kadagiti kaaduan dagiti pagad-adalan a sao ti kastila da giti pagpagbasaan, malaksid ti Katecismo a sao ti tagalog, a sabsabali ti sasawenna, no sabali met ti Gimong wenno kita ti kura. Dagitoy a pagpagbasaan, adaddada a nobnobena. trisajio ti Katecismo ni Padre Astete, a makapasingpet kadakuada iti kas pannakapasingpetda kadagiti pagpagbasaan dagiti ereje. Gapu ta di met mabalin a isuro kadakuada ti sao ti kastila ken gapu ta di met mabalin a yulog ti kasta unay nagado a pagpagbasaan, inkagumaanko nga inin-inut a sinuksukatan ida kadagiti ababbaba a sasao, a nadlaw kadagiti nasayaat a pagpagbasaan a sao ti tagalog, kas ti “Urbanidad de Hortensio ken Felisa”, sumagmamano a ba-
