Page:Dinak-Sagiden-Noli-Me-Tangere-Iti-Iloko-IV-ni-Jose-Rizal-N719i.pdf/143

Io pay la a kinakuncng ko. Adlaw ken rabii nga inadalko ti sao ti kastila ken amin a banag maipapan iti aramid ko; ray lakay a pilosopo iso ti nangpabpabulod kaniak kadagiti pagpagbasaan, basack amin a masarakak, ket amirisek amin a innak basacn. Gapo kadagiti babbaro a panpanunot a innak naad-adal, nagbaliw ti panagkitak, ket ado a banbanag ti innak nakita a sabali ngem iti panagkitak idi kua. Adda nakitak a riro ka dagiti pakakitaak idi iti bin-ig a pudno; ket adda met nakitak a pudno kadagiti pakakitaak idi iti bin-ig a riro. Dagiti babaot, kas pagarigan, a nanipod idi unana, isuda ti nangipalpalasin kadagiti pagad-adalan, ket isuda met ti kunak idi a kakaisuna a nabileg a pamuspusan a pangisuro kasta ti inparuam da kadatao a patien—inpagarupko iti kalpasanna a saanda nga iso ti makaited iti pannakasursuro dagiti ububbing, ngem isuda ket di ti mangdadael kadakuada iti napalalo. Napnekak a saan a mabalin ti agpanunot no adda a kitkitaen d palmeta wenno ti pagbaot; da buteng ken kigtot ulawenda ti tao a katatainaan, maysa pay, ti isip ti ubing, nabibiag, nalaklaka a mangrikna. Ket agsipod ta masapol tapno dagiti panpanunot, inda maimaldit iti utek nga agari ti talina-ay iti ruar ken iti uneg, nga adda talingenngen iti kararua, talna ti bagi ken puso ken nasayaat a nakem, kinunak a umuna pay a rebbengko nga ipaslep kadagiti ububbing ti panagtalek, ti pananginanama ken ti panangipategda iti biangda met laeng. Naawatak pay a ti inaldaw a pannakakitkitak iti panagbaot, patayenna ti asi iti puso ket iddepenna ti apoy ni takneng, a iso ti mangted iti pigsa ti lubong, ket maikuykuyog met a mapukaw ni bain a narigaten nga agsubli. Napaliiwko pay a ti mabaot maliwliwa no adda met sabali a mabaot, ket umisem a sirarag-o no inna mangngeg dagiti sangsangit dagiti sabsabali; ket ti agbaot, nupay narigat nga agtungpal no damona, iti kalpasanna, mairuam ket maragsakan no itungpalna ti naliday nga aramidna. Pinagpigergernak ti nalabes, kinayatko nga inispal ti agdama babaen ti innak panagbalbaliw iti daan a kasasaad. Kinayatko a pinagbalin a rebbeng a maayat ken makaparagsak ti panagadal; kinayatko a pinag­ balin ti artilia a saan a bassit a pagbasaan a nangisit ken nadigos kadagiti lulua dagiti ububbing, no di ket maysa a pagayam a mangipakita kadakuada kadagiti ado a nakaskasda-aw a barbaro a palpalimed; kinayatko a pinagbalin ti pagadalan a saan a disso da tutuok, no di ket yuyeng a pagay-ayaman ti isip. Inininutko, ngad, a inikkat dagiti babaot; inyawidko iti balay ko da-

— 130 —