Jump to content

Page:Ang-Pilibusterismo-Hiligaynon-ni-Jose-Rizal-1964.pdf/298

From Wikisource
This page has been proofread.

280

PILIBUSTERISMO


nga mapulapola, ginatan-aw ko ang hublag nga nagapahulag sang kabuhì sa sini nga kadutàan nga sa dugay nga panahón napatay, pinakunól... Ginatan-aw ko ang pagbangon sang mga banwa sa ginauntayán sang mga dalan nga salsalon, kag bisán diín may mga pábrika, mga baláy nga katulad sa Mandaloyon!... Ginapamatián ko ang bapor nga nagapamito, ang dinagubdob sang mga tren, ang gahod sang mga dawdawan... ginatan-aw ko ang pagsakà sang asó, ang iya mabaskog nga pagpusnga, kag ginapanimahòan ko ang bahù sang lana, ang balhas sang mga gadyà sa wala'y pahuway nga pagpangabudlay... Inâ nga dulongkàan, nga ginamabdos sing tuman kaiwat, inâ nga subâ din daw nagahimumugtò ang komersyo, makità naton nga mapun-an sing mga palo kag makapahanumdom sa aton sang kaisipán sang tigtulognaw sa mga kagulangan sa Europa... Ini nga putli nga hangin, kag ini nga mga bató nga tuman katinlò mapunô sing karbon, sing mga kaha kag mga baril, mga patubás sang kapisanón sang tawo; apang, wala'y sapayán! magalakát kitá sing madasig, sa mga kotse nga maaliwanay, sa pagpangità sa mga nasuók sing ibán nga hangin, ibán nga mga talan-awon sa ibán nga mga baybayon, sing labing' lab-as nga mga kahimtangan sang panahon sa mga sikwayán sang mga bukid... Ang mga sakayán-hangawáy sang aton kusóg-sa-dagat magabantay sa mga baybayon; ang katsilà kag pilipinhon magahisàáy sa pagpakig-indis sa pagsubol sang tanán nga panalakay sang dumoluong, sa pag-apin sang inyo mga puloy-an kag pabay-an kamó sa inyo kaugalingon, nga magkadlaw kag maghimulós sa tungâ sang kahidaitan, nga ginahigugma kag ginatahod. Hilway kamó sa mga pahitò sang paghimulós, nga walâ sing mag-aligutgot kag magdulà sing pagsalig, ang banwa magapangabudlay kay ang pagpangabudlay indi na mangín-talamayon, indi na iya sang masinulundon, katulad sang pagpatuman sa isá ka ulipon; hanti ang katsilà indi na magpaaslum sang iya batasan sa makahalam-ot nga mga pagpakunokuno sang pagka-madinaugdaugon kag, sa talunghayag nga pagtulok, sa mabakod nga tagipusuon, itan-ay nila sa aton ang ila kamót, kag ang komersyo, ang industriya, ang panguma, ang mga syensya magauswag sa idalum sang kahil-