438
mga hinabo. Ngan diri la harumamay. Ginhuhuringhuring hin tago nga hi Ibarra bibitayon; nga bisan waray sadang pagmatuuran nga hiya may sala, hini nga urhi may kinita nga makakapadig-on gud han sumbong; nga an mga datihan na mag-asoy nga matuod man gud an liburan nga ginhihimo agiginbarawalti, usa nga panalipdanan ha away, bisan diri hiro, kay kaiya na gihapon hin buhat hin waray sarabutan nga indiyo. Ini nga mga sumatsumat nakakahatag ha iya hin kahimyang ug kalipay.
Sugadsugad han pagkatipa han panhunahuna nira Kapitan Tiyago ngan han iya patod, an ira mga kasangkayan nagkakabuhag man liwat: may matinuuron hin mga milagro, may ha mga punuan, bisan kun inin urhi diri kaupay makusog. An magpakimilagro nagbubuhag liwat: an sakristan mayor ha Binondo, an parabaligya hin kandila nga babayi ngan han puno hin usa nga kopradiya nasiring nga kinikita nira an kamot sa Dios dida han Birhen del Rosaryo: an insik nga parapangandila, an iya kuruhaan hin kandila kun napakadto ha Antipolo, nasiring nagpipinaypayon ngan nagpapakiwakiwa han paa:
—Bali ikaw gonggong;(3) Milihin Antipolo ito; ito milihen lupik ito iba; bali ikaw gonggong.
Dako an pagtuod ni Kapitan Tiyago hadto nga insik nga nagpapakamanaragna, nagpapakamananambal ug iba pa.
Han panhimalara hini nga insik han iya asawa nga namatay, han may ikaunom na kabulan an tiyan, iya igintagna:
—Konnile ito lalake ngan nile pataylo, mamayi ito huwete-huwete!(4)
Ngan natawo hi Maria Clara basi matuman an ipinanagna han waray bunyag.
Hi Kapitan Tiyago salit kay tawo nga hadlukon ug mahiniruton, diri masayon la tumuod, sugad han taga Troya nga Paris; (5)diri niya mahihimo pagpalabihon in usa han duduha nga Birhen, paghirot nga an pinilian masina ngan magintinikangan hin dako nga kakurian. “Hinayhinay kita anay, nganiya pa, ha iya la ngahaw; bangin liwat maghikaraot.”
Amo ini an mga ruhaduha nga iya ginpapainuino nga umabot an hugpo nga ugop han mga punuan; hira Da. Victorina, D. Tiburcio ngan hi Linares.
Hi Da. Victorina an nagyiyinakan ha ngaran han tutulo
