Jump to content

Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/378

From Wikisource
This page has been validated.
368

on an bungto nga hiya iginkakaaway han Gahom. Kun asay na man la, kun gagapilan ta an kusog, diri an dungog, kinahanglan panginanuon kun hira hino an tinatagan ta hini nga diri sinuklan nga kusog, hini nga gahom. An sugad kadako nga kagamhanan ha kamot hin mga tawo nga waray hibabruan, tugob hin kairibgon, waray gin-adman nga batasan, diri sinasabot kun mga ano an gikan, daw usa nga salsalon ha kamot hin usa nga tuyaw ha butnga hin kadam'an nga tawo nga waray sadang ipangaway. Matugot ako ngan karuyag ko pagmatuuran an imo siring nga an Pamunuan nagkikinahanglan hini nga butkon, kundi pilion niya an angay nga butkon; ngan tungod kay karuyag man niya nga say hiya maglarang hini nga kagamhanan, diri an bungto, igpakita niya nga maaram hiya maglarang.

Puno hin kasindak ug paghinangop an pamulong ni Elias, masiga an iya mga mata ngan an iya tingog nag-aaningal. Nataudtaod an kamingaw: an baluto nga waray bubugsayi, baga naukoy la ha bawbaw han tubig; mapawa an bulan didto ha langit nga daw sapiro an kamatagom; ngadto ha antaw, ha mga baybayon, kinikita in tigpira nga suga.

―Ano pa in ira pinangangaro?- nagpakiana hi Ibarra.

―Nga balhinon an pan-gawi han kapadian, binmaton hin kanan masamdong ug waray paglaom nga tingog hi Elias ―an mga waray palad nangangaro nga tabagan hira nga diri pamagraugdaugon han. . .

―Han mga Katilingban han Kapadian?

―Han mga magraugdaog ha ira, senyor.

―Nahangangalimot na an Filipinas han dako niya nga utang nga buot hini nga kapadian? Nahangalimot na han dako nga kabaralsan nga buot han nagkuha ha iya didto ha kasisidman, naghtag hin tuluuhan ug tinmabag ha iya nga diri pagpasiparahan han mga Encomenderos? (2) Han binmulig ha iya nga diri pagraugdaugon han gamhanan nga punuan? Asya ini an karat'an han diri pagtutduan ha liburan han mga kaagi han bungto!

Hi Elias kinalasan, nagkukuri hin pagmatuod han iya nababati.

―Senyor,― namaribad hin tingog nga mahinay; ― ginsasala mo an bungto hin kabungalos, tuguti ako. usa nga bahin hito nga bungto nga nag-aantos, nga mangatadungan. An mga kaburut'on nga ihinahatag, basi pagbal-