This page has been proofread.
XVll MKPỤRỤ GRAMMAR
VI. OBI IKE.
Ndị a bụ aha aha na-ewere suffixed Personal Pronouns, ma jiri ya ya na aha ndị na-anaghị ewere nnọchi aha suffixed (lee aha 1.) na kwupụta mmekọrịta nke nwere. Ihe Onye nwere pụtara Noun bụ a. ihe bụ.'
Ihe nwere bụ mba, mo, ga, ma.
(a) Ihe dị iche n'etiti mba na mo bụ na ọ dịghị ihe pụtara ihe nke batara site n'èzí, ebe mo bu nke ahu bụ n'ihi omume nke onye nwe ya, nke mmadụ n'ihi na ọ bụ aka ya; anoiaa, tania apeniko, we van ma; amama, tania ko me ge. Iheiche a dị mkpa.
(b) A na-egosipụta mmekọrịta dị nso site na ga, ọtụtụ mgbe nri, mana site na ọ dịghị pụtara na mbụ connexion na iri; gak o kpotia an ụta iji gbaa m; gan o wena mmiri ozuzo nwetara ya site na amara.
(c) ma bụ nke ihe ọṅụṅụ ma ọ bụ ata maka ihe ọṅụṅụ.
(d) N'ihe ndị a niile, a na-edokarị 4. prefix.
(e) Nke ọ bụla n'ime ihe ndị a nwere edemede na mkpọaha aha, n'ụdị ihe dị ọcha, na-aza 'nke m,' 'nke gị,' 'nke ya,' 'nke ya,' wdg; nanok, nagana, wdg. N'otu aka ahụ na ajụjụ ọnụ; nanon - sei Hoke? nanok ; Onye ka ihe a bu? Nkem
VII. Adjectives.
1. Okwu ndị bụ okwu ntozu ka a na-ejikarị na ụdị ngwaa; mana enwere ike iji ụfọdụ na-enweghị irighiri okwu ọnụ, na-eso okwu ruru eru; iiwa mantagai, obere ụlọ, tanun Ihvoa nwoke ukwu. Aha ma a na-eji tozu oke na-eso nkenke; ima vat, ụlọ nkume.
2. Ụfọdụ okwu na-akara dị ka Adjectives site pụrụ iche nchupu; ndị a bụ -
ga; na-etolitekarị site na Nouns, wutmiai uzuzu, iDuimiaga uzuzu. Mgbe ụfọdụ njedebe bụ iga; mamasaiga akọrọ. ra; dị ka ọ dị na mmiri ligligira, site na ligiu. ta; dị ka mamanigata ọnya, si manuja. More obere bụ sa na la.
3. Prefixes adjetival. A na-ahụkarị prefixes ma na ta okwu ndị nwere ike n'ụzọ ziri ezi a na-akpọ Adjectives; taniiga kwụ ọtọ, matoltol thick j na ndị a bụ otu ihe ahụ nke etinyere na ngwaa; hụ ngwaa.
4. Ntụnyere. A na-egosi ogo ntụnyere l) y Prepositions na adverbs; ive poa nan ibu; ive poa aneane ukwu, kacha. Okwu dị mma na-egosi ntụnyere; Ka anyị lee nke a nke kacha mma ; Hoke we wia, Hone we tatas, nke a dị mma, nke ahụ dị njọ, i. e. nke a ka nke ahụ mma.
Hụkwa matai 2. mma, mala 2. ọrịa, mano, vara 6. kama, tur 3. Tery, na sokorai, parasiu, matig 3., mere, nwoke 3.
VIII. Ngwaa.
Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ okwu ọ bụla, Mkpọpu, Adverb, ka a na-eji dị ka ngwaa
