This page has been proofread.
XVI MKPỤRỤ GRAMMAR
(a) Otu. 1. inau, na, na.
2. iniko, ko, ka.
3. ineia, oieia, ni, a. Ọtụtụ. 1. inclusive, inina, nina.
nanị, ikamam, kammn,
2. ikamiu, kamiu, kam.
3. ineira, neira, ira^ ra.
Abụọ. 1. inclusive, inarua, narua, inara, nara. exclusive, ikarua, karta, ikara, kara.
2. ikaraiirua, kamurua, kamrua, kamra.
3. irurua, rarua, ira, rara. Nnwale. 1. gụnyere, itiatol, natol.
naanị, ikatol, katol.
2. ikamtol^ kamtol.
3. ratol, ratol.
Otu mmadụ nke gụnyere gụnyere onye na-ekwu okwu na ndị ahụ gwara ya, Exclusive na-ewepụ ya.
(1) Na Singular na Plural, 7ia, ka, ni, kam, bụ mgbe niile isiokwu, ọ dịghị mgbe ihe ngwaa.
(2) a, otu nke atọ, na ra, nke atọ, na-abụ ihe mgbe niile, Ọbụlagodi naanị isiokwu nke ngwaa, ma a na-achịkwa ya site na Prepositions dị ka verbs. Enwere ike ịsị na ra bụ ihe ngosi nkeonwe. tive, wee chọta ebe n'ime edemede nkeonwe na nnochiaha, kwa dị ka prefix na plural Nouns; Aha 5. b. Ya mere, mgbe ra bụ prefix to ta, dị ka ọ dị na ra ta Mota, ndị Mota, ọ bụ karịa ọtụtụ ihe ngosi nke onwe ra na ta ejiri dika Noun, karia ra na Aha aha.
(3) N'ahịrịokwu na-egosi kpọmkwem na, ni, kam, ka a na-eji dị ka isiokwu, mana o siri ike ka. N'ụzọ na-apụtachaghị ìhè, ike, nhọrọ, ahịrịokwu ndị na-edoghị anya, na, ni, ka, na-eji, ọ bụghị nau, neia, ko.
(4) Otu n’ime nke abụọ na nke atọ, na nke atọ, ko, a, r«, bụ otu. e dere dị ka suffixes; na mgbe a na-ewebata consonant i, ma ọ bụ u; iloko, ilo, ilo; vns keluko, ni me vus kelua, vusiraj ilo ịhụ, vus tie, kel, azụ.
(5) O doro anya na Dual na Trial bụ n'ezie Plural na ọnụọgụgụ rua abụọ, tol atọ, kpọgidere; rua a mkpụkpu ra.
(6) Ogige ahụ yiri ka ọ dị. Abụ. au,ko, a; Plural na = ta, anij m, ra.
(7) A ga-eji Dual ma ọ bụ Trial mee ihe mgbe mmadụ abụọ ma ọ bụ atọ a na-ahụ anya; Ọ dịghị mgbe ọtụtụ. A na-ejikwa Ọnwụnwa ahụ, obere ntakịrị, mgbe ihe karịrị atọ, ma ọ bụghị ọtụtụ ndị ọzọ, pụtara.
(8) A na-eji Dual na-agwa otu onye okwu mgbe ọ na-akpakọrịta. edoziri site n'alụmdi na nwunye na ọkà okwu. A na-ejikwa ya mgbe otu na-agwa onye ọzọ ihe omume nke ha abụọ na-eche banyere ya, n'agbanyeghị, ma otu onye na-arụ ọrụ; nara te vanogag iniko, a ga m ebufe gi; ra ma, nara te ivurvagiko, bia ebe a, a ga m etinye gi na ikike.
(9) Ewezuga mgbe a na-ekwu maka mmadụ, ọ na-esiri ike ịghọ ihe nke ngwaa; gagana-g luea ma, tụọ ya, ya, pụta m; ko
