Page:A dictionary of the language of Mota.djvu/16

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

ỤWA ỤMỤTA XIV

(c) Ụdị dị iche iche bụ, nwoke ira^ nwanyị iro;  mana ndị a mA
na aha nkeonwe.
(d) Aha onwe onye a na-ewere na aha ihe, wordt^
genc^ ihe, sava, gịnị, guzo n'ebe aha adịghị echeta
ma ọ bụ na ọ bụghị, n'ihi ihe ụfọdụ, na-ekwu.  Ya mere, m gene, iro gene, i
sava, iro sava pụtara onye ahụ, nwoke ma ọ bụ nwanyị, onye aha ya bụ
na ihe dị otú ahụ.
IV.  Aha aha.
Aha nkịtị na-adaba n'ìgwè abụọ, dịka, 1, ha na-ewere, ma ọ bụ
ewerela, nnochi-akwukwo nke nwere uche;  na, 2, dika
ha nwere ma ọ bụ enweghị nkwụsị slieving ha ka l^e Nouns.
1. Nkewa nke aha a na-agwụcha nke ọma, ma kachasị
dị mkpa na-edebe.
(a) Otu klaasị aha na-ewere nnọchiaha nke onye nwe ya na
ụdị suffixed, k, ma, naị hụ Nnochiaha nkeonwe (b);  ịbụ onye
aha akụkụ, òtù, equipments, ihe onwunwe, nke guzo na
mmekọrịta chiri anya na mgbe niile na onye nwe ya.  Ọ dịghị mfe alwaj
ghọta ala nke iche;  na usuna ya ụta, non <>
wuse paddle ya.
Mgbe akpọchiri aha okwu a na-eji Nkeji edemede na eme ihe.  Ndị a
A na-eji (k) akara aha n'akwụkwọ ọkọwa okwu.
(b) A na-eji aha ndị fọdụrụ na ihe nwere, mba, mo,
ga, ma;  hụ ihe nwere.
2. Aha ndị nwere nkwụsị na-egosi na ha bụ aha aha
ihe bara uru bụ, (a) Aha okwu ọnụ, ma ọ bụ (b) aha nọọrọ onwe ya.  Ndị ahụ
nke na-enweghị ụdị pụrụ iche dị ka Nouns achọghị ọkwa ọ bụla.
(a) A na-esi na ngwaa mebere aha okwu ọnụ site na nkwụsị a,
eya, ga, ra, va;  nwunye, ịnwụ, nwunye, ọnwụ;  nonom, iche echiche, nonomia,
echiche ;■ vano, ịga, ịla, ịga;  toga, ibia, togara, uzo
ndu ;  7nule, iga, muleva, iga.  Ụdị dị iche iche nke termina-
ition enweghị ọdịiche nke ikpughe n'ime onwe ha;  ọ bụ ezie na e nwere
bụ ihe atụ wJiere ngwaa na-ewe njedebe abụọ na aha
iche iche;  hụ toga.
(b) Aha ndị nọọrọ onwe ha.  Nkwụsị ahụ i, iu ma ọ bụ ni, na na a
ikpe ole na ole e, gosi aha aha ha na-asuffix na-enweghị
ịdabere, n'echiche ma ọ bụ ụtọ asụsụ, n'ihe ma ọ bụ mmadụ, ma ọ bụ n'elu
aha?, nke ha nwere ike ịbụ na ya ma ọ bụ guzo na mmekọrita.
Ya mere na namatana, anya ya, {na isiokwu, iia suffixed pronoun), mata,
anya, a na-eche ma na-ekwu okwu gbasara mmadụ;  mana anya,
n'adabereghị na mmekọrịta dị otú ahụ, bụ matai, mata-ij &o na pane-na, ya
aka, panei;  isi ezi, qtit qoe;  isi n'ozuzu, qatui.
Ụdị ndị a nọọrọ onwe ha, n'ezie, adịghị apụta na aha nke
na-etolite akụkụ mbụ nke ngwakọta.
Aha ndị na-apụta n'ụdị nọọrọ onwe ha, nwere nkwụsị ndị a,
n'ozuzu so na klaasị 1 (a), nke na-ewere nnọchiaha suffixed.
3. Rụpụta ụdị ndị na-abụghị ndị.  A na-ejikọkarị aha aha abụọ
ya na inwe mmekọrịta.  N'okwu ndị nke mbụ