This page has been proofread.
KWESỊRỊ GRAMMAR XUL
4.q na-anọchi anya ụda ngwakọta nke k, p, w, dị, mgbe ụfọdụ guttural mgbe ụfọdụ labial predominating.
5. The guttural imi ng, dị ka 'abụ,' na-anọchi anya n; nke ụda nke ng na 'mkpịsị aka' amaghị. E nwere ihe abụọ nke fornus labial imi m, otu imi na-anọchi anya m. Nke ikpeazụ bụ ụfọdụ n'ime okwu nke ọ pụtara, ụmụ amaala anaghị egbu oge ma ọ bụ iche. Ọ na-emechi syllable dị ka nam maka noma. Akaraghị ya akara site na italic na ojiji nkịtị, mana ọ dị oke mkpa idobe ya (dịka okwu ntụnyere ga-egosi) na edobere ya n'akwụkwọ ọkọwa okwu na ikpe niile ebe a mara ya.
6. The trills dị nkọ karịa na bekee; enwere ụda abụọ r. Nke a, r, enweghị ike ịda ụda mgbe n na-enweghị ntinye aka d, ma ọ bụ mgbe 1 na-enweghị d ma ọ bụ u; eg miinra ka a na-akpọ mundra, pUrua dị ka puldrua ma ọ bụ imlwua; mana d edeghị ya.
II. Paets nke Okwu. Ọ dị mma iji kewaa okwu dịka na nhazi a na-anabatakarị dị ka akụkụ nke Okwu; mana ya ga-aghọta na okwu nwere ike dị ka ojiji ya fọrọ nke nta Nke ọ bụla n'ime akụkụ ndị a, aha, adjective, ngwaa, adverb, mkpu. Ma e nwere okwu ndị n’ụdị ha na-egosi na ha bụ aha ma ọ bụ ngwaa, dị ka aha ndị nwere nchupu i, w, va, na ngwaa ya na suffixes transitive. Ka o sina dị, aha dị otú ahụ mgbe ejiri ya otu okwu ọnụ bụ ngwaa, ngwaa dị otú ahụ nwere isiokwu bụ aha; aha ihe na aha omume nwere nke ọ bụla a ụdị ụtọ asụsụ na ojiji.
III, Akụkọ.
Ndị a bụ Ngosipụta, o, na; Nkeonwe, i.
1. Ngosipụta. Enweghị ọdịiche dị n'etiti o na na, ma n'iji; a ga-atụgharị ha abụọ site na 'a, an,' 'the,' n'ime Bekee ; mana ọ nweghị akwụkwọ ozi siri ike n'etiti ndị a na 'a,' n'ihi na ọ dighi ihe ọnu-ọgugu putara n'etiti ha. Ọ bụrụ na otu ihe na-aga pụtara n'ụzọ doro anya, tmvale, 'otu,' ga-ejirịrị.
(a) Akụkọ ndị a doro anya; yabụ mgbe echiche ahụ zuru oke ọ dịghị nke a na-eji; rave iga, nwude azu.
(b) Dị ka ihe ngosi, o na-eji aha nke ebe.
(c) Na na-eji mgbe niile na naanị n'ihu aha nke onwe ■ a na-eji echiche nwe ihe kpọchie mkpọaha aha; o panel aka, napa- nena aka ya. Omume nke ide edemede ahụ n'otu okwu na aha na-eguzobe, ọ bụ ezie na ọ bụghị ezi uche.
2. Nkeonwe. A na-eji edemede m mee ihe na aha nkeonwe, nwoke na nwanyị, nwa afọ na mba ọzọ; ma ejighị ya mkpa.
(a) Nke a ka m tinyere na okwu na-eme ka ọ bụrụ aha kwesịrị ekwesị ozugbo; ya na-akọwapụtakwa echiche nke okwu ahụ gosipụtara; qaratu a efe efe fox, i Qaratu aha; gale duhie, i gale onye nduhie.
(b) A na-eme ụdị nke nwanyị site na mgbakwunye ro, nke sitere na ^ n'onwe ya na-egosi aha dị ka nwanyị. Aha Mota naanị, ma ọ bụ ndị nkịtị gaa n'agwaetiti gbara agbata obi, were akara ro.
