Page:A Grammar and Dictionary of the Malay Language with a Preliminary Dissertation- Dissertation and Grammar, in Two Volumes, Vol. I (IA dli.granth.52714).pdf/329

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

Ọgụgụ.

23
Enwere ike ịkpọ usoro ọnụọgụgụ.  Mgbe
Ndị Malays ga-akpọ aha nọmba n'etiti ọbụna iri, narị otu narị,
na puku kwuru puku, kama ịgbaso ọnụ ọgụgụ mgbe niile, ha ga-eme ya
kpọọ nọmba dum, na-ekwu otu ma ọ bụ karịa ihe na-erughị ya.
Ya mere, kama limapuluh sambilan, maka iri anọ na itoolu, nkebi ahịrịokwu ahụ
ga-abụ korang asa limapuluh, ma ọ bụ nke na-erughị iri ise.  Enwere
akpaalaokwu ọzọ, nke na-emekarị.  Mgbe okwu tangah
pụtara, etiti na ọkara, na-ebute ọnụọgụgụ, ọnụọgụgụ
e bu n'obi ka e gosipụta bụ nke dị ọkara n'etiti
unit ahụ, iri, narị, ma ọ bụ puku kwuru aha, na nke
dị ozugbo n'okpuru ya.  Ya mere, tangah duwa bụ otu na a
ọkara;  tangah tiga, abụọ na ọkara;  tangalitigapuluh, iri abụọ na ise;  tangs duwa ratus, narị na iri ise.  Ụfọdụ ihe
A na-agụ nke azụmahịa site na akara dị ka anyị onwe anyị.  Nke
okwu, agbaziri site n'asụsụ Telingas, bụ kod•i ma ọ bụ
kori, iri abụọ ma ọ bụ akara;  nke ndị bekee mebiri
n'ime "corge."
Nọmba kadinal na Malay bụ n'ezie aha na ọ bụghị
adjectives.  Ọnọdụ ha n'ihu aha na-egosi na nke a bụ
ikpe.  N'ọnọdụ ahụ, ha dị ka aha ọ bụla ọzọ, ka
tinye okwu na-eso ha n'ime ihe onwunwe.  Ọ bụrụ na nke a bụ
ya mere, ntụgharị asụsụ nkịtị, dịka ọmụmaatụ, nke sapuluh °rang, iri
ndị ikom ;  ma ọ bụ duwa puluh ari, ụbọchị iri abụọ;  ga-abụ iri nke ndị ikom, na
ụbọchị iri abụọ.
Ọnụọgụ nkịtị.—A na-emepụta nọmba ordinal site na prefixing na kadinal ihe ahụ na-enweghị ikewapụ ka, dị ka kaduwa,
nke abụọ;  katiga, nke-atọ;  kaampat, nke-anọ;  na kalima,
nke-ise.  Usoro iwu obodo maka otu bụ kasa, mana Sanskrit
otu, pfirtama, na-adịkarị karịa.  Tupu nọmba ordinal
a na-edobe nnọchiaha ikwu yAng, dị ka piirkara
yang kalima, ngalaba nke ise;  nke bụ n'ezie, ngalaba nke bụ
nke-ise.
Ọnụọgụ irighiri.— A na-emepụta akụkụ site na prefixing na
kadinal nọmba nke urughuru par, dị ka partiga, nke atọ;  parampat,
nke anọ;  parlima, nke ise.  Ọnụọgụ ndị kadinal etinyegoro na
ọnụ ọgụgụ dị otú ahụ na-enye ọnụ ọgụgụ nke ụmụ irighiri ihe, dị ka sapartiga, oue
, nke atọ;  duwapartiga, ụzọ abụọ n'ụzọ atọ;  saparampat, otu anọ;  tiga
parampat, ụzọ anọ n'ụzọ anọ.  Otú ọ dị, akụkụ nke kasị mara amara,