ಪದ, ಜೋಕುಲು ಗೊಬ್ಬುನಗ ಪಣ್ಪಿ ಪದ. ಜೋಕುಲು ಪಣ್ಪಿನ ಸೊಲ್ಲು, ಜೋಕ್ಲೆನ ಬಗ್ಗೆ ಮಲ್ಲಕ್ಲು ಪಣ್ಪಿನ ಪದೊಕ್ಲು-ಇಂಚ ನಾನಾ ಪ್ರಕಾರೊಡು ಜೋಕುಲೆ ಪದೊಕ್ಲು ಬುಲೆವೊಂದು ಬತ್ತ್ಂಡ್. ೧. ತೂಂಕುನ ಪದ (ಜೋಗುಳ). ನೆಟ್ಟ್ ಜೋ ಜೋ ಪಲ್ಲವಿಯೇ ಪ್ರಧಾನ ಬೊಕ್ಕ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ. “ಜೋಜೋ”ನ್ನಗ ಜೂವ ಜೂವ, ಬಾಲೆನ್ ಜೆಪ್ಡಾದ್ ಅಪ್ಪೆ ತೂಂಕುನಗ ಬಾಲೆನೆ ಎನ್ನ ಜೂವ ಪಣ್ಪಿ ಭಾವೆನೆಡ್, ರಾಗೊಡು ಜೋ..... ಜೋ..... ಪನೊಂದು ತೂಂಕುವಲ್. ಈ ತೂಂಕುನ ಪದೊಕ್ಲೆಡ್ ಒಂಜಿ ರಡ್ಡ್ ಶಬ್ದೊಲೆ ಸೊಲ್ಲು ಆದಿಪ್ಪುಂಡು"ಓ ಎನ್ನ ಬಾಲೆ ಜೋ..... ಜೋ....., ಓ ಎನ್ನದೇವೆರ್ ಜೋ..... ಜೋ....., ದೇವೆರ್ ನೆದ್ರೆ ಮೆಲ್ಪ್‌ಡ್ ಜೋ..... ಜೋ..... ಬಾಲೆಡ್ಡೆ ಬಂಗಾರ್..... ಪೂಯೆಡ್ಡೆ ಪಿಂಗಾರ್ ಜೋ..... ಜೋ....." ಇಂಚ ರಾಗ ಒಯ್ತೊಂದು ಬಾಲೆದ ಪುದಾರ್ ಪನೊಂದು, ರಾಗೊಡು ರಂಗೇರಿಲಕ್ಕ ಅಪ್ಪೆ ಪನ್ನಗ ವಾ ಬಾಲೆಗ್ ನೆದ್ರೆ ಬರಂದ್? ಇಂಚಿತ್ತಿ ಜೋಗುಳ ಬಾರಿ ಪಿರಾಕ್‌ಡ್ದಿಂಚಿ ಸಹಜಾದುಂಡು. ಈ ತೂಂಕುನ ಪದನ್ ಕೇಣಂದಿ ಬಾಲೆ ಇಜ್ಜಿ. ನಮ ಮಾತ ಅಪ್ಪೆನ ತೂಂಕುನ ರಾಗನ್ ಕೇಂಣೊಂದೆ ಮಲ್ಲೇತತ್ತೆ?. ಬಾಲೆ ಬುಲ್ತೊಂದಿತ್ತ್ಂಡ ಅಪ್ಪೆನ ದನಿ ಬಾಲೆದ ದನಿರ್ದ್ ಏರಿಕೆಡ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ತೂಂಕುನ ಪದತ ಏರಿಳಿತ ಆಯಾ ಸಂದರ್ಬೊಡು ಸಹಜಾದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ೨. ಬಾಲೆ ಮಾನಾವುನ ಪದೊಕ್ಲು ತುಳುಟು ಪರಂಪರಾಗತವಾದ್ ಉಂಡು. ಬಾಲೆನ್ ತೊಡೆಟ್ ಕುಲ್ಲಾದ್ ದುಂಬು ಪಿರ ಮಾನಾವೊಂದು “ಆನೆ ಆನೆ ಆನೆ”, ಆನೆ ಬತ್ತಂಡಾ ಯೆರೆಡ್..... (ಜೋಕುಲೆ ಪದೊಕ್ಲು ಭಾಗ-೧, ಪುಟ: ೩೦) - ಇಂಚ ಪದ ಪಣ್ವೆರ್. ಅಂಚನೆ ಬಾಲೆ ತರ್ಕಿಲ್ ತಟ್ಟುನಾತ್ ಮಲ್ಲೇನಗ ಬಾಲೆನ್ ತುಂಬೊಂದು ಕೊಂಗಾಟೊಡು ಬಾಲೆನ್ ಚಣಿಲ್‌ಂದ್ ಗೊಬ್ಬಾವುನ. ಬಾರಿ ಪೊರ್ಲು-ಅಂಚಿಂದ್‌ನ್ ಚಣಿಲ್. ಇಂಚಿಂದ್‌ನ್ (ಜೋಕುಲೆ ಪದಕೊಲು-೧, ಪುಟ: ೩೧) ೩. ಬಾಲೆ ಜೋರು ಬುಲ್ತೊಂದಿತ್ತ್ಂಡ “ಈರಳಡೇ ಓ ಮುದ್ದೋ..... (ಜೋಕ್ಲೆ ಪದೊಕ್ಲು ಭಾಗ-೧, ಪುಟ: ೩೨) ಅಂಚನೆ ಬಾಲೆನ್ ತಟೊಂದು ಅತ್ತ್ಂಡ ಕುಲ್ಲಾವೊಂದು ಕನ್ನಡದ ಪದೊನ್ಲ ಪಣ್ವೆರ್-ತಾರಮ್ಮಯ್ಯ ... ತಂದು ... ತೋರಮ್ಮಯ್ಯ” ಪದನ್ ಮೋಕೆಡ್ ಪಣ್ವೆರ್. ನನ ಬಾಲೆಗ್ ಕೋಪ ಬತ್ತ್ಂಡ “ಎಂಕೊಂಜಿ ಬಾಲೆವುಂಡುರಾಗಿದಾತ್ (ದಾಸೆಮಿದಾತ್/ಪುಳ್ಕೊಟೆದಾತ್) ... ಐಕೊಂಜಿ ಕೋಪವುಂಡು ಕುಂಬ್ಡಂತಾತ್”. ಇಂಚ ಪಣೊಂದು ಬಾಲೆನ್ ಮಂಗಟಾವೆರ್. ಬಾಲೆದ ಪ್ರತಿಯೊಂಜಿ ಚಲನವಲನ-ವರ್ತನೆ ತೂದು ಸಂತೋಷೊಡು ಪಣ್ಪಿ ರಾಗಮಾಲೆಲು ಕುಷಿತ ವಾತಾವರಣ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಲ್ಪು. ೪. ಬಾಲೆ ಪೋದು ಮಲ್ಲೇನಗ ಬುಲ್ತೊಂದು ಲಕ್ಕೊಂದು ಬೂರೊಂದು, ಪಾತೆರೆ ಕಲ್ತೊಂದು, ಪೊಟ್ಟು ಪೊಟ್ಟು ಪಾತರ‍್ನಗ ಬಾಲೆಗ್ ಪ್ರಾಸದ ಪದೊಕ್ಲೆನ್ ಕಲ್ಪಾವೆರ್. ೫-೬ ವರ್ಷ ಕರಿನಗ ಜೋಕುಲೇ ಪಣ್ಪಿನ, ಜೋಕುಲೆ ಪಣೊಂದು ತಮಾಷೆ ಮಲ್ಪುನ ಪದೊಕ್ಲೆನ್ ಪಣ್ವೆರ್ - “ಅಪ್ಪಿ ಕುಪ್ಪಿ ಸೋಡದ ಕುಪ್ಪಿ ... ನೀರ್‌ಗ್ ಬೂರುಂಡ ಸಾವಿರ ಕುಪ್ಪಿ” “ಬರ್ಸ ಬತ್ತ್ಂಡ್ ಮಾರಾಯ ಕೊಡೆ ಇಜ್ಜಿ ಸುಬ್ರಾಯ” “ಮಿತ್ತಿಲ್ಲಡ್ ಕಾರ್ಯ ... ಜೋಕುಲು ಮಾತ ಪಾರ‍್ಯ ... ಕಾರ್ ಜಾರ್ ಬೂರ‍್ಯ” ಇಂಚಿತ್ತಿನ ಶಿಶು ಪ್ರಾಸೊಲು ಜೋಕುಲೆ ಜನಪದ ಸಾಹಿತ್ಯೊಡು ಬೋಡ್ನಾತ್ ತಿಕ್ಕುಂಡು. ಪರಂಪರಾಗತವಾಯಿನ ಜೋಕ್ಲೆ ಪದೊಕ್ಲು, ಕವಿ ರಚನೆ ಮಲ್ತಿನ ಜೋಕ್ಲೆ ಪದೊಕ್ಲೆಗ್ ಮೂಲ. ಬೊಕ್ಕ ಪಿರಾಕ್‌ದ ಆದುಂಡು. ಇಂಚಿತ್ತಿ ಜೋಕ್ಲೆ ಜನಪದ ಸಾಹಿತ್ಯ ನನಲಾತ್ ವಿಸ್ತಾರಾದುಂಡು - ಕತೆ, ಎದುರು ಕತೆ, ನುಡಿಗಟ್ಟುಲು, ಗೊಬ್ಬುಲು, ಇತ್ಯಾದಿ ಜೋಕ್ಲೆಗ್ ಮನರಂಜನೆ ಕೊರ್ಪಿನ ಮಾತ್ರ ಅತ್ತ್, ಒಂಜಿ ರೀತಿದ ಶಿಕ್ಷಣಲ ಆದುಂಡು (ಅನೌಪಚಾರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ). ಈ ಜನಪದ ಸಾಹಿತ್ಯ ನರಮಾನಿನ ಬದ್ಕ್‌ಡ್ ಅನಿವಾರ್ಯ ವಿಷಯ ಆದ್, ಬೊಕ್ಕ iv
ಜೋಕುಲೆ ಉಜ್ಜಾಲ್
