Okwu ikpe nke Ken Saro-Wiwa
| Okwu ikpe nke Ken Saro-Wiwa (1995) by |
| Okwu Ken Saro-Wiwa, onye nkwụgide ndọrọndọrọ ọchịchị Naijiria, nke o kwuru gbasara mgba maka ala Niger Delta maka ndị Ogoni. Ọ kwuputara okwu a tupu, ma n'oge 10 Nọvemba 1995, n'oge ikpe a na-ekpe ya maka mkpali igbu ọchụ. Ederede nke okwu a pụtara n'okpuru aha "Nkwuputa ikpeazụ nke Ken Saro-Wiwa n'ụlọ ikpe ndị agha họpụtara" na Earth Island Journal, Mbiputa 11, Nkeji 1, peeji 25 (Winter 1995) |
Onye-nwem,
Anyị niile na-eguzo n'ihu akụkọ ihe mere eme. Abụ m onye udo, nke echiche. N'ịbụ ndị na-eju anya n'ihi ịda ogbenye na-akparị ndị m bụ ndị bi n'ala nke nwere ụbara ihe onwunwe, na-enwe nkụda mmụọ n'ihi mpụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ịtagbu akụ na ụba ha, na-ewe iwe site na mbibi nke ala ha, ọ kachasị ihe nketa ha, na-achọsi ike ichekwa ikike ha nwere ibi ndụ na ibi ndụ dị mma, ma kpebisie ike iweta obodo a n'ozuzu usoro ọchịchị onye kwuo uche ya ziri ezi na nke na-echebe onye ọ bụla na agbụrụ ọ bụla ma nye anyị niile nkwenye ziri ezi maka mmepeanya mmadụ, etinyela m akụ m na ọgụgụ isi na ihe onwunwe, ndụ m, n'ihe kpatara ya, nke m nwere nkwenye zuru oke na nke enweghị m ike ịkatọ ma ọ bụ tụọ egwu. Anaghị m enwe obi abụọ ma ọlị banyere ihe ịga nke ọma nke ihe m na-akpata, n'agbanyeghị ọnwụnwa na mkpagbu nke mụ na ndị mụ na ha kwere nwere ike izute na njem anyị. Ma ọ bụ mkpọrọ ma ọ bụ ọnwụ nwere ike ịkwụsị mmeri anyị kacha.
M na-ekwughachi na anyị niile na-eguzo n'ihu akụkọ ihe mere eme. Ọ bụghị naanị mụ na ndị ọrụ ibe m ka a na-ekpe ikpe. Shell nọ ebe a dika ndị a na-ekpe ikpe ma ọ bụkwa onye ndụmọdụ na-anọchi anya ya ka ọ na-ejide mkpirikpi nlele. Ụọ ọrụ ahụ, n'ezie, ewepụla nnwale a, mana ụbọchị ya ga-abịa n'ezie na nkuzi ndị amụtara ebe a nwere ike baara ya uru n'ihi na obi abụọ adịghị ya n'obi m na a ga-akpọ agha gburugburu ebe obibi nke ụlọ ọrụ ahụ butere na Delta. ịjụ ajụjụ n'oge na-adịghị anya na a ga-atakwa mpụ nke agha ahụ ntaramahụhụ kwesịrị ekwesị. A ga-atakwa mpụ nke agha ruru unyi nke ụlọ ọrụ ahụ megide ndị Ogoni.
A na-ekpekwa obodo Naijiria, ndị ọchịchị ya ugbu a na ndị na-enyere ha aka. Mba ọ bụla nwere ike ime ndị na-adịghị ike na ndị na-adịghị ike ihe obodo Naijiria mere ndị Ogoni, na-efunarị nnwere onwe na nnwere onwe pụọ n'aka ndị ọzọ. Abụghị m otu n'ime ndị na-ezere ime mkpesa na-ezighị ezi na mmegbu, na-arụ ụka na a na-atụ anya ha n'ọchịchị ndị agha. Ndị agha anaghị eme naanị ha. Ndị otu ndọrọndọrọ ọchịchị, ndị ọkaiwu, ndị ọkà mmụta na ndị ọchụnta ego na-akwado ha, ha niile na-ezo n'okpuru na-ekwu na ha na-arụ naanị ọrụ ha, ndị nwoke na ụmụ nwanyị na-atụkwa egwu ịsa uwe ogologo ọkpa mmamịrị ha.
Anyị niile na-ekpe ikpe, onyenwe m, n’ihi na site n’omume anyị, anyị na-akparị obodo anyị ma tinye ọdịnihu ụmụ anyị n’ihe egwu. Ka anyị na-edebanye aha na sub-normal ma na-anabata ụkpụrụ abụọ, ka anyị na-agha ụgha ma na-aghọ aghụghọ n'ezoghị ọnụ, ka anyị na-echebe ikpe na-ezighị ezi na mmegbu, anyị na-ekpochapụ ụlọ akwụkwọ anyị, na-eleda ụlọ ọgwụ anyị anya, jupụta afọ anyị na agụụ na-ahọrọ ime onwe anyị ohu nke ndị ahụ. ndị na-akwado ụkpụrụ dị elu, na-agbaso eziokwu, na-asọpụrụ ikpe ziri ezi, nnwere onwe, na ịrụsi ọrụ ike. M na-ebu amụma na ọnọdụ ebe a ga-egwuri na replays site ọgbọ na-amụbeghị nwa. Ụfọdụ etinyelarị onwe ha n'ọrụ ndị ọjọọ, ụfọdụ bụ ndị ọdachi dakwasịrị, ụfọdụ ka nwere ohere ịgbapụta onwe ha. Nhọrọ bụ maka onye ọ bụla.
M na-ebu amụma na nkwubi okwu nke ilu Niger Delta ga-abịa n'oge na-adịghị anya. A na-ahazi usoro ihe omume na ikpe a. Ma ụzọ udo nke m kwadoro ga-adabere n'ihe onye mmegbu kpebiri, ihe àmà ọ na-ezi ndị na-echere ọha na eze.
Na aka m dị ọcha n'ebubo ụgha m na-eche ihu ebe a, na nkwenye m zuru oke, a na m akpọku ndị Ogoni, ndị Niger delta, na ụmụ obere agbụrụ nke Nigeria ka ha guzo ọtọ ugbu a na-alụ ọgụ n'atụghị egwu na udo maka ikike ha. Akụkọ ihe mere eme dị n'akụkụ ha. Chineke nọnyeere ha. N'ihi na Akwụkwọ Nsọ na-ekwu na Sura 42, amaokwu 41: "Ndị niile na-alụ ọgụ mgbe a na-emegbu emegbu adịghị enweta ikpe ọmụma, ma Chineke ga-ata onye mmegbu ahụhụ." Ụbọchị ahụ na-abịa.