Novella IX della Giornata I del Decamerone (Lumbaart)/85

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search

Ona novella del Boccasc in di dialett bosin[edit]

Dialett de Castellett (NO)[edit]

Giovanni Papanti I parlari italiani in Certaldo p. 315

Disi donca nea che al teamp dal prim re da Zipar, dòpo che Gottifredo da Bujon l'ava tòj la Terra Santa, allora gh'è capitaa che 'na sciora nòbila d'in Guascogna l'eva naia, coma a fann i pilligrin, a visità 'l Santo Sapolcar. Quand lea l'è 'nii 'ndree e l'è ruvaa a Zipar, gh'è stai di oman gramm ca gh'hann fai di brutt schearz da villan, e lea l'è 'nia tanta danaa che la podeva mia mandàlla giù, e s'eva miss in meant da nà dal re par mett giù quarella e fàss dà soddisfazion. Ma allora gh'hann dii ch'a l'eva tutt fiaa trai via parchè lù l'eva on pòvar baloeuass e bon da fà nagott; che di fugular ca ga favan i alt, sa 'n parla gnanca, ma fin chii a lua tucc i momeant, lù i lassava passà tucc, ch'l'eva pròppri 'na vargogna. In manera che tucc chii ca 'gh l'evan sù com lua par quaicoss, ga 'n favan vuna e 'nscì sfogavan la soa rabbia. Quand l'ha 'vuu sentii cola sciora e l'ha vist ch'l'eva inutil, ca sa podeva fà nagott par fàgghla pagà a chii oman là; allora lea, tant inscì 'ma fà passà 'l magon, l'ha vorzuu nà da col re là com dì e fàggla capìa ca l'eva pròppri 'na pòvra ciolla. E l'è naia là, s'è miss a piangg e gh'ha dii: "Lù, scior re, mì som mia 'nia chì da lua par fàmm dà soddisfazion da cola figura ca m'hann fai; ma 'nscambi mì 'l preghi d'insegnàmm coma 'l fa mai lua a lassà passà tucc chii fuguar ca mì sinti ca ga fann a lua par podéa 'anca mì 'vè la pascienza, dòpo ch'avarò 'mparaa da lù, da lassà passà anca mì la mea: e 'l sa 'l Signoar comé mì 'gh la dariss a lù par nagott, sa podess, parchè lù i sa mandài giù 'nscì poliat.
Al re, che fin allora s'eva mai diciduu a mòvas e no 'l voreva mai fà nagott, l'ha fai comé col ca dias ca sa disveggia da dormìa, e l'ha comenzaa da la fugura ca ga 'n fai a cola sciora, e si ca 'gh la faia pagà car a chii oman à; e poeua s'è miss a fàgghla a tucc chii che dòpo d'allora an favan 'na quaivuna e ga perdevan l'onoar a la soa corona.
Giovanni Papanti, Parlari italiani in Certaldo, 1875, pagg. 315-316

Dialett de Gallaraa (VA)[edit]

Hii da savè che ona voeulta, quand gh'eva mò ol prumm re da Zipri, e che Goffrè da Buglion l'eva guadagnaa in guerra la Terra Santa, gh'è succeduu che ona sciora nòbala d'on paes che ga disen la Guascogna, l'è andai par divozion 'me on pilligrin al Santo Sepolcher, e che tornand indree, quand l'è capitaa a Zipri, certi balossoni gh'hann fai di daspresi brutt, tutt comè; e lee, 'sta sciora, par quest piena d'ona tribulazion, e no ghe podeva pròppri passà, la s'è miss in ment da ricorr al re; ma gh'è stai quaichedun che gh'ha dii che la buttava via ol temp e ol fiaa; parchè ol re l'eva on lasagnon senza spirit, che invece de fà giustizia per i òlter, al sa lassava lù mett sott i pee, la piantava; e per quest chi gh'aveva di cruzzi par di tòrt che j'essen fai, ja sfogava cont ol sguargnà ol re. Quella sciora quand, l'ha sintuu inscì, e che l'ha cognossuu che la podeva minga avèggh giustizia, tant per fà passà la so inversadura, la s'è mittuu in coo da spongg 'sto re da picch: e caragnand l'è andai sù e la gh'ha dii: "Oh scioria, mì vegni minga chì da lù par fà che lù al castiga quij che m'hann fai tanto maa: ma vegni par pragàll da fàmm imprend comè ch'al fa lù a soffrì ol maa, che ma disen che ga fenn a lù. E inscì imparand 'sta sò manera, anca mì pòssa sopportà con pazienza i dasprezzi ch'a m'hann fai e che al sa lù, ol Signor, che se mì podessa ga darav a lù, che ja tòllera inscì polid".
Ol re, che fin allora l'eva stai on lumagon e on poltronasc, comè che in d'on bòtt ghe passass ol cocch, al s'è mittuu a castigà comè on can rabbiaa prumma quij che gh'hann fai i daspresi a 'sta dònna, e poeu tucc quij d'allora faven quaicòssa contra i sò legg.
ibidem, pagg. 285-286

Dialett de Vares[edit]

Giovanni Papanti I parlari italiani in Certaldo p. 189

Disi donca che in di temp dal primm re da Zipri, dòpo che Goffred da Buglion l'ha conquistaa la Terra Santa, è success che ona dònna nòbila dla Guascogna l'ha fai on viagg da divozion al Santo Sepolcar e, in dal tornà indree, rivaa ca l'è stai a Zipri, gh'hann mettuu adòss i man certi canaja e te 'm l'hann disonoraa. Tutta foeura de lee, e no savend come refàss da quell brutt giugh, gh'è vegnuu in ment d'andà a denunzià la còssa al re. Ma quaighedun gh'hann dii che la sarevv stai fadiga buttaa al diavol, perchè 'l re l'eva on òmm tant da pòcch, anzi tant da nagòtt, che altar che castigà a terman da legg e da giustizzia i canajad fai ai altar, al sa lassava fà in bocca da tucc, e da pù al ga fava la ricevuda, con tant da viltà da fà restà sòtt qualunque cagon; de moeud che chissisia che 'l gh'avess 'vuu on quai dispiasè, al sa sfogava a fàggh a lù desprezzi e ingiuri d'ògni sòrt; e inscì tutt i balòss ga davan cojonament dor Re magg. Sentend 'sta pòcca nespola, quella sciora, desperada da podè mia ruissìggh a fàggh pagà 'l fio a quij tòcch da còll, inscì tant par ristoràss on poo dor brutt tir ca gh'hann fai, la s'è miss in ment da dàggh ona bònna morduda a quell Guerin Meschin d'on re; e, ditt e fatt, la ghe s'è presentaa e, piangend, la gh'ha cuntaa sù la rava e la fava dor brutt giughett ca gh'hann fai a lee, e poeu la gh'ha dii: "Maestà, mì son mia vegnuu chì par trovà giustizzia e vess vendicaa dla fattura ca m'hann fai, ma solament perchè ti ma disat come ti feet a soffrì quij ca senti ca te fann a tì perchè, inscì imparand anca mì, pòda mandà giò la mea pinola. Che, sa podess dàggh ona bella ingiottida, la sa 'l Signor quanto volontera te regalress, inscì pien che te seet da bontà e tollerenza!".
Ol re, che fina a quell moment l'ha sempar fai 'l mangia e dòrma, traccata!, coma 'l sa fuss dessedaa allora, l'ha comenzaa dal castigà ma a dover l'ingiuria fai a 'sta dònna, e poeu l'è deventaa 'l pù bravo casciador di canaja, e 'l ga la fava pagà ben cara a chissisia ch'avess mancaa da quell rispett che i suddit hann da portàggh al sò re, al capp dla nazion.
ibidem, pag. 189-190