Na Hrodźišću
| nadpis | Na Hrodźišću |
|---|---|
| awtor | Jakub Bart-Ćišinski |
| lěto | |
| žórło | luzice.euweb.cz |
| licenca | public domain |
| nota | stary prawopis |
Činohra w 5 jednanjach.
I. jednanje, 3. wustup.
Miliduch
(zamysleny steji; potom pócnje samemu sebi):
Što?! So dlěje tajić njehodźi
tyšny strach a bojosć w wutrobje!? -
Hrozna mysl, kiž we mni hobrscy
stawa, ducha ćěsnje putajo,
duše horjatej' proh překroči,
do skutka so přewobroći, lud
bědny puta putać nječesne!? -
Hižo njehodźi so rozćepić
wacy njenasytnej hłowisko,
zničić dych jej' klamy zahubny!? -
Abo dyrbi, - dyrbi zahinyć
kwětka na honach na połobskich
zbožopłódna złotej' swobody,
wotročkowstwa nosyć hanibnu
kwaklu serbske ramjo swobodne!?- -
Tola słyš pak Franko tyranski,
za swědka budź ty mi Pjeruno!:
Doniž jedno ramjo mocy změje
přimać brónje so, dóńž poslědnja
krewje krjep ze storhowatej' kipić
budźe wutroby, Serb wótcne budźe
mačeć hona z krewju kurjatej,
zo by kćěła kwětka swobody. -
A ty, mječo mój, kiž wjesoły
kupał sy so w krewi njepřećelskej,
smjertne rany rył do wutrobow,
namrěty po rodźe swobodnym,
pycha dawna mjenow Serbam swjatych,
nihdy po bjedru njeswobodnym
nješćerč, skiwlo žałosć wotročstwa;
radšo do mojej' so wutroby
zaryj a so we mni na kruchi
złamaj ze złamanym Serbowstwom! -
4. wustup.
(Miliduch je so za blido sydnył a woblico do dłónje zaprěł; Brónmił z durjemi na lěwicy do jstwy stupa.)
Brónmił:
Na dworje žno žada ryćeŕstwu
wójniwosć do zjězdźowanja, jenož
twojeho mi čaka rozkaza. -
Što! - Ty zrudny!? - Dźensa!? - Při kwasu!?------
Radosć woko błyska kóždźičke
na Hrodźišću, sydłu kralowskim;
kajki ćěsni stysk to wutrobu
jeno twoju!? -
Miliduch:
Radosć z domom je
na Hrodźišću wysk a wjesele;
ach pak budźe dźeń, dźeń zahuby,
a na hrodźe Miliduchowym
zrudoba b'dźe šeptać z wječora
wokoło tych stołpow rozbitych
mjena Milec rodu kralowskeho,
a b'dźe z hrodu toho kralować
z horda ludam serbskim němski Frank.
Brónmil:
(tež so sydajo):
Z ćežkej myslu wulka wutroba
bědźi so ći dźensa; tola nihdy
njezaswitnje bědonošny dźeń
sydłu Milec rodu sławnemu.
Hišće rodźi statne serbska zemja
ryćeŕstwo, krew´ serbska po žiłach
hišće šumi rjekam swobodnym,
a mysl žadosćiwa swobody
po stawach so mócnje rozliwa:
a kćěw rjeńši khrobłoh' ryćeŕstwa,
Wjelesław, kaž z njebjes Porywit,
kitać budźe korjeń swobody,
tónle hród, ze swojej wutrobu,
mužnych Milec mjena dostojny.
Miliduch:
Znaju, znaju pychu ryćeŕstwa,
widźał wójniwosć sym rjekowsku,
spytał sylnosć krutych ramjenjow. -
Tola podarmo so wobara
law, hdyž na sto wjelkow na njeho.
Brónmił:
Haj, law jedyn, ale cyły ród!
Miliduch:
Tež so wjelkow njedowobara.
Brónmił:
Tež nic cyły ród?!
Miliduch:
Hdyž jedna mysl
na wjelki móc lawsku njewjedźe. -
My smy na stajnosći w překorach:
na wójnu 'šće ženje jedna mysl
wjedła njeje splahi přezjedne,
a drje nihdy ludy połobske
přećiwo tym Frankam njestaja
přezjednosć, škit njepřeražliwy,
kaž by ćežiło nad našej zemju
Čornoboha hrozne pokleće.
Brónmil:
Swobodnosć sej splahi swoju haja,
kaž to było hižo za starsku.
Miliduch:
Zmylk zmylk wostanje tež prastary.
Brónmil:
Zmyłk? - To dźiwny zmylk! Traš přez črjódy
wójnskich ludow njewurubałe
puć sej splahi naše daloki
wot Wólgi hač k Łobju našemu!?
Miliduch:
Črjódy rozdrjebjene přewinyć,
skutk to njewulki.
Wjelesłow
(kotryž je njepytnjeny zastupił a jimaj hižo khwilu připosłuchał):
Skutk njewulki, ale Frankow wotmach wotrazyć! -
Brónmił
(postawajo a so na Wjelesława wobroćejo):
Frankow tež so Serbja njestróža.
Štó naš z ruku k bróni hotowy
njebył do boja za lud a kraj,
do boja za statok namrěty?!
Wjelesław:
Ale štó tych rjekow powjedźe?
Brónmił:
Kóždy swoju črjódu wójwoda.
Miliduch:
Rozkora jim budźe wjednica,
dobyće pak kwakla wotročstwa.
Brónmil:
Serbsku bróń a khrobłosć přewinyć
Frankojo!? - Ha! kajke hanjenje!
Miliduch:
Rozkora ju naša přemóže,
Frankam puć na knježstwo wuruba - -
Brónmił:
Ha twój zamysł! Ród chce kralować
Milec splaham wšitkim sam!
Miliduch:
Štó to prajił?
Brónmil:
Wzać chceš Serbam swobodu,
ródny lud swój měć za wotročka!
Miliduch:
Prawa ludam rosće swoboda
ze zakonja. - Jedne kralestwo
rune płodźi prawo kóždemu.
Brónmił:
Kajka lesna rěc!
Wjelesłav:
Wo susoda
susod wuknyć dyrbi rozumny,
ze samsnej so brónju wobarać
jeho bróni. - Přichod njewěsty
naš, dóńž jedyn kral a jedyn Bóh
njebudźe wšěm splaham połobskim...
Miliduch:
Swobody row zažny serbskeje
samostatnosć budźe splahowa...
Brónmil:
Běda! Cuze wašnje, Bóh ...!
(Wrótnik z wěže zatrubi a móst so přez přěrow pušća.)
Wjelesław:
Što to!? -
Wrótnik zatrubi a mostowy
šćerči rjećaz!
Miliduch:
Hosćo dojěli
k nam juž ze wšěch hrodow, hrodźišćow.