Nócne hłosy
My nětk z čorneho lěsa wustupimy a widźimy na prawu ruku wulku kwětkojtu łuku. Měsačk ju poliwa ze swojim slěborom a jeho jasne pruhi zybola so w rosowych dejmantach. Lěsne štomy, kiž při kromje stoja, mjetaja w dołhich čornych smuhach swój sćěn na wšu tu rjanosć. Tajka ćicha hórska łuka dyrbi hižo so wo dnjo kóždemu lubić, kiž ma čućiwu wutrobu; w nocy pak, w swětle měsačka, zda so nam wona edenska zahroda być, a my sebi žadamy tu wostać. Ale paradiziski měr tež tudy bohužel njebydli. Žałošćaty hłós, kiž do wutroby rěza, zaklinči nadobo z tarnneho kónca łuki. To so posłucha, kaž by tam małe dźěćo bjez hłosa zapłaknyło. Ale to su smjertne hrona. Zaječk běše před wječorom z lěsa won na łuku přiskakał, bě wot młódneje trawy khłóšćił, so na wonjatym dźećelku wjeselił a ze šěrokich łopjenow wokřewjacu rosu lizał. Hdyž měješe wšeho dosć, wosta w měrje a pokoju na łucy sedźo a mysleše na to, što by sej na blizkich polach najprjedy wobhladać šoł. Ale zady štomow a keŕčkow so wukhowawši bě so liška z lěsa won přisnowała, zaječka wuhladawši za nim skoči, jeho hrabny a z wótrymi zubami daješe. Přeco słabše je zajacowe škrěčenje, a bórzy cylewoněmi tutón žałosćaty nócny hłós.
Na našim puću domoj přińdźemy nětk do brězoweho hajka. Wórla, drózn a kosak, kiž mějachu jow z wječora swoje činjenje, su so k měru podałe, žadyn miły dych njekoleba hałužki, žadne lisćicko so njehibnje. Womjelknył je ptačkow wjesoły spěw, zastało je zynčenje pilnych pčołkow.
Na zastanišću w Kubšicach parowy wóz zahwizda a z horow dołhi wothłós hwizdarjej wotmolwja.
Pŕede wsu je spěwanje słyšeć, wjesna młodźina tam při měsačku po rosy khodźi. Ale bohužel njemóža spěwy, kiž wot tam klinča, našu nutrnosć pozběhnyć a naše wjesele powjetšić. Młody lud, na kotrymž naša nadźija wotpocuje, spěwa jenož jara porědko rjane pěsnje, kiž je w šuli nawuknył, a wučerja wutroba boli, hdyž dyrbi připosłuchować, kak so te rjane jasne hłosy, kotrež je wón w šuli ze wšej swěrnosću wuwučował, nětko na tajke njewuśne spěwy preč mjetaja. Hdyž ludźo spachu, přińdźe njepřećel a nasy njerjada mjez pšeńcu. Jako přihódne wotmolwjenje na tajke njedušne spěwy je nazdala rejenje a wołanje, swarjenje a zakliwanje słyšeć. Njeje ćežko zhódać, zo so tam někotři pjeni domoj kabłaju.
W bližšim dworje pos wuje, kaž so zda, dha so tež jemu tajke nócne hłosy njelubja. Ale tak swjeća a wužiwaja ći njewurjekniwu rjanosć lětneje nocy, kotrychž je Bóh za knježich swojeje stwórby postajił. O to je hubjenstwo, zo mohłe psy wuć!
Mjez tym je jědnaće wotbiło, a wo wsy hižo nócny stražnik trubi. Je to poslědni nócny hłós?
Nětk pak je wulki čas domoj a do łoža, přetož jutře chcu do Kłukša na žabjacy koncert jěć. Bórzy w mjehkim łožu ležu, wusnyć njemóžu. Hdyž połny měsačk na njebju stoji, dha so mi ženje spać njecha. Naš kocor, ta swěrna mica, kiž tónle mój njepokoj najskerje znaje, chce mje w swojej přikhilnosći na wosebite wašnje zwjeselić. Wón je, po młyńkec kocora šoł a wobaj hromadźe započnjetaj nětk spodźiwnu štučku spěwać, štučku, wo kotrejž so praji, zo móže kamjenje łamać a ludźi njemdrych činić. Mje pak tajki spěw ha žadne wašnje njemyli, a ja budźich rady hišće dlěje připosłuchował, ale klamaty pos priběža a wotehna pilneju spěwarjow.
We jstwje dwanaće bije, hodźina šerjenjow započnje, powěda so, zo je w tutym času tež wšelke słyšeć a widźeć, ale kaž kedźbliwje tež posłucham, ničo so njepiknje. O tola, z jednoho susodneho dwora je hłós słyšeć, to pak njeje šerjenje, hdyž runjež pola susoda husto dosć šeri. Kury tam w kólni na žerdkach sydaju, a jedyn młody kapon tam w nocy spěwać wuknje. Wjele spěwanskich hodźinow hišće po zdaću měł njeje; to drje tež sam spóznawa, hewak by tola, kaž so to prawemu kaponej pristoji, wodnjo na hnojowu hromadu zalězł a tam spěwał. Ale štož hišće njeje, to hišće budźe; talent so w potajnym wudokonja. Burjo měnja, hdyž kapona abo kokoš w njeprawym času spěwać słyša, zo hrozne wjedro přińdźe. A wot starych časow sem je znata wěc, zo kapon wjedro do prědka wě, a wón je tón jenički wěšćeŕ, ke kotremuž maja ludźo přeco hišće dowěru. Potajkim so zda, zo ma wón ze swojim wěšćenjom wjedra wjacy wuspěcha hač někotryžkuli druhi profeta.
Na kotrehož běch dawno hižo čakał, tón so nětk z woknom nutř suny: spar mje z mjehkimaj křidłomaj zaja a jandźel měra mje přikry z płachćom do kotrehož běchu lubozne sony zatkane.
Na druhe ranje, bě to sobotu, dopomnich so na to, zo sym dźensa z mojim šulskim dźěłom hižom w dwěmaj hotowy, a to mi lóžo z łoža won pomhaše. A hdyž tak daloko bě, sydnych so na koleso a jědźech do delneho kraja; ja chcych do Klukša na žabjacy koncert, a ducy po puću mějach mysle wšelake waki łojić. Ruče so čas miny, a před wječorom hakle přińdźech do Malešec. Słónčko z dołhimi sahami k wječoru khwataše a chcyše so bórzy zemje dótkać.
Na rańšim kóncu Malešec leži keŕchow, a při połnócnej keŕchowowej muri je mały dólčk, wěsće tak stary kaž kerchow sam a w nim je w normalnych lětach łuža mutneje wody. Haj, je dha to woprawdźe woda? Njejsu snadź to sylzy, na keŕchowje horkach płakane, kiž su jow hromadźe zběžałe? Ale sylzy su tola jasne kaž rosa. Haj, ale jenož te sylzy kiž wutroba płače, te wopačne pak tón sylzowy hatk zmača. Nětk so z teho sylzoweho jězorka spodźiwne wołanje zběhny: unk, unk klinčeše bjez přestaća kaž zwónčk, wótře drje, ale přez měru zrudnje. Su snadź to te skóržby a žałošćenja, kiž běchu na keŕchowje při wotewrjenych rowach słyšeć a su ze sylzami na zemju padnyłe a so do njeje zhubiłe? Ale dha by jich tola wjele wjacy zdychnjeńčkow ze sylzoweho hatka klinčeć dyrbjało! Haj, to su tež jenož te skóržby, kiž z wutroby wukhadźeja, te njeprawe wozmje wětřik prječ, prjedy hač na zemju padnu. - Lěto wot lěta bywa sylzowy jězork mjeńši, a jenož porědko hišće zaklinča z njeho žałosćate hłosy.
Znaty z Malešec nětk po puću přińdźe. Ty drje chceš kunkawy łójić? wón na mnje wolaše, přeco je wułój wšě, zo te hrozne wołanje skoro zastanje!
Poezija ćěka, hdyž próza přińdźe. Ja dyrbju potajkim nětko wo kunkawach rěčeć. Jich jasne wołanje by rjenišo klincało, hdy njeby tak jara melancholiske było; teho dla tež je najwjacy ludźi rady njesłyši. Njezdźěłanym ludźom so to dale za zło wzać njesmě, přetož ći sebi při tym přeco hišće na někajke šerjenje mysla, ale zdźěłani ludźo dyrbjeli poprawym hižo dawno hinašeho měnjenja być, woni so tola hewak přiwěrkam směja. Tuž je spodźiwne, zo n. př. němski pěsnjeŕ Bürger wuće zatamanych duchow, kiž w połnocy skiwlo wokoło šibjeńcy lětaja, z ničim druhim přirunać njewě, hač z kunkawacym wołanjom. Jich spěwy klinca žałostnje kaž kunkawow wołanje - to su jeho słowa. Najskerje Bürger ženje w ćichej nocy na melodiske wołanje kunkawow posłuchał rijeje, hewak drje by hinak rěčał.
Wosrjedź Plusnikec a Malešec staj při drózy hataj; a tón na rańšłm boku je, kaž so zda, jenož z kunkawami wobydleny. Hdyž ja tam z wječora nimo ]ědu, dha ja stajnje z koła skoču a khwilu na kunkawy posłucham. Hdyž jich tajka črjóda, snadź wjacy hač tysac, na dobo woła, dha je to mócny hłós, kiž je daloko słyšeć. Zo su při tym ći spěwarjo wšelcy a zo je někotry hłós kusk nižši abo wyšši hač tamne, to jim njesměš tak jara za zło wzać, koncert tola přeco rjany wostanje.
Wot Malešec jědźech přez Załhow do stareje domizny do Klukša. poča so ćmić, a ja dyrbjach khwatać, je-li chcych žabjacy koncert w załhowskich hatach w połnej rjanosći słyšeć. Nichtó. njechaše sobu hić. Ničo wo to, štóž chce krasnosć prirody woprawdźe wužiwać, dyrbi być sam ze swojemi myslemi.
Přińdźech na stare haćenja; te běchu cyle hišće tajke, kaž běchu před 40 lětami byłe; jenož te rjane rynki wulkich dubow tani wjacy njestojachu. Hnadny knjez bě pjenjezy trjebał.
Z ćernjoweho keŕka witaše mje zelena žabka; widźeć ju wězo njemóžach, ale jejne wótre kri kri kri bě mi derje znate. Naša njeboha wowka praješe, hdyž zelenu žabku wołać słyšeše: wona wo dešćik prosy. Žabka pak jenož woła, hdyž je ćopło a ćićho, a tajki dźensniši wječor bě; wón njemóžeše rjeńši być. Pódla haćenja z měrom, kaž w prjedawšim času, rěčka běžeše; wona dyrbi cyłu črjódu hatow z wodu pjelnić. W tutej rěčcy, kotruž my wučlany přěrow mjenowachmy, so w mojich dźěćacych lětach wšo z rakami mjeŕwješe, a ja sym tam z druhimi njedušnymi hólcami druhdy za jedyn wjecor wjacy kop nałójił, a rěčka tola naša njebě a łójenje bě tam twjerdźe zakazane. Tehdy my hižo tež na nócne hłosy kedźbowachmy; posłuchachmy mjenujcy z woběmaj wušomaj, hač njebudźemy słyšeć knježeho rybaka přińć, a njezwěrjachmy sebi wótře rěčeć. To běchu rjane časy, ale rybak je wumrěł, a raki su wšě zahinyłe, dźensa tam podarmo łójiš.
Wyše mje so někajke dybawe wołanje zběhny; z malešanskich hatow přićahny čapla, lećeše do hole dele niže Wujězda. Tam ma na wysokej khójnje swoje hnězdo.
Wułke a małe črjódki dźiwich kačkow lećachu nimo; wone přićahnychu z komorowskich hatow a chcychu swoje ćety w hućinjanskich hatach wopytač. Kački w załhowskich hatach je wohladawši wołachu ank ank, kaž bychu je chcyłe k sebi dele wabić. Do cunjeho a melodiskeho ank ank měšeše so wohidne rjehotanje łysakow; njetamaj je tohodla, wone swoju lubosć na rjeniše wašnje wozjewić njemóža.
II.
Puć mjez hatami so na prawu ruku winy; to je šćežka do Hućiny. Po njej sym z někotremi towaŕšemi na hućinjanski hermank khodźił. Mój Božo, tych tež dawno wjacy hłowa njeboli, kaž tehdy druhdy po hermanku; woni w rowje leža. Po tutej šćežcy dale kročo sym nětk wosrjedź žabjaceho koncerta, kotryž hižom, wusłyšach, hdyž běch z Klukša šoł. Jenož pomału móžach dale kročić, a cyłe łahodnje dyrbjach stupać, zo njebych muzikantow zešerił; přetož žaby su bojazny ludźik, a potom je rjechtanja kónc. Kaž so zda, dha te žaby, kiž na haćenjach sedźa, sobu njerjechtaja ale jenož stražuja, a hdyž wone zešerjene do wody skoča, dha naměsće wšě žaby dokołwokoło womjelknu. Dóńdźech nětk k róžkej hata, hdźež bě na haćenjach stary dub stał; tón běchu wukopali a nětk bě tam haćenje prózdne, ani keŕčka tam njerosćeše. Tež hat sam tu njebě tak zarosćeny, kaž wšudźoin druhdźe; jasny wodowy špihel bě tam wupřěstrjeny, na kotrymž jenož tu a tam wulke łopjeno płuwaše. Ja so na dubowy zdónk sydnych, kiž tam při wodźe ležeše. Žaby mje wuhladawši, naměsće zastachu rjechtać a sunychu so pod wodu. Dołho njetraješe, dha tu pak tam jena zaso hłowu z wody won tykny, a někotre wosebje khrobłe zalězecha na łopjena horje. Druhe ležachu posłuchajo wšě štyri nohi wot so tykajo, na wodźe a zběhachu jenož hłowu z wody won. Za khwilku poča jedna zas rjechtać, druhe jej přihłosowachu, a bórzy hat zaso klinčeše kaž prjedy. Hdyž běch khwilku připosłuchował, zběhnych khwatajcy rucy horje, a štož běch sebi myslił, to so tež naměsće sta: žaby so do smjerće wustróžachu, powšitkowny pluskot, małe žołmički na wodźe, a koncerta bě kónc.
Zady Wowčeje hory pola Barta měsačk čeŕwjene wobličo zběhaše, a jeho hišće słabe pruhi wobdawachu keŕki a hat z magiskim swětłom. Přeco dale ja po haćenjach kročach; tu a tam ćeńke mróčałki mhły pomału po wodźe ćehnjechu; ze wšěch hatow pak žabjacy koricert w połnej rjanosći šumješe. Tale spodźiwna hudźba wobstoješe z jara wšelakich, zynkowy słabych a sylnych, nizkich a wysokich, dołhich a kušich, žadyn próšk takta, žadna jenajka melodija. A tola so tute wšelcizny zjednoćichu k rjanemu spodobnemu cyłkej a to drje tehodla, dokelž běchu wšitčy ći mali spěwarjo jenajkeje mysle, a jenajke začuće jich ćěrješe, ale to w tutym padźe njeběše lubosć, ale čisia žiwjeńska radosć, Brekekekek, brekekekek někotre z cyłej šiju rjechtachu, a to běchu najskerje te najmłódše; młodźina drje so njemóže hinak wjeselić hac z juskanjom a wołanjom. Druhe žaby, kiž drje běchu hižo starše, rjechtachu koaks abo koark a chcychu snadź z tym prajić my smy spokojne žaby a njechamy so lěpje měć hač tu khwilu. Te najstarše žaby pak spěwachu bas a přewodźachu wjesołe juskanje z ćichim korčatym kworr kworr, a to dyrbješe być wuraz najwjetšeje spokojnosće a derjeměća, kiž wuprajić njeje. Spodźiwne pak be, a wujasnić sebi to njemóžu, zo koncert druhdy njejabcy zasta, kaž by był wotrěznjeny; a nic jena žaba wjacy słyšeć njebě; to bě, kaž by jim njewidźomny koncertski mištr ze swojim kiješkóm kiwnył. Tola powšitkowne mjelčenje jenož někotre wokomiki traješe;. jedyn žabjacy młodźenc so zaso zapoca khlamać brekekek, brekekekekek, a bórzy zaso cyły hat z wjeselom klinceše. Chceš-li ty, luby čitarjo, žabjacy koncert z połnej radosću wužiwać, dha přinjes wjesełu mysličku sobu, a potom je wěste, zo budźe ći wutroba z tajkej radosću pukotać, kaž ty ženje hišće začuł njejsy.
Žaby pak njejsu te jeničke stworjenja, kotrychž hłosy tu miłu nóc porjeńšuju. Dawno hižo běch spěw klinčeć słyšał, kiž na raznosći žabjacy koncert hišće přetrjechi, tak charakteriski spěw, zo jón ženje njezabudźe, kiž je jón hdy słyšał. Dore dorre dorre karre karre karre karr karr kei kei kei kei kerre kerre kerre kit - tajke hrónčko bě bjez přestaća z bližšeho hata słyšeć. Tam sedźi na stwjelcu sćiny mały šěry ptačk, tróšku wjetši hač wróbl. Wón sćinaŕ rěka, přetož jeho domizna je jenož we wysokej sćinje, a mjez někotre stwjelca sćiny wón tež swoje hněžko powjesnje, a zo njeby do wody padnyłe, dha je wón k stwjelcam přiwjaza. Jeho razny spěw drje jenož ze zynkow wobstoji, kiž so njehodźa cunje a melodiske mjenować, ale jeho zajimawe hrónčko tola nócne žiwjenje w hatach porjeńšuje, a jeho wutrajnosć, z kotrejž wón so prócuje žabjacy koncert přetrjechić, je wšeje česće hódna a žada sebi naše připóznaće.
Hdyž dale dźěch, přińdźech k wuzkemu haćenju mjez dwěmaj hatomaj, kiž bě z nizkimi keŕčkami cyle poćehnjeny, a do keŕčkow so sćina a wysoka trawa měšeše. Z tuteje husćiny klinčeše cuni hłós, kiž so wopisać njehodźi; bě na skóčkowe šćerćenje abo šwórcenje podobny a tola tež cyle hinajši; po prawym běštaj jenož dwaj zynkaj słyšeć, z a r. Tutón dźiwnuški nócny hłós běch před něšto lětami na mokrych łukach pola Sowrjec słyšał a wjedźich, zo jón žadyn skóčk njespěwa, ale mólčki šěry ptačik, přiwuznik sćinarjow. Što nětk tón mały mužik ze swojim šćerkotanjom chce? Lubosć jeho ćišći, a lubosć chce z nim wubudźic. Što mi zemja chce, sym-li bjez tebje! Holčo brune, brune wóčko, sydń so ke mni, radosć moja sy a duša we mni! - to je najskerje tekst jeho spěwa.
Měsačk bě mjez tym wyše na njebju postupił; z přećelnym wobličom hladaše hižom přez wjeŕški najwyššich dubow na tamnym kóncu hata. Někotre z jeho jasnych pruhow dobywachu so so přez hustu rokoćiznu hač na wodu dele a do njeje nutř hač na dno hata a wobswětlachu tam w smuhach a smužkach židke błóto. Kajke žiwjenje bě tam tola w zahrodźe wódneho muža widźić. Wšelke waki wulke a małe tam łažachu; šěre šlinki ze swojej khěžku na khribjeće so pomału dale suwachu; a kaž je wšudźom, tak tež je we wodźe: Sylny nad słabym knježi; wulki małeho žerje. Čehodla tež to su tele tysacy hibićiwych stworjenjow k wěčnemu mjelčenju zasudźene? Ze žanym zynkom njemóža wozjewić, hač tež spody wody žiwjenja wjesele knježi.
Dale kročo prińdźech zasy na městno, hdźež žany keŕki na haćenju njerosćachu, a přede mnu ležeše dołha a šěroka wodowa runina bjeze wšěch rostlinow, hładka kaž špihel a w měsačkowym swětle so zybolaca kaž by slěborna była. To bě krasny napohlad, kiž so, ze žanymi słowami wopisać njehodźi. Na kóncu wobdawaše husta sćina kaž zeleny wěnc tu błyskotatu wodu, a tež w dołhich bantatych łopjenach sćiny so jasne pruhi zybolachu, kaž by ćichi měsačk do tuteho zeleneho wěnca blěde róže zapłetował. A na wšěm tym wotpočowaše nócna ćišina; přetož koncert žabow bě wuklinčał, a tež ptački běchu so k měrej podałe. Při kromje hata ležachu wulke šěroke łopjena na wodźe, a mjez nimi steješe tu a tam wulka běła róža, jasne wóčko k drěmanju zańdźelene. Hat zdaše so bjez dna być; w jeho hłubinje zybolachu so měsačk a wjele hwězdow, a keŕčki a keŕki a tež te najwyšše duby dosahachu ze swojimi. wjeŕškami tak hłuboko do wody nutř, kaž wone wyše njeje so k njebjesam horje zběhachu. Porědko jenož dźiwja kačka, cunje swoje ank wołajo, přez jasny wodowy špihel płuwaše a zady njeje so swětła brózda slěbornych žołmičkow zyboleše. To wšitko so zjednoći do wobraza njewurjekliweje krasnosće. Žadneho słowa mócny ja dołhi čas stojo hladach, zabywši na wšo druhe; haj, samo mysle so zastachu hibać, a z wočow mi ronjachu so sylzy. Na ko'hož tajka rjanosć žadneho zaćišća nječini, štóž so njezačuwa hłuboko hnuty z tajkej krasnosću, tón žadneje wutroby nima.
Z mojeje nutrnosće mje wutorhny žałostny, hrózbny nócny hłós. Zwotkel je so tón wzał. Horkach z powětra abo delkach z wody abo z hłubiny zemje? Njeklinčeše to kaž poslědnje ćežke zdychnjenje mrějaceho? Abo bě to wódny muž, kiž z husteje sćiny hrožate słowa wołaše? Ně, to wšo nic. W susodnym haće stoji humpak, bruny ptak, kiž je na baćona podobny ale mjeńši, tyka swój dołhi pysk do wody a woła do njeje nutř. A na te wašnje nastanje tamny žadławy zynk, kiž tež njebojazneho zatorhuje, bojazneho pak z najwjetšim strachom napjelnja: Ale što dha ma te skoćo tam tak hroznje rejić? mohł so mje něchtó prašeć. Ach, mój přećelo, humpak wšak tola njereji; wboheho pachoła lubosć ćišći, tuž tam stojo zdychuje; ty drje tola slyšiš, zo jeho zdychowanje z najhłubšeje wutroby wukhadźa. Zdychowanja lubosće su wšelake, rjenje žane njekłinči. Ale někotryžkuli, kiž je humpaka hdy wołać słyšał, budźe na to přisahać, zo so lubosć nihdy na nihdy w tajkich hrózbnych zynkach wozjewić njezamóže. Nó, štož te zynki nastupa, přećiwo tym so tola ničo prajić njehodzi, hdyž runje so wone našimaj wušomaj njelubja. Zo pak zalubowany humpak bosy w haće stoji a pysk do wody tyka, tomu so tež njechamy smjeć, to snadź pola humpakow k dobremu zadźerženju a k pristojnemu wašnju słuša, duž njej ničo směšne. Abo měniš ty, zo zalubowany člowjek žadnych hłuposćow nječini? O, tón je druhdy wjele wjetši humpak.
Nowy hłós ćehnje nětk přez nócnu ćišinu kaž z wulkeje daliny ke mni, šumjaty, zynčaty hłós, kaž sym jón často z wjeŕškow našich hórskich lěsow słyšał. Wón wukhadźa z lichańskeho wara a nastanje přez to, zo tam woda do hłubiny pada. Ale tón přez dalokosć wosłabnjeny hłós klinči, kaž bychu za hwězdami wěčnosće rěki šumiłe.
W Klukšu jědnaće bije, a ja so pomału na puć domoj staju; někotre zdychnjenje humpaka mje přewodźeja.Něhdźe mjez hatami je hwizdanje słyšeć, wone je mi dźensa hižo wjacy króć nadpadnyłe. Zo to člowjek tam njeje, to je wěste, wot kotreho zwěrjeća pak wono poprawym wukhadźa, to ja z wěstosću njewěm. Najskerje pak je to wudra, přetož tych je tam k mjerzanju rybakow hišće dosć.
Po dalokich a šěrokich łukach małe mróčałki běłeje mhły ćahnu kwětkowe duchi, kiž su při měsačku hromadźe hrajkałe a rejwałe, te drje nětko k měru du.
Z haćenja zaso na drohu stupju. Daloko w połodnju wuhladam moje módre hory, te ćmowe lěsy na nich z měsačkowym swětłom poslěbornjene. Tuž so mi zastyska po mojim rjenišim statoku tam pod horami. Štó chcył, tež tu dlěje přebywać! W starej domiznje sym nětk kaž cuzbnik; skoro nichtó mě po dołhich lětach wjacy njeznaje. Tuž khwatach do wsy po swoje koleso. a dołho njetraješe, dha pomału z Klukša jědźech. Na prawu ruku při puću bě keŕchow, a na keŕchowje stojachu stare lipy, a w jich khłódku ležeše hórka při hórcy, ćiche rowy. - Ach zo by mje dawno kryła khłódna zemja ćichomna, dha by duša změrom była, wupřehnjena wjesoła! - Na lěwym boku při puću z napřeća kerchowa stoješe młyn; w nim bě tež wšo změrom, a žadyn. klepot njebě słyšeć; ale z wara dele šumješe woda do kužoła kaž prjedy, a šumjenje ćehnješe přez ćichi keŕchow klinco, zynčo, spěwajo: w rowje je měr.
Pomału jenož dach kolesu běžeć; najprjedy jědźech po runej drózy hač k Hućinje a potom so winych k Malešecam. Wšelke nócne hłosy hišće po puću słyšach, kiž pak mi njeběchu wšě znate. Na starej słomjanej třěše w Dobrošecach bě baćonjace hnězdo. Młode baćony w nim runje hłowy zběhachu a w swojej rěči něšto powědachu; najskerje so jim něšto dźiješe. Staraj baćonaj pak stoještaj změrom na třěše, so rozumi na jednej nozy. To pola baćonow rěka: My mamy nětkle swjatok, přińdźće wodnjo, je-li něšto chceće. My drje tam njepóńdźemy.
Hdyž nimo krakečanskich hórkow jědźech, wołaše tam kokula. To njebě prěni króć, zo ja kokulu wosrjedź nocy słyšach, a dokelž z nazhonjenja wěm zo tež škowrončki druhdy při měsačku spěwaju, dha sebi njemóžu hynak myslić hač zo so jim runje tak dźe kaž mi, zo při połnym měsačku spać njemóža.
Pomału jenož dale přińdźech, přetož wot Krakec do Bošec póčnje na horu hić. Druhdy tež zalězech z kolesa a běžach pódla; mój kónik bě sprócny; tak móžach wšelke nócne hłosy lěpje słyšeć hač při jědźenju. Dwě bě wotbiło a ćma poča ćěkać; rańše směrki so rozšěrjachu. Spěwarjo na polu a w haju wotućachu, a jich wjesołe spěwy klinčachu mlodemu ranju napřećo. Hdyž běch skónčnje hač k swojemu domej dojěł, dha sapate zerja běłe murje čeŕwjenjachu. Na třěse łastojčki widlowachu, a na płoće sedźeše čeŕwjena wopuška, kiž mje potulejo z přećelnym šćebotanjom witaše. A to běchu poslědnje nócne hłosy.
- Author: Korla Bohuwěr Šěca (public domain)
- Source: http://texty.citanka.cz/pata/sc1-141.html