Maren/Kapittel Achtuntwintig

Dat Jaar 1850 harr en eernst un fierlich Gesicht, as dat in de Döör treden dee. Weer 't de Jaartall, dat halve Jaarhunnert? De Lüüd frogen mit meer Nadruck as sünst: wat warrt düt Jaar uns bringen? Sünst waarn al Weken vörher all de tobraken Schötteln un Pött opheegt to Nijaar, denn schullen se noch mal mitspreken, man söch sik al de Hüüs un Dören ut, wo se klingen un klötern schullen; jung Lüüd hallen den olen Scheetprügel vör 'n Dag, de dat Jaar över in Smook, Rook un Stuff rein verrost un veraast weer, üm em mit Pumpstock un Ööllappen wedder optomuntern, Geweer un Pistool mit Steenslott oder Kopperhoot – enerlei! wenn 't man en Donnerbüß weer mit en baschen Knall to en Proost Nijaar. De dull is oder overut lustig, praalt luut un haut op 'n Disch, dat gifft sien Woort eerst Kraff, un wenn en Proost Nijaar den rechten Smack hebben un Indruck maken schall, denn mutt en düchtigen Dröön dar achterher.

Aver düt Jaar weer 't anners as sünst. Man ganz wietlöftig full en Schuß oder rassel un röter en Pott an Döör un Door un danz achterna in Stücken op 'n Steendamm, sogar de Rummelpott keem ni recht to Woort. Bruun Koken waarn backt un Förten, as sik dat höört to Nijaar, Appeln un Nööt legen in 't Röör, aver de Gäst bleben ut in veel Hüüs, un dat Dörp weer still, bina so still as an en gewöönlichen Alldagsabend. Blot de Finstern bleben hier un dar länger hell; Jochen Haack see de Tiet an un maak al sinen tweten Rundgang, un ümmer noch funn he Licht un Lüüd, de em rinnödigen to en lütten Drunk un en Mundvoll Snack, wat he sünst noch nie beleevt harr: bet na Klock twölf weren dütmal hier un dar noch Finstern hell.

Bi Paul Struck gung 't den Abend vergnöögt to. De Lüüd seten in de Stuuv bi Paul un Maren, knacken Nööt, smöken, snacken un verteilen. Sogar Klaas, de sünst an Nijaarsabend dörchut sinen Gang maken müß dörch 't Dörp, weer to Huus bleben. Dat harr sach einen besunnern Grund. Siet den Larm mit Elsbe Suhr harrn he un Cillja dat heel wichtig mit 'nanner un huken veel tosamen. So maak he garkeen Anstalt to gaan un keem darbi doch op sien Reken. Denn Madam sett na 't Eten en schönen Punsch op 'n Disch un bedüüd Cillja intoschenken.

Besunners munter weer Paul, em maken Tiet un Stunn ni bang, as 't schien. De Tokunft antobaren un veel to fragen, wat dat nie Jaar woll bringen waar, weer ni sien Aart. Ok queel em ni de Sorg üm 't lütte Land un sien Volk, he seeg överhaupt ni wiet över Nees un Huus un Hoffstell rut. He fööl sik wedder sund un stark, Larm un Spitakel weren överstaan, in Huus un Stall un Schüün harr allens goden Tier. De Haver weer afdöscht un bröch en vollen Sack, nu weren se bi den Roggen, de en schöön un rieklich Brootkoorn geben waar, as de Döschers seen, un wenn de Zinsen ok nich all op 'n Dag ingungen, so weer Maren doch tofreden, un wenn sien Maren man ümmer goden Moot harr un ümmer so nett un nüüdlich weer, denn bruuk he sik to Nijaar keen Glück to wünschen, he swömm merrn darin. Förten un Ries harrn em ganz unbannig goot smeckt, so 'n Nijaarseten weer doch sien Best. Un dat dat an den Nijaarsabend mal riev hergung mit Eten un Drinken, weer ganz in Ordnung. Dat ole Jaar geit to Rau för ümmer, un düt is de Likenkost, de Gräff, un so 'n Eten mutt goot ween, dat is de letzt Trumpf, den dat ole Jaar utspeelt. Dar harr Maren recht in. Un en Spaaß weer 't antoseen, wo de Lüüd sik plegen. He wüß nich, wo 't togung, he kenn sik salben ni meer: fröer harr he sik argert, nu freu he sik, wenn dat Jungvolk bi Disch mal inhau, dat sogar Maren dat Verwunnern kreeg...

De Blangdöör waar apen reten un dre deftige Jungskelen grölen in de Köök rin, half sproken un half sungen se, un in Takt darto klung de Rummelpott:

Huka huka huka...
O Vader Barkmann
Hett en roden Rock an,
All, wat he verdeen deit,
Stickt he in sien Rummelpott.
Een twe dre veer
Wenn 't ok man 'n lütt Fört weer.
Sünd se noch so kleen,
Gifft dat twe för een.
Sünd se kroß un fett,
Je beter as se smeckt.
Laat uns ni to lang staan,
Mööt noch 'n Huus wider gaan.
Huka huka huuk!

»O, wat 'n Spaaß, Maren«, lach Paul un reev sik de Hannen. »Dat is de eerst Rummelpott, de in düt Huus höört waarn is! De allereerst! Laat de Jungs rin kamen, wat?«

Klaas maak de Stubendöör apen. »Hierher mit den Rummelpott!«

Aver de Jungs weren al utneit, se stunnen mit Lachen un Gluddern achter 'n Knick bi de Poort.

»Her schüllt se!« Klaas gung mit grote Schritten na buten. »Wat schall dat bedüden? Hier ran, de keen Bangbüx ist«

»Ik do 't – wokeen geit mit?« see Bartel Rolff. De beiden annern, Hannes Holm un Timm Voß, gungen en beetjen tägerig achterher. Mit en Schubs dreev Klaas alle dre in de Stuuv, wo se mit Lachen opnamen waarn.

Dat waar en groot Vergnögen för alltosamen. Paul leet sik den Rummelpott wisen: en dennige Kruuk, wo en Swiensblaas över spannt weer mit en glatten Reetstummel in 'e Merr, de pielliek opstunn. »Wokeen hett den maakt?« froog he, »dat is jo en Trummel mit 'n Stock in!«

»De hett Hannes maakt«, see Bartel.

»Sü sü, kann Hannes ok sowat! Denn rummel uns mal wat vör, Hannes!«

»Aver darto singen!« reep Maren, »Ji weet gewiß noch anner Stückschen as Jehann Barkmann.«

Klaas plink eer to. »Man fix, Jungs, wi singt all mit!«

Hannes waar root as en Buurroos, aver he drück den Rummelpott mit de linke Hand gegen de Bost, spi mal op de Finger von de rechte, darmit se goot gliden deen, un denn trock he den Stummel op un dal, dat dat klung:

Huka huka huka huka...
Ool- un Nijaar,
Moder, sünd de Förten gaar...

un gliek achterher: »Wenn dat Schipp von Holland kommt – mit en goden Wind« – un to 'n Sluß sogar hoochdüütsch: »Wir sind die drei Weisen aus dem Morgenland.« Se sungen all mit, ok de Deerns. Hillige Kinnerlust lach dörch de Stuuv, dat de Biller an de Wand verwunnert opkeken un de Klock anfung to singen mit eren vollen depen Klang.

Bartel verschraak sik. »All negen? Ik mutt na Huus!«

»Na nu?« Klaas heel em trüch.

»Nee nee, heff man Verlööv bet negen! Vader see...«

»Laat em, Klaas! Kaamt neger, Jungs, de Taschen op!« reep Maren. Un nu regen dat Appeln un Nööt un Muusbeern un Förten, un mit volle Taschen un en Hart voll von Freud sprungen de Jungs to Dörp an.

»Glücklich Volk!« reep Klaas.«Weer doch schöön, wenn man mal wedder ümkeren un en Jung warrn kunn!«

Cillja keek rasch na em op. »So? wat waarst denn opstellen?«

»Wat? daran dach ik nich, waar sach eben so 'n Slüngel ween as fröer un mennich Jackvoll krigen. Aver herrlich weren se doch, de Kinnerjaren, so 'n Tiet kommt ni wedder.«

»Meenst dat, Klaas, meenst Du dat? Mien Kinnerjaren weren trurig, rein trurig! Oha, ik müch ni wedder trüchhoppen, düsse Daag sünd teinmal schöner, teinmal!« Darbi seeg Paul sien Maren ganz verleevt an.

De Abend gung prächtig hin. Klaas un de annern Knechten stoppen een Brösel na 'n annern an un leten sik von Cillja flitig inschenken, de Deerns neien, stoppen Strümp, tuscheln un gluddern. Mit den Klockenslag tein keem Klaas en beetjen mösam tohööcht un drunk sien Glas ut. »Wüllt man to Bett gaan! Uns' Herrgott gifft sien Kinner dat Best in Slaap, pleggt mien Moder to seggen.«

Dat weer dat Teken, de annern seen nu ok Go' Nacht un gungen to Rau. Maren harr sik al Fedder un Papier torecht leggt, se wull noch an Tyge schriben, un Paul studeer in den Kalenner dat Weder, wat dat nie Jaar bringen waar.

Op 'n mal waar hart an 't Finster kloppt: Proost Nijaar – bummst en Knall, as weer 't en Kanoon un en Füürstraal as 'n Blitz. Paul sprung vör Schreck steil op, un Maren maak en groten Klex op eren slowitten Bagen.

»Dau dausend, wat 's dat?« Paul gluup mit apen Mund ut 't Finster, kunn aver nix seen.

»Proost Nijaar!« reep de Stimm noch mal, »kann man noch besöken?«

»Döör is apen, Meister, man ümmer rin!« Maren lee Breef un Schrievgeschirr in de Sekretär un neem en Strickstrümp to Hand.

»Ik wull doch noch mal her in 't ool Jaar«, see Neels Kiwitt un geev eer sien brede Schosterhand. »Kaam en beetjen laat, harr noch Besöök, aver langwiligen. Se kemen bina all aan Pott un Donnerbüß, dat lett, as wenn dat nie Jaar kenen Schuß Pulver weert is. Is en sunnerbare Tiet! Den Spaaß is de Wind afknepen, un bringt man een en Proost Nijaar achter 't Finster, fallt he bina vor Schreck von 'n Stool.« He lach so 'n beetjen wietlöftig achterher.

»Dat dat schull mi ni verschrecken, Neels? Na Klock tein? Un un denn hest Du Dinen olen Scheetprügel woll bet baben hin vollstoppt!« reep Paul.

»Ja, wat seggst darvon?« He stött den Kolben mal deftig op 'e Boll un wies op den langen Loop, de bet baben hin mit swartbruun Holt inkleedt weer, blot de Siet mit dat Koorn leeg fri, darünner weer de lange Laadstock in en Scheed. »De kann wat laten, kiek!« He baar den Finger bet an de Hand in den Loop un gluup Paul un Maren mit grote Ogen an. »De sprickt en basch Woort! Hett aver ok de Slacht bi Sehstedt mitmaakt un seker ni blot en Lock in 'n Heben schaten, mien Vader harr en sekere Hand un en scharp Oog.«

»Hm, Füürslott – wat oolmoodsch!«

»Mien Söön will dar ok nix von weten, he löövt Kopperhoot un Spitzkugel. Is all Narrenkraam! Wo mien Flint drapen deit, bitt en Keerl in 't Gras un blifft liggen.«

»Dien Söön, seggst Du – wat maakt Niklaas? To 't Fest hett he woll nich afkamen kunnt.«

»Niklaas? nee, Madam, hett schreben – warrt sach Ostern kamen. Hebbt Ji wat von den Buurvaagt seen vondaag?« böög he af.

»Nee, Neels, nee, wat denn?« froog Paul.

»Ik weer eben bi em achter 't Finster. Harr dat Itzehoer Blatt vör sik op 'n Disch un sach eben dörchstudeert un seeg ut 'e Ogen as en Baar, de een angaan will. Schaten heft ik nich un bün still afgaan – de warrt grimmig, wenn he mal verschreckt warrt as Du, Paul.«

»Meenst dat? meenst dat? Weer doch as jung Keerl de eerst un de letzt an 'n Nijaarsabend, weer sogar ni bang vör minen Oom, garni bang! He brach em sien Proost Nijaar mit en doppelte Ladung un klopp vörher ni mal an 't Finster, denk Di, klopp ni mal an! Dat Füür sprütt armlang ut 'n Loop, un en Dröön keem achterher, as sloog dat Gewitter in. Ja! Hä hä, schoot de Ool in 'n Dutt as en Sneemann, un Trina-Mösch krei luut op, heel sik de Oren un redderbeev an 'n ganzen Liev. Hä hä, hett mi veel Spaaß maakt, un ik harr geern mitgaan, aver ik dörv nich.«

Maren seeg verwunnert op na Paul. To 'n eersten Maal sprook he hüüt abend von sinen Oom Henn Kark, de em doch körtlich so grulich weer, un lach darto. »Wat see denn de Ool, he joog em sach von de Döör?«

»Nee nee, Maren, he schull un flöök gresig, aver von de Döör jagen – nee, dat dörv he nich, dat leet Trina-Mösch ni to. Se harr en Narren freten in Detelt, he kunn doon, wat he wull, dat weer all recht, ja ja, dat weer eer all recht. Wenn anner jung Bengels mal wagen, achter 't Finster to scheten, denn hiß Henn-Oom den Hund achter eer; as he dat aver mal doon wull bi Detelt, do wull Trina-Mösch em bina to Kopp gaan, un de Hund wull ok nich, hä hä, de sprung an Detelt op un lick em in 't Gesicht, hä hä.«

»Sunnerbar!« Neels see nich, wat he sunnerbar finnen dee: den Hund, de sik ni hissen leet, Henn Kark, de en Proost Nijaar ni verdregen kunn, oder Detelt Rolff, den sogar ole Wiver un Hunnen liden muchen. »Ik heff Di lang ni neeg bi seen, Paul, mi dünkt, Du büst en ganz annern Keerl as fröer.«

»Meenst dat, Neels, meenst dat? Ja, mien Maren pleegt mi goot, heel goot! Se hett mi aver ok verspraken, mi wedder jung to maken, hä hä! Weetst noch, Maren?« Sien lütten Ogen sprungen mal röver na eer.

Över Maren eer witte Steern trock en roden Schien, den Neels sach ni düden kunn. »Kannst nu bald mit intreden in den Landstorm, Paul! – Wo is 't Meister«, se luur em mal lustig an, »warrt ni bald mal manövert?«

»Ha ha!« lach Kiwitt. »Du büst en Kujoon, Maren! Hebbt eerst en maler fiev exeert op Matties Suhr sinen Möölnkamp, dat 's noch to frö. Aver Spaaß maakt dat, veel Spaaß! As wi to 'n eersten Maal antreden, keem Kasper Knees op hölten Töffeln. ›Wat?‹ reep uns' Hauptmann Antoon Ramm un wies op de Klotzen, ›büst Du besapen?‹ – ›Je, Antoon‹, knarr Kasper, ›ik heff dacht...‹ – ›Dacht? wullt Du denken, sett Di achter 'n Aben! Marsch! treck Steveln an, aver en beetjen gau! Un wokeen is Antoon? Du seggst Hauptmann, versteist Du!‹ – ›Je, ja, dat heff ik ni weten, Antoon...‹ – ›Hauptmann, van Deuvel!‹ – ›ni weten, Hauptmann...‹ – ›Herr Hauptmann heet dat, Dröönbartel!‹ – ›Nu ja, Herr Hauptmann. Ik wull man seggen, dat ik in Steveln ümmer so kole Fööt...‹ – ›Ik will Di bi kole Fööt! Steveln an, sünst kommst in 'n Kasten bi Water un Broot!‹ Antoon is al vör achtunveertig Ünnerofßeer west bi den Dän, schallst Du weten, un hellisch schabberig. Kasper gung denn af un trock Steveln an. Wieldeß munster uns Antoon un stell uns in een Reeg – veertein Mann. Denn gung he de Front af un trock darbi sien stief Been na. Vör Jasper Horns bleev he staan un drei den Prüntjer: ›Verdori, wat is dat, Du in 'n Potthoot?‹ – ›Ja, ßu Befehl, Herr Hauptmann, dat is mien Vader sien west.‹ Darbi stunn he so steil as sien Puckel dat toleet. – ›Worüm hest den opsett?‹ – ›ßu Befehl, Herr Hauptmann, mien Vader hett bi de Königsjäger staan, un sien Schacko seeg ut as en Potthoot, blot de Peersteert feelt mi noch.‹ – ›Denn wünsch ik Di en Peersteert – mien'twegen!‹ grien Antoon. He stell sik vör uns hin, un nu gung dat: Richt' euch! links – rechts – links – rechts un ein – zwei – ein – zwei, dat uns de Leden knacken. Wat weer 't en Leben! De een drei sik verkeert üm, de anner waar op de Hacken patt, wiel sien Been to stief oder to kort weren. Antoon schimp un schull ut Kröpelskraff, besunners op Kasper, de ümmer dargegen an knarren dee. De Snider warrt löövt as de beste Soldaat in 't Batteljoon; he öövt sik aver ok op egen Hand achter sinen Törfstall, vertell mi Jochen Haack, is ganz Soldaat un deit allens mit groten Iver un mit Andacht. Sien Hoot seet en beetjen wackelig, wenn Jasper den Kopp drei oder de Been en beetjen hooch smiten dee; darüm driggt he nu en Keed ünner 't Kinn, ok de Peerquast is dar, un de hoge Puckel lett as en Tornüster – süüt verdeuvelt ut! Is man goot, dat de Kinner uns ni seet. Wi exeert ümmer in Maanschien oder na Fierabend in Schummern, wenn dat Görenvolk von de Straat is. De Maan hett seker sien Höög daran, he kikt so vergnöögt von baben dal un treckt mitto en Wolk vör 't Gesicht, as wenn he sik mal utprusten will.« De Schoster lach as en Spitzboov.

»Wat seggt de Buurvaagt darvon?« froog Maren, »exeert de ok mit?«

»Is nix för em, hett bi de Garr staan in Kopenhagen, un son Lüüd sünd sach för den Landstorm verdorben. He nöömt uns' Exeren en Apenspill un meent, wenn de Dän sik blot seen leet, waarn wi den Scheetprügel wegsmiten un utnein. He hett uns utlümmelt, as wi em darmit kamen deen; verbeden kunn un wull he uns dat jo nich, aver Krieg weer en eernste Saak, meen he, dar müß man kenen Spaaß mit driben. Wi schullen man Scharpi plücken, denn düt Jaar waar blödig warrn, un wat he nich all see.«

Maren nück. »Hm, Neels, dat is en eernst Woort, aver ik mutt em Bifall...«

»Recht hett he, dat weet ik. Aver schall denn all de Spaaß dootslaan warrn? Fröer weer 't en Leben in mien Warkstell, dat krei un lach in alle Ecken. Nu sitt se rüm un edderkaut Unglück, wat west is un wat dar kamen kann. Dat Lachen hett de Düvel in 'n Sack steken un is darmit na 'n Blocksbarg segelt!«

»Denn hett he mien Lachen ni mitkregen, hä hä!« lach Paul. »Ik bün all mien Daag ni so vergnöögt west as nu, is 't ni so, lütt Maren, is 't ni so?«

»Ja Du! Hest aver ok en Fru, de Di den Deuvel von de Döör hollt«, meen de Schoster un keek mal ut Finster.

»Goot seggt, Neels, hä hä, goot seggt! Dar mööt wi mal een op drinken – Maren, hest noch wat in 't Röör staan?«

»Nix för ungoot, Neels, dat Gedränk harr ik bald vergeten – Du magst doch Punsch?« Maren stell dre Glöös hin un schenk in.

»All, wat mi vörsett warrt, sogar Schampanjer! Hett Dien Trina-Mösch ok mal en Punsch maakt, Paul?«

»De? Gott beware! Harr sik eer en Finger afbeten, as darför Geld utgeben. Nee, sowat heff ik nu eerst kennen leert, nu eerst, Neels, mien Maren...«

»Nu laat uns eerstmal anklingen, Paul! Wat schüllt wi uns wünschen? Ik wünsch för uns' Land un Volk en schönen Freden in Eren. Un Du, Paul?«

»Ik? na, wat schall ik mi wünschen? Ik...«

»Denk an anner Lüüd, Paul!«

»Is ok waar, mien Maren, is ok waar! Ik wünsch, dat Niklaas sund un munter wedder kommt!«

»Schallst Dank hebben, Paul Struck, darmit dreppst Du bi mi un Mike den Placken! Un ik wünsch« – hier kneep he na sien Gewoonheit, wenn he sik op wat besunn, de dicken Lippen fast op'nanner, dat de Mund leet as en lange Fool – »ik wünsch Ju beiden en lütten smucken Prinz, de all dat Glück, wat hier in Huus versteken is, arben kann.« Darmit statt he an Maren eer Glas, dat dat twei sprung un eer de Punsch över de Hand spööl un de Glasstücken op 'n Disch fullen.

»Junge, dat hest goot meent!« lach Paul.

»O o, Maren! mien plumpe Schosterhand – aver goot meent is 't würklich.«

»Maakt nix, Meister! De Schaden is licht utheelt – hier is en anner Glas.« Se fööl, dat se överher hitt un root waarn weer.

»Ja, Ja, Maren, wat bedüüdt en Glas! Aver nu noch en lütten Jung, en Prinz hä hä...« He keem ni wider, en Gluup ut en düster Oog dreep em, dat he sik verschraak. »Ja, wat denn, Maren, wat denn?«

Se see nix darto, aver lisen bever de Hand, as se sik wedder inschenk. En Ogenblick weer 't ganz still in de Stuuv, denn begreep sik Maren un see: »Laat uns noch mal anstöten, dat allens to 'n Goden geit! Doortjn Holm hett recht, wi sünd all in unsen Herrgott sien Hand, uns' Huus un uns' lütt Land.« Darbi harr sik de Klöör vertrocken, se seeg witt ut as de kalkte Wand. –

Neels Kiwitt weer ganz snaaksch tomoot, as he kort naher na Huus schrökel, sien Geweer an den Reem över de Nack, as keem he von de Jagd. Mal wedder häßlich vörbi schaten! mummel he. Nee, dar wull s' nix von hören! Ik bün een Döösbartel! Worüm bliev ik ni to Huus bi Mariken! Eerst eer wat wünschen un denn eer dat in de Hand tweistöten! Schaapskopp! reep he ganz luut un sloog sik darbi an de Steern, dat de Mütz in den Sneematsch full. Dat Weder harr sik dreit, de Wind wei ut Süüdwest un sung mit en hollen Toon dörch de Eken in 't Möölnholt. –

»Schullen Maren un Paul sik garkeen Kinner wünschen, Mike?« froog Neels bi 't Tobettgaan.

»Worüm schullen s' dat doon? schüllt se sik Sorgen wünschen?«

»Ach so!« stöön Meister Neels un smeet sik op de anner Siet, dat de Bettstell knacken dee.