Lad trätik

(Koned fa el ‚E. A. Poe‛)

Lesi! närvodik, mu närvodik äbinob ettimo, ed atos nog binob attimo, ab sekü kod kinik laidälol-li, das binob-la lienetik? Maläd te ijapükon sienis obik, ab no inosükon ud ud^[1] idölükon onis. Pato liläm obik äbinon plödakösömiko japik. Älilob vali, kel äjenon in sül e su taled. Somo älilob ömikosi, kel äjenon in höl. Klu lio mögosöv-li, das binob-la lienetik? Dalilolsös obi! e lelilolsös, vio täläktiko, vio takediko fägob ad konön oles jenotemi lölik!

Kanob nenmögiko sagön, vio tikod at äsüikon in ob balidnaedo; posä ye ifimükon oki, ätomon obi delo e neito. Diseini seimik no älabob. Heti äsenälob kil nek. Älöfob igo hibäldikani. Neföro iblinädom obe negiti, neföro inofom obi. I monem omik no äbäton obi. Fümos vo: log oma ebinon kodäd. Si! at eblinädon skani obe. Bal logas omik äsümedon ut vultura: log klilablövik laböl suso flidili. Alnaedo ven älogedon obi, ädremikob dub jek, e so pianiko - go pianiko - lonäd äfümikon ninälü ob ad deidön mani bäldik, äd ad livükön obi fovo de log at.

Atos kludo binon soik: cedols obi lienetiki. Lienetans bitons nen vätäl. Ab obi ilogolsöd! Ilogolsöd, kio ävätälölo äprimob, kio prüdiko, kio süeniko e ko simul kion äbitob! Neföro ibinob ün soar alik, ze tü zeneit, äseitob nami obik sui pedagnob yana omik, ed ämaifükob oni ago so prüdiko. E ven täno äbinon maifik mö fagot sadik ad letön kapi obik, äkipob ninio midunalantäri gudiko, mu gudko^[2] pifärmüköli, dat lit nonik äsestralonöv, e tän poso änüsteigob kapi obik. O! ismilolsöv, if ilogolsöv, vio skiliko änüstegob oni. Nevifiko, go nevifiko ämüfob oni föfio ai te ad no tupön slipi bäldikana. Ädulos mö düp bal, jüs iblinob kapi obik so fagiko da maifod, das äkanob logön, vio äseatom us su bed oka. Ha! lienetan föro ibitomöv-li so visediko? E ven täno kap obik äbinon löliko in cem, ämaifükob nevifiko - o so nevifiko (ibä flegeds äknirons) - lantäri, ed äletob, das da slitod litastral te pülikün ädrefon vulturalogi. Ed atosi ädunob dü neits lunik vel - ai tü düp ze zeneitik - ed ai ätuvob, das logs äfärmons. Ibä no bäldikan äbinom ut, kel äskänom obi, ab te loged badik omik. Ed algödiko ,delaprimo, ägolob boldiko ini cem omik, äspikob go nenplafiko ko om, änemob omi go ladöfiko me nem omik, ed äseividob obe, vio islipom. Logols kludo, das bäldikan ämutomöv binön vemo sagatik, ad äkanön niludön, das änüsleafob alsoariko lü om ebo tü zeneit, ven äslipom.

Ven neit jölid älükömon, ämaifükob yani ko ptüd nog gretikum. Sekunijonian gloka mufon nog vifikumo, ka nam obik ämufon ettüpo. Neai bü neit et isevedikob, kio vemiks fägs e sagat oba äbinons! Töbo äkanob taetön senäli levikoda. O! ven nog betikob, das ästanob us, e das ämaifükob pianiko aiplu yani, e das om i no älabom niludi pülikün duna e bita klänikas oba. Tik soelik at äkoedon smililön obi: e ba älilom osi, ibä süpo ämufom, äsva bos ijeikon omi. Ba tikols-la das täno ägegolob-la. O nö! dag nedudränovik ädabinon in cem (ifärmükom ai mu gudiko kläpedis sekü dred demü nübreikans), e so äsevob, das no ikanom küpön maifükami yana. Ed aiplu ämaipedob oni.

Kapi obik ya inümüfob, ed ebo ävilob maifükön lantäri, ven döm obik äslifädon de metal lantära, e bäldikan süpo älöseadikom in bed oka vokäd: „Kin binon-li us?“

Äblebob go stilik, ed äspikob no. Dü düp lölik ästanob us nenmufiko, ab no äküpob, das idoseatikom dönu. Nog ai äseadom lö in bed, ed ädalilom, leigoäsä ob idalilob alneito nokamacäfi in völ.

Süpiko älelilob seifi nelaodik, ed äsevob utosi, kelosi at äsinifon, äbinon: notod jeka deidovik. Äbinon no seif, kel änotodon doli u glifi, nö! äbinon ton nelaodik, dumik semik, kel töbiko süikon se ladäl dredafulik. Ton at äsevädon pö ob ebo tugudiko. Ün neit so ömik tü düp zeneitik, ven val in züöp äbinon in stad slipa, seif somik isüikon töbiko se blöt lönik obik, e gütonam ona ätelon nog lejeki, kel in ob idavedon. Si! äsevob oni. Äsevob utosi, kelosi bäldikan fümiko äsenälom, ed äpidob omi, do äyudob ninälo. Äsevob, das ibinom galik de timül, kü ilelilom noidili nelaodik balid, äd ilöseadikom in bed. Dadredäl omik äjinon bemekädön omi. Isteifülom ad moükön oni dub tikön, das äbinon nekodik, ab o^[3] äplöpom. Ävilom kredükön oki, das noid te pikodon dub vien in cim, u dub mugil, kel ispidilon love glun, u dub tyirp balnaik krika. Si! medü kredids somik ävilom takedükön oki, ab äbinos nensekik. Nen sek! Ibä dead niliköl äkodon büosenäli mifätik, ed ädrefon me at viktimi oka. E nämäd mifätik koda nelogädik äsevedükon omi - nendas älilom ud älogom bosi - dö kom oba in spadäd.

Posä istebedob lunüpo ä sufädiko, nes isienön va äseatom-la dönu, äsludob ad maifükön lantäri jüi slitod smalik, mu smalik. Ed atosi kluo ädunob. E no kanoy fomälön, vio nelaodiko, vio nevifiko äbitob, jüs fino litastral fibik balik äs fad spuleda so slenik äjuton da slitod ebo sui vulturalog.

Äbinon maifik, lölöfiko, lölöfiko maifik, ed älezunölo älogetob äl on. Älogob oni kleiliko e japiko: log faaliko blövik laböl suso veali ledredodik, kel äflödon bludi in fesüls oba. Ab no äfägob ad logedön bosi mödikum logoda u mageda bäldikana, ibä ilüodükob semo klienäliko litastrali kuratiko äl log maleditik.

E no esagob-li oles ya, dat utos, kelosi ols pöliko nemols lieneti, no binon votik, äs susjap sienas? Somo ün timül ebo et ädrefon lili obik ton mäpetik nelaodik äs tikit gloka in vod pivilupöla. E ton at äbinon pato tugudiko sevädik pö ob, äbinon pebam lada mana bäldik. Ton at ävemükon lezuni oba, äs trul truma, kel süükon kuradi soldata.

Ab i täno nog ädamütob obi, e no ämufob. Äkipob lantäri nenmufiko. Ätöbidob ad kodön, das litastral ädrefon nen delüodikam vulturalogi. Vüo pebam hölöfik lada ävemikumon aiplu; ün timül alik ävedon vifikum ä laodikum. Lejek mana nendoto irivon sömitapüni oka. Pebam ävedon jenöfo laodikum, ainog laodikum; lelilols-li osi? Sevols, das binob närvodik, jenöfiko närvodik. Ed ebo täno ze tü düp zeneita, dü sepülastil doma bäldik, noid bisarik et äkodon in ob jeki nevikodovik. Ab dönu ädamütob obi, ed ästanob stiliko dü minuts anik. Ab pebam ävedon laodikum, ai laodikum, äsva lad omik ävilon spranön. E pö atos täno nog dred ädavedon, das nilädan seimik äkananöv^[4] lilön pebami at. Timül lätik bäldikana ikömon. Ko ror laodik ämailetirob sleifömis lantära, ed ästürob obi ini cem. Te balna ävokädom, te me naed balik. Te pülatimil äpasetikon, ed idolüdob omi sui glun, ed itegob omi me bedamatrad vetik. Täno äsmililob plidiko pö tik, das dun nu piledunon jü pün at. Ab lad älaipebon nog dü minuts anik me ton ädumiköl. Ab etos no ätupon obi; ibä da völ no äkanoyöv lilön oni. Fino äfinon. Man bäldik äbinom deadik. Ämoükob plümamatradi, ed ävestigob funi. Si! äbinom deadik, jenöfiko deadik. Äpladob nami oba sui ladöp, ed äleadob takädön oni dü pülatimils anik. Lad no plu äpebon. Äbinom nendoto deadik; log omik no ötomon obi dönu.

Üf nog ai cedols-la obi lienetiki, tän ovotükols fümiko cedi olsik, ven ukonob oles, vio gudiks äbinons büomesüls, kelis ävobädob ad klänedön funi. Neit äpasetikon, e seilölo in spid äprimob vobi. Balido äkötob funi ad dileds, bi ädeteilob kapi e limedis de koap. Täno äsesleitob boedis kil gluna, ed äklänedob limedis de koap. Täno äsesleitob boedis kil gluna, ed äklänedob vali vü bems. Fino äyümob boedis dönu kobio so kuratiko, so skiliko, das log menik nonik - igo no log omik - öfägonöv ad küpön votikami smalikün. No änedob delavön bosi, ni bludasteni, ni bludaretodi; ibinob ga tu käfik ad kodön somikosi.

Ven ifinükob vobodi at äbinos düp folid, ed äledagos nog. Ven glok ätonon, älilob nokami ta domayan. Nenkudiko ägolob donio ad maifükön yani, ibä kisi änedoböv-li täno nog dredön? Söls kil änüstepoms, kels änunädoms okis obe mu plütiko as pldacalans. Balan nilädans ililon-la dü neit vokädi, kelos äsüükon-la pö on niludi miduna. Sekü kod at pold pisevükon, ed ikomitoy omes: calans vestigi.

Ämililob,^[5] - kisi äkanoböv-li dredön? - ed äbenogetedob sölis. Vokädi, äsagob, evögob-la in drim. Man bäldik, äsagob, emotävom länädio. Ädugädob sölis zi in dom lölik, ed ävüdob omis ad vestigön mu kuratiko vali. Fino ädugob omis ini cem bäldikana, ed äjonob omes mu takediko e mu sufodiko dalabotilis valik oma. In senäl sefa obik, äblinob igo stulis in cem, ed äbegob omes ad takädön is demü töbs omas, du ob it in mäpüd no piteimöl ed in senäl fulik levikoda äpladob stuli lönik oba ebo sui top, dis kel fun viktima äseatom.

Poldans äbinoms koteniks. Kondöt oba isüaddükon omis lölöfiko. Ob it älabob senäli seledik takeda. Äbleiboms seadön, ed äspikodoms dö dins näidinik, du äbegespikob balugäliko säkis omas. Suno ye äsenob, das pael äsüikon in logod oba, ed ävipob, das öleditomsös! Älabob doli in kap e noidi in lils, ab nog ai äseadoms us, ed älaispikodoms. E noid ävedon ailaodikum ed ailaodikum. Ästeifülob ad spikön nog balugälikumo, ed ad moükön senäli dredälüköl. Ab noid no ämoikon, nö! ävedon ailelilamovikum, jüs fino ätüvob, das no idavedon in lils oba.

Nendoto äpaelikob nu vemo, ab äspikob nog vifikumo e nog laodikumo. Ab i ton in lils oba ävedon vemikum: kisi ömutob-li dunön? Ätonon nelaodiko, dumiko, vifiko, sa äs ton gloka in vod pivilupöla. Änatemob töbiko, ed ainog poldans no äliloms oni. Äspikob nog vifikumo, nog liföfikumo, ab ailaodikum i ton et ävedon. Älöikob ed äspikob dö neveütots, äspikob me vög laodik e ko jästs liföfik, ed ai lilovikum ton et ävedon. Kikodo no ämogoloms-li? Me steps gretik ästepob mo e ge in cem, äsva kom poldanas ivutükon-la obi, ed ailaodikum, ailaodikum ton et ätonon. O God oba! kisi ömutob-li dunön? Äbitob levemiko sekü vut, älejovob, äblasfämob. Ätovob stuli su kel iseadob, ed ämüfob oni noidiko mo e ge su glun, ab ton aivemikumöl i äplutonon tefü lenoid at. Laodikum, laodikum, ailaodikum ävedon. Ed ainog söls äseadoms us, ed äspikodoms ko logodajästs smilöl. Ämögos-li, das jenöfiko no äliloms-la oni? O God valanämädik! Nö! nö! Äliloms oni, äniludoms bosi. Äsevoms osi. Äkofoms lejeki oba. So ätikob, e so nog tikob adelo. Vali votik ikanobov^[6] sufälön fasilikumo, ka lanitomi at. No lunüpikumo äfägob ad sufälön smilili simulik at. Äsenälob osi: u vokäd ökoefon döboti obik, ud ödeadob. Ekö! - dönu - lilolsöd! Laodikum, ailaodikum, ailaodikum!

„O mifätans!“ ävokädob, „Simul nu saidon! Koefob miduni! Mailetirolsöd glunaboedis! Is, is! Ton, keli lilols, binon pebam ledreodik^[7] lada oma!“

NOETS. (Vükifon)

1. Bükapök; el „ud“ te bal muton pagebön is.
2. Bükapök; pla: „gudiko“.
3. Bükapök; luveratiko: „no“.
4. Bükapök; pla: „äkanonöv“.
5. Bükapök; luveratiko: „äsmililob“
6. Bükapök; pla: „ikanoböv“.
7. Bükapök; pla: „ledredodik“.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef) 1963, Nüm: prilul, Pad: (nen padanüm).