La parobola del Figliol Prodigo LMO/32
La parabula dal Fiöö Trasun[edit]
urigin: la Bibbia, Lüc, capitul 15, dal 11 al 32
Dialet da la Val Verzasca[edit]
Un omen ul gh'ieva düü fiöö.
El piü ponzel de 'sti düü u gess al pà: "Pà, dam er part der mè robe ch'am vengg a mì!" e 'l pà u 'j dividè e de longh ugh dè 'r part.
Da gnò a poich dì, el piü ponzel el se tirè el tut sot lüi e 'l se 'n giè da luntagn, dove 'l burdigò er sostanze malament con or bozerre.
Quand u iva 'biüü magjou el tut, in quii part u vignè una gran carestia, e cominsiè a balà biot.
L'è näicc ad atacàss ad una cà d'un bon starent de quel paes, e u l'ha mandou a pastürgà i purghi.
Là a l'auress volüü impinì er büseghe der corobia che maghiavan i porsei, ma nessün i 'gh davan brigh.
Finalment, avend rifletrii, ul dis: "Quäncc famej in er cà du mè pà i maghien assessenn, e mì assidi qui der fam!
A vuj levà, e pù a vuj nà dal mè pà, a 'gh vuj dì: Pà, hoo pecou contra er siel e contra tì;
mì ne son piü degn d'esser ciamou tò fiöö; fam servizzi de metem co gli tuò famej".
El s'è vultou intant, e l'è vegnüü con er pà. E l'era ach mò da lungg e 'l sò pà ul vidè, u s'è metüü in compassion, l'è corüü a vetàss sül ciul e u l'ha pasciou sü.
"Pà", ugh dis el filiu, "hoo pecou contra er siel e contra tì; mì ne son piü degn d'esser ciamou tò fiöö".
Ma 'l pà ugh dis ai servitor: "Portè chilò una sgiaghe 'r piü boriola e vestìl, metìgh nel dit un anel, e metìgh sü i calzei in di pee;
Menègh fuori un videl grass e strübièl giù, maghièm e stèm alegri.
Perchè 'sto mì fiöö l'era mort e l'è tornaa a vivà; l'era perdüü e u s'è troväicc" e i han incominsiaa a fà festin.
Intant el fiöö maiuu, che l'era in er campagna, l'è tornäicc e quand l'è stäicc aprö der cà, l'ha sentii ch'i sonavan e cantavan.
E domandè a vügn di sò servitor: "Quel chi fan in cà mea?"
Ugh dis el servitor: "Qui l'è vegnüü el sò fradel, e 'l sò pà l'ha fäicc mazzà el videl piü grass, perchè l'ha ricüperou el filiu sagn e sald".
Quest ignora, rabiou, u n'ìva volüü piü nà en er cà; e lo pà, näicc fora, u l'è metüü dress a pregàl.
Ma lüi u gi ha respondüü al pà: "Guarda, quäncc agn l'è che mì son er tò comandament; e ti m'è mai däicc un iörì perchè stassom alegro con i mè amis;
Ma l'è vegnüü el tò fiöö, che ti ha gh'la maghiou tut er sò part der robe con i pitann, e tì ti j'è fäicc strübià giü er videl piü grass".
El pà u gh'ha respondüü: "Fiöö, tì ti see semper stäicc con mì, e tut el mè l'è tò;
Ma bentava ch'a stassom alegri e che a festeggiassom, perchè 'l tò fradel l'era mort e l'è tornaa a vivà; l'era perdüü e 'l s'è tornaa a trovà".
Bernardino Biondelli, Saggio sui dialetti gallo-italici, 1853, pag. 44
Dialet da la Val da Bregn[edit]
Ün um o gh'eva doi fant.
E r'ha dicc ol pü piscen de quigl: "Oh, pà, dem ra part dra roba ch'o 'm toca!" e lü o gh'ha spartii ra roba.
E 'd lì a poch, miss insema tücc cuss, ol fant pü piscen o l'è nacc viagiand 'n ügn pais luntagn, e là r'ha bütou ol facc sò vivend in bagurd.
E dapù ch'r'ha 'biüü consümou tücc cuss, r'ha facc 'na gran carestria in col pais, e corü r'ha 'menzou a ess nessità.
E r'è nacc e o s'è miss con ün zitadin 'd col pais; e 'l r'ha mandou a ra soa campägna a pass i pörsc.
E o bramäva d'impì ol sò botasc dil scörsa ch'i majava pörsc, e onzügn ga 'n dava.
Ma lü, tornou in sè stess, r'ha dicc: "Quancc famej in cà dol mè pà i gh'ha pagn a sbach, e mì chì sbasiss dra fam!
Am drizzrò e narò al mè pà, e 'gh dirò: O pà, hoo pecou contr'or sciel e inass a voi;
Mò 'n sun mia degn d'ess ciamou vust fant; fèm cum vügn di vust famej".
E o s'è alzou e r'è nou da sò pà. E r'era ancamò luntagn lontagn che sò pà o r'ha vist e o s'è möss a compasgion e, corend, o gh'è saltou al cöl, e o r'ha basou.
E ol fant o gh'ha dicc: "O pà, hoo pecou contr'or sciel e inass a voi; mò 'n sun degn d'ess ciamou vust fant".
Ma ol pà r'ha dicc ai sò famej: "Prest, tirei fora ol sgiupogn dra festa, e meteigla indöss, e meteigh ügn anil in deit, e i calze in pee.
E tirei fora ol vedil ingrassou e mazzèl, e majem e fem past.
Ché 'sto mè fant r'era mört, e r'è resüssitou; r'era pers e r'è trovou". E i ha 'menzou a fà past.
Intratant ol sò fant majoo r'era in campägna e, quand r'è tornou e r'era arent a cà, r'ha sentüü ol sangh e ol bal.
E r'ha ciamou vügn d'igl famej e o gh'ha dmandou cuss i era 'sti cuss.
E corü o gh'ha dicc: "Vust fradil r'è tornou e vust pà r'ha mazzou ol vedil ingrassou, perchè o r'ha ricovrou sagn e salv".
E o gh'è 'gnüü ra räbia e no 'r vurìa mia nà in cà; donca sò pà, vegnüü 'd fò, r'ha 'menzou a pregà.
Ma lü, rispondend, r'ha dicc a sò pà: "A ra fé, da tancc agn mi a ov servia, e n'hoo maigl trapassou ugn vust prezet; e maigl no m'hei dacc ugn cauret da fà past coi mè amis.
Ma dapù che 'sto vust fant, ch'l'ha majou ol facc sò coi sgualdrign, r'è vegnüü, hii mazzou per lü ol vedil ingrassou!".
Ma lü o gh'ha dicc: "Oh, fant, tì t'è sempra con mì, e tüta ra roba mia r'è tou;
Ma 'zügnäva bé fà past e stà alegro, perchè 'sto tò fradil r'era mört, e r'è resüssitou; r'era pers e r'è trovou".
ibidem, pag. 46
Dialett da Locarn[edit]
On um a l'ha 'vüd düü fiöö.
E 'l piü giovan da custor o gh'ha dii al padar: "Pà, dem la mea part ch'a 'm toca!" e 'l padar o gh'ha fai fora i part.
Da lì a poch dì, dop che l'ha metüü insema tütcoss, el fiöö piü giovan o s'è toi sü e o 's n'è andai via luntan, e lì l'ha fai balà tütcoss in stravizzi.
E pö, quand l'ha 'vüd finid da sgürà tant com o n'aveva, l'è vegnüda ona gran carestia in quel paes, e lü l'ha comenzad a sentìssla in di cost.
O 's n'è dunca 'ndai e o s'è tacad adree a on sciur da quel paes, ch'o l'ha mandad in d'ona sova vila a cürà i porscei.
E costü o voreva pür anch podèss intesnà la büseca con quii giandasse ch'a mangiava i porscei: ma nissün a ga 'n dava.
Alora l'è tornad in sè stess e l'ha dii: "Quanta servitoraja là in cà 'd mè padar la noda in bondanza, e mì intant chinscì a crep da fam!
A vöj propi tòm sü, e andarò dal mè pà e a 'gh dirò: Pà, a l'hoo propi faia grossa col Signur e con vü;
Ormai a no merit piü da vess ciamad vost fiöö; fèm come vügn di vost servitur".
E, tojendas sü, l'è vegnüd dal sò pà. Quand pö l'era anch mò lontan, o l'ha vedüd el sò pà, e o s'è movüd a compassiogn e, corendagh incontra, o si gh'è bütad sül col e o 'l basà sü.
E 'l fiöö o gh'ha dii: "Pà, a l'hoo propi faia grossa col Signur e con vü; ormai a no merit piü da vess ciamad vost fiöö".
Ma el padar l'ha dii ai servitur: "Presto, portee chì el piü bel vestid e vestìl sü, metìgh l'anel in did e i scarp in pee;
E menee scià on vedel ingrassad, e mazzèl sgiò, e mangem e fem past;
perché 'sto mè fiöö l'era mort e l'è tornad in vita; l'era pers, e o s'è trovad". E lì i s'è metüd adree a fà past.
L'era mò el sò fiöö magiur in campagna e, in dal vegnì e in dal vesinàss a la cà, l'ha sentid a sonà e cantà.
E l'ha ciamad on servitur e o gh'ha domandad quel ch'l'era 'sta roba.
E costü o gh'ha dii: "L'è vegnüd el vost fredel, e 'l vost pà l'ha mazzad sgiò 'n vedel ingrassad, perché l'è tornad salv".
L'è donca andai in colera, e o no voreva miga andà in cà; peró l'è vegnüd fora el sò pà, e o s'è metüd adree a pregàl.
Ma costü, respondend, o gh'ha dii al sò pà: "Ecco, i è già tanci ann che mì av stagh in obedienza, e a no son mai andai fora ona volta dai vost comand; e a m'hii mai dai on cavret par stà on poo alegar coi mè amis.
E inscambi, apena ch'o l'è rivad 'sto vost fiöö, che l'ha consümad tüt el fat sò coi strasciunn, a gh'hii mazzad sgiò 'n vedel ingrassad".
Ma lü o gh'ha dii: "Fiöö, tì te seet sempar con mì, e tüt el mè l'è tò;
Ma bisognava fà past e stà alegar, perché 'sto tò fredel l'era mort e l'è tornad in vita; l'era pers, e o s'è trovad".
ibidem, pag. 47