La parobola del Figliol Prodigo LMO/15

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search

La parabula del Fiö Trasun[edit]

Dialet de Acqui Terme (tradüziun libera)[edit]

Ina vota u s'era in pari ch'l'eiva dui fiò.
E 'r pì zuvu l'ha dicc a sò pari: "Pari, dem la parte ch'u m'aparten dër fait mè!" e 'r pari sciulinda ai ti l'ha spartii cul poch ch'l'avia e u j'ha daa lo ch'j'avniva.
Da lì a cuich dì 'st fiò 'n pü zuvot l'ha migiaa tit cul ch'l'ha pussii, l'ha féi fagot e u 's n'é tiré via d'an cà e u 's n'andà ant in pais strangé, mudben luntan. Là ch's'é stat, u la squarsava da sgnore e, vist nuvist, ant poch temp l'è balà tit, e l'è restaa biut e patani che u 'n eiva manch pì 'n sold da passé l'eva.
Ectoli ch'ant cul pais u j'é 'gnii 'na carestia mai raparigia, ch'l'ha portaa 'na fam du diavu. Ch'adess sì che stuma fresch! Cul pover disgraziaa u se trovava enter miserie fin ai ogg e u 'n sciva pü dova dé dla testa.
Cs'ha 'l faa? U s'ha 'ndaa acordé për famij an cà d'ün particular ëd cula tera, e 'st che qui u l'ha mandaa a ra sò massaria a scovi i ghin.
Oh, povr fiò! Strassaa cm'ün ribe sensa manch ina fervaja da mangià; eissi pussii armanch ampìss ra pansa dre giandre che i pors u mangieivo; ma u 'n j'era manch ina rassa dë 'n can ch'u 'j na spursiss ina bramaa.
Quand ch'u s'è vist a 'st arstemité, l'ha pensaa ai sò cas e u l'ha dicc. "Oh, pover mì, ch'a deva stai acsì chì in fin dla mi sort! Tanti, tanti i mangia pan là 'n cà ëd mè pari, u strusso a quazz ganasse, caussaa e vstii e bon salari ancur ans ër pat; e mì acsì chì a muri dla fam?
Arsolito a 'n vui pü fé 'sta vita; ch'sa vaia cum la vò, am na voi turnéme an cà ëd mè pari e a 'j dirò csì: Pari, mì i son chì ai vuss pee ch'av demand perdon: a son staa in gran birbant, in impertinent ch'am la son pijaa acontro u Signor e an contra ëd voi;
an merit pü d'esse ciamaa vost fiò; armanch armanch per carità tnìme cm'in di vos'cc fancc".
Dicc e fait, dër moment u 's leva sü da lì e u s'anviarà enver a ra cà de sò pari. Per bugna fortüna u s'ambat che sò pari, beicand an sà e an là, u l'ha 'ntervist ch'l'era ancur luntan, e u l'ha cugnussii; ciapaa da la compassion, u j'è curs acontra, u 's j'è traa ar col e u l'ha basaa.
E 'r fiò u j'ha sibit dicc: "Oh, pari! Ah, ch'a n'hu faa tante an contra u Signor e an contra ëd voi! Ah, ch'a 'n merit manch pü d'esse ciamaa vost fiò!"
Sò pari anlura, u 'n l'ha manch lassaa finì ëd dì, l'ha sibit ciamaa i sui servitù e u j'ha dicc: "Andii sibit a pié 'r vestii pì bel ch'u 'j sia, prestu, portél chì e bitéilo adoss, bité aissé u sò ané ant ün dii, i soi causset, ër sò scarpe;
Andé ans la stala, uché i videl pü grass, masséli, prontii adiritira in bel disné, ch'a voi ch'a dago past; mangiuma e stuma alegri, evviva!
L'è pì che gist, est pover mi fanciot u s'era pers e a l'ho turna a truvé, l'era mort e a poss dì ch'l'è arsissitaa; via, alun!" E i 's betoi tüi a cantà e dansi alegrament, evivasce!
Tit va ben: ma ër fiò prim u 'n j'era nen ant ist festin, ch'l'era andà 'n campagna; anter cula ch'u n'avniva e ch'l'era tost üsin a cà, l'ha sentì in ramadan de la pest.
L'ha ciamaa 'n servitù csa l'era tita 'sta buja, tite 'ste fracasserie;
E chil u j'ha dicc: "L'é rivaa vost fradee, e vost pari l'ha sibit faa massé in bel videl d'auta grassa ëd tanta consolassion, ch'ël s'è vist a turné a cà san e s'ciopat"
Ist fiò, sentendu paregg cus, j'è armonsigna tit u sangh sur sovra e u 'n voreiva manch pü antré 'n cà; sò pari, maginee, l'é sortii fòra chil per pasciàlo, e guardi bel bel ëd fél andé an cà e u 'j l'ha fin ciamaa per piasé.
E chil alura u 's j'è miss a dì: "Pari, l'è zà tancc agn ch'mi av fass u servitù sensa rimprocc, a v'ho portaa tit i rispet e a 'n më son mai artiraa in pestim dar vos'cc urdin; il posssi dì, m'ev mai daa 'n cravet, ch'l'è csì poch, da fé marenda con i mè camarada.
E pr'ist contagg ch'u riva 'dess, ch'vuscia fév crepi, ch'l'ha faa sautì tit ër fait sò cu dër pitane, j'ev sibit faa massé 'r videl pì grosse ch'u 'j fusse ant la stala!"
E 'r pari u j'ha rispost: "U mè car fiò, che s'ha dir mai? De rason fin adess tì t'èi sempr staa con mì; as la suma gudüü ansem; tit cul ch'a j'è mè l'è tita roba tua;
'St arsuvissanse, 'n vorait nent acsì ch'a la feiss ist povr tò fradee e 'n të vughi nent che l'era pers e u s'è truvaa; l'era mort e l'è 'rsissitaa".
Chabrol de Volvic, Statistique des province de Savone, Oneille, d'Acqui et de la partie de la province de Mondovi, 1824, pag. 343-345

Dialet de Bistagno (AL)[edit]

Bernardino Biondelli Saggio sui dialetti gallo-italici, p. 551

In om a l'eiva dui fanciot.
Er pü pcit di dui l'ha dicc a sò pari: "Pari, dam ra mè part che 'm tuca!" e chil u j'ha divis.
E da lì a caich dì, bütaa tüt ansem, er pü zuvu u 's n'è andaa ant in pais luntan, e lì l'ha discipaa tüt er facc sò a mangiä e beivi e fä anpò 'd tüt.
E dop d'avèi sgairaa tüt quant, u j'è staa 'na gran caristia ant quël pais, e chil u s'è truvaa sensa mangiä.
E l'è andaa da ün d'quël pais e u s'è giüstaa da servitù. Ist che qui u l'ha mandaa a 'na sò cascina a scöi i ghin.
E u s'areiva ampii aurantee ra pansa dra giandr ch'i mangiavu i pors, ma u 'n j'era niün che 'j na dess.
Ma, arcnunscindsi, l'ha dicc: "Quancc famij an cà 'd mè pari ch'i han bundansa 'd pan, e mì qui a möir d'fam!
A sautrö sü e andrö da mè pari e a 'j dirö: O pari, a i hö faa pcaa contra u Signur e contra 'd vui;
Mì a 'n merit pü d'essi ciamaa vost fì; tratém cum jün di vos'cc servitur".
E, aussandsi, l'è andaa da sò pari. Apena che sò pari u l'ha vist da luntan, u j'è vnüü cumpassion, l'è curii pr'andä ancontra, u l'ha brassaa e u l'ha basgiaa.
E 'r fì l'ha dicc al pari: "O pari, a i hö pcaa contra u Signur e contra 'd vui; a 'n merit pü d'essi ciamaa vost fì.
E 'r pari l'ha dicc ai soi servitur: "Purtee sübit er robi ch'l'eiva an prüma e vestìl, e bütéj l'anè ant u dé, e 'r scarpi ant i pee;
E mnee qui 'n videl grass, e massél, e mangiumle e stuma alegr;
Perché ist mè fanciot l'era mort e l'è arsüscitaa, l'era pers e u s'è truvaa". E i han cmenzaa a mangiä.
Er pü grand d'is'cc dui fanciot l'era 'n campagna e avninda e vsindandsi a cà l'ha sentii a sunä e ch'i balavu.
E l'ha ciamaa jün di servitoi e u l'ha interugaa cossa ch'l'era tüt quël fracass.
E chil u j'ha arspost: "Vost frel l'è vnüü a cà e vost pari l'ha faa massä in videl grass perché l'è vnüü a cà ardii".
E chil u s'è inrabiaa e u 'n vreiva pü andä a cà; dunca 'r pari l'è sciurtii e l'ha cmansipiaa a pregäl.
Ma 'r fì, arspundendij, u j'ha dicc: "Vardee, i son zà tancc agn ch'a 'v fass u servitù, e quandi ch'i m'èi cmandaa, a v'hö sempr'ubdii, e i 'n m'èi mai daa in cravet da godmi con i amisg.
Ma 'pena ch'l'è rivaa ist vostr fanciot qui, ch'l'ha mangiaa er facc sò con der doni, tal e qual i j'èi faa massä in videl grass".
Ma 'r pari u j'ha dicc: "O fanciot, tì t'èi sempr staa con mì, e quël ch'a i hö mì, l'è tò;
ma l'era trop du giüst d'mangiä, d'beive e 'd fä festa, perché ist tò frel l'era mort e l'è arsüscitaa; u s'era pers, e u s'è truvaa".
Bernardino Biondelli, Saggio sui dialetti gallo-italici, 1853, de pag. 551