L Crime de l Padre Amaro/IV

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
L Crime de l Padre Amaro by Eça de Queirós
Capítulo IV

Al outro die, na cidade, falaba-se de la chegada de l pároco nuobo, i todos sabien yá que tenie trazido un baú de lhata, que era magro i alto, i que chamaba Padre-Mestre al cónego Dies.

Las amigas de la S. Joaneira — las íntimas — la D. Marie de la Assunçon, las Gansosos, tenien ido lhougo pula manhana la casa deilha para se poren al fato... Éran nuobe horas, Amaro saíra cul cónego. La S. Joaneira, radiosa, amportante, recebiu-las ne l alto de la scaleira, de mangas arregaçadas, ne ls arranjos de la manhana; i eimediatamente, cun animaçon, cuntou la chegada de l pároco, las sues buonas maneiras, l que tenie dezido...

— Mas béngan bós acá ambaixo, siempre quiero que beijan.

Fui-les amostrar l quarto de l padre, l baú de lhata, ua prateleira que le arranjara para ls lhibros.

— Stá mui bien, stá mui bien, dezien las bielhas andando pul quarto, debagar, cun respeito, cumo nua eigreija.

— Rico capote! — ouserbou D. Joaquina Gansoso, ampalpando l panho de las anchas bandas que pendian al cumprido de l cabide. — Ye obra para un par de moedas!

— I la buona roupa branca! dixe la S. Joaneira, arguendo la tapadeira de l baú.

L grupo de las bielhas curbou-se cun admiraçon.

— A mi l que me cunsula ye que el seia un rapaç nuobo, dixe D. Marie de la Assunçon, piedosamente.

— Tamien a mi, dixe cun outoridade la D. Joaquina Gansoso.

Star la giente a cunfessar-se i a ber l unto de l rapé, cumo era cul Raposo, credo! até se perde la deboçon! I l bruto de l José Miguéis! Nó, alhá esso Dius me mate cun giente nuoba!

La S. Joaneira iba mostrando las outras marabilhas de l pároco, — un curcefício que staba inda ambrulhado nun jornal bielho, l álbun de retratos, adonde l purmeiro carton era ua retrato de l Papa abençoando la cristandade. Todas se stasiórun.

— Ye l más que se puode, dezien, ye l más que se puode!

Al salir, beisando mui la S. Joaneira, felicitórun-na porque adquirira, hospedando l pároco, ua outoridade quaije eclesiástica.

— Bós apareçan a la nuite, dixe eilha de l alto de la scaleira.

— Podira!... gritou D. Marie de la Assunçon, yá a la puorta de la rue, traçando l sou mantelete. — Podira!... Para l bermos a la bontade!

Al meidie bino l Lhibaninho, l beato más atibo de Lheirieb; i subindo a correr ls degraus, yá gritaba cula sue boç fina:

— Ó S. Joaneira!

— Sobe, Lhibaninho, sobe, dixe eilha, que costuraba a la jinela.

— Anton l senhor pároco bino, hein? preguntou l Lhibaninho, mostrando a la puorta de la sala de jantar l sou rostro gordinho quelor de lhimon, la calba lhuzidie; i benido para eilha cul passinho miúdo, un gingar de quadris:

— Anton que tal, que tal? ten bun feitio?

La S. Joaneira recomeçou la glorificaçon de Amaro: la sue mocidade, l sou aire piedoso, la brancura de l sous dientes...

— Coitadinho! coitadinho! dezie l Lhibaninho, babando-se de ternura debota. -. Mas nun se podie demorar, iba para la repartiçon! -. Adius, filhinha, adius! — I batie cula sue mano papuda ne l ombro de la S. Joaneira. — Stás cada beç más gordinha! Mira que rezei onte la Salbe-Rainha que tu me pediste, angrata!

La criada tenie entrado.

— Adius, Ruça! Stás magrinha: pega-te cula Senhora Mai de l Homes. — I abistando Amélia pula puorta de l quarto antreabierta: — Ai, que stás mesmo ua flor, Melinha! Quien se salbaba na tua grácia bien you sei!

I apressado, saracoteando-se, cun un pigarrinho agudo, çceu la scaleira debrebe, ganindo:

— Adiusinho, adiusinho, pequeinhas!

— Ó Lhibaninho, benes a la nuite?

— Ai, nun puodo, filha, nun puodo. — I la sue bozinha era quaije chorosa. — Mira que manhana ye Santa Bárbela: ten seis Padre-Nuossos de dreito!

🙝🙟

Amaro fura besitar l chantre cul cónego Dies, i tenie-le antregado ua carta de recomendaçon de l Sr. cunde de Ribamar.

— Cunheci muito l Sr, cunde de Ribamar, dixe l chantre. An quarenta i seis, ne l Porto. Somos amigos bielhos! Era you cura de Santo Eildefonso: hai que anhos esso bai!

I, reclinando-se na bielha poltrona de damasco, falou cun sastifaçon de l sou tiempo; cuntou anedotas de la Junta, apreciou ls homes de anton, eimitou-les la boç (era ua specialidade de sue eiceléncia), ls tiques, las caturrices, — subretodo Manuel Passos, que el çcrebia passeando na Praça Nuoba, cul cumprido jiqueta pardo i l chapéu de grandes abas, dezindo:

Ánimo patriotas! l Xabier aguenta-se!

Ls senhores eclesiásticos de la cámara riran cun gozo. Houbiste ua grande cordialidade. Amaro saliu mui lhisonjeado.

Depuis jantou an casa de l cónego Dies, i fúrun passear ambos pula strada de Marrazes. Ua luç doce i sbatida alargaba-se por to l campo; habie ne ls outeiros, ne l azul de l aire, un aspeto de repouso, de meiga tranquilidade; fumos sbranquiçados saían de l casales, i sentian-se ls chocalhos melancólicos de l ganados que recolhen. Amaro parou junto de la Puonte, i dixe, mirando an redor la paisaige suabe:

— Pus senhores, parece-me que me hei-de dar bien eiqui!

— Hai-de-se dar regaladamente, afirmou l cónego, sorbendo l sou rapé.

Éran uito horas quando recolhírun la casa de la S. Joaneira.

Las bielhas amigas stában yá na sala de jantar. Al pie de l candieiro de petróleo, Amélia costuraba.

La Sra. D. Marie de la Assunçon bestira-se, cumo ne ls demingos, de seda preta: l sou chinó, dun lhouro abermelhado, staba cubierto cun las rendas dun anfeite negro; las manos çcarnadas, calçadas de mitenes, solenemente pousadas ne l regaço, reluzian de anéis; de l broche subre l cachaço até al cinto, un grosso grilhon de ouro caía cun passadores lhabrados. Cunserbaba-se dreita i cerimoniosa, cula cabeça un pouco de lhado, ls oclos de ouro assentes subre l nariç acabalado: tenie ne l queixo un grande senhal cabeludo; i quando se falaba de deboçones ó de milagres daba un jeito al cachaço, i abria un sorriso mudo que çcubria ls sous einormes dientes sberdeados, crabados nas gengibas cumo cunhas. Era biúba i rica, i sofria dun catarro crónico.

— Eiqui ten l senhor pároco nuobo, D. Marie, dixe-le la S. Joaneira.

Eilha argueu-se, fizo ua mesura cun un mobimento de quadris, comobida.

— Estas son las senhoras Gansosos, hai-de tener oubido... dixe la S. Joaneira al pároco.

Amaro cumprimentou timidamente. Éran dues armanas. Passában por tener algun denheiro, mas questumában recebir hóspedes. La más bielha, la Sra. D. Joaquina Gansoso, era ua pessona seca, cun ua tiesta einorme i ancha, dous olhinhos bibos, l nariç arrebitado, la boca mui spremida. Ambrulhada ne l sou xale, dreita, cun ls braços cruzados, falaba perpetuamente, nua boç dominante i aguda, chena de oupiniones. Dezie mal de l homes i daba-se to a la Eigreija.

La armana, la Sra. D. Ana, era stremamente xorda. Nunca falaba, i cun ls dedos cruzados subre l regaço, ls uolhos baixos, fazie girar tranquilamente ls dous polegares. Nutrida, cul sou perpétuo bestido preto de riscas amarielhas, un rolo de arminho al cachaço, drumitaba to la nuite, i solo acentuaba la sue persença de beç an quando por suspiros agudos; dezie— se que tenie ua peixon funesta pul recebedor de l correio. Todos la lhastimában, i admiraba-se la sue halbelidade an recortar papéis para caixas de doce.

Staba tamien la Sra. D. Josefa, la armana de l cónego Dies. Tenie la alcunha de castanha pilada. Era ua criaturinha mirrada, de lhinhas aduncas, piel angelhada i quelor de cidra, boç sibilante; bibia nun perpétuo stado de eirritaçon, ls olhinhos siempre assanhados, cuntraçones nerbosas de birra, to saturada de fel. Era temida. L maligno doutor Godinho chamaba-le la staçon central de las antrigas de Lheirieb.

— Anton passeou muito, senhor pároco? preguntou eilha lhougo ampertigando-se.

— Fumos quaije até alhá al fin de la strada de Marrazes, dixe l cónego, sentando-se pesadamente por detrás de la S. Joaneira.

— Nun achou guapo, senhor pároco? acudiu la Sra. D. Joaquina Gansoso.

— Mui guapo.

Falórun de las guapas paisaiges de Lheirieb, de las buonas bistas: la Sra. D. Josefa gustaba mui de l passeio al pie de l riu; até yá oubira dezir que nin an Lhisboua habie cousa assi. D. Joaquina Gansoso preferie la eigreija de la Ancarnaçon, ne l alto.

— Çfruta-se muito, deilhi.

Amélia dixe sorrindo:

— You por mi gusto daquele cacho al pie de la Puonte, ambaixo de l chorones. — I partindo cun ls dientes l filo de la costura: — Ye tan triste!

Amaro olhou para eilha, anton, pula purmeira beç. Tenie un bestido azul mui justo al teta guapo; l cachaço branco i cheno saía dun colarinho boltado; antre ls beiços burmeilhos i frescos l smalte de l dientes brilhaba; i pareciu al pároco que un buçozinho le punie als cantos de la boca ua selombra sutil i doce.

Houbiste un pequeinho siléncio, — l cónego Dies cul beiço çcaído iba yá cerrando las pálpebras.

— Que será feito de l Sr. padre Brito? preguntou D. Joaquina Gansoso.

— Stá talbeç cula anxaqueca, pobre de Cristo! lhembrou piedosamente la Sra. D. Marie de la Assunçon.

Un rapaç que staba junto de l aparador dixe anton:

— You bi-lo hoije a cabalho, iba para ls lhados de la Barrosa.

— Home! dixe lhougo, cun azedume, la armana de l cónego, la Sra. D. Josefa Dies, ye milagre tener l senhor reparado!

— Por qué, mie senhora? dixe el arguendo-se i chegando-se al grupo de las bielhas.

Era alto, to bestido de preto: subre l rostro de piel branca, regular, un pouco fatigado, çtacaba bien un bigote pequeinho mui negro, caído als cantos, que el questumaba mordicar cun ls dientes.

— Inda el l pregunta! sclamou la Sra. D. Josefa Dies. L senhor, que nin le tira l chapéu!

— You?

— Dixe-me l el, afirmou eilha cun ua boç cortante. I acrescientou:

Ai, senhor pároco, bien puode chamar l Sr. Juan Eduardo para l bun camino. — I tubo un risinho maligno.

— Mas you parece-me que nun ando ne l malo camino, dixe el rindo, cun las manos ne ls bolsos. I la cada momento ls sous uolhos se boltában para Amélia.

— Ye ua grácia! sclamou la Sra. D. Joaquina Gansoso. Olhe, cul que l senhor dixe hoije alhá an casa, de tarde, de la Santa de la Arregassa, nun hai-de ganhar l Cielo!

— Oura essa! gritou la armana de l cónego, boltando-se bruscamente para Juan Eduardo. Anton l que ten l senhor a dezir de la Santa? Acha talbeç que ye ua ampostora?

— Credo, Jasus! dixe la Sra. D. Marie de la Assunçon, apertando las manos i fitando Juan Eduardo, cun un terror piedoso. Pus el habie de dezir esso? Cruzes!

— Nó, l Sr. Juan Eduardo, afirmou grabemente l cónego, que spertara, çdobrando l sou lhenço burmeilho — nun era capaç de dezir ua dessas.

Amaro preguntou anton:

— Quien ye la Santa de la Arregassa?

— Credo! Pus nun ten oubido falar, senhor pároco? sclamou nua admiraçon la Sra. D. Marie de la Assunçon.

— Hai-de tener oubido, afirmaba la Sra. D. Josefa Dies cun outoridade. Diç que ls jornales de Lhisboua bénen chenos desso!

— Ye, cun eifeito, ua cousa bien straordinária, ponderou cun un ton perfundo l cónego.

La S. Joaneira anterrompeu la meia, i tirando la lhuneta:

— Ai, nun eimagina, senhor pároco, ye l milagre de l milagres!

— Se ye! se ye!, dezírun.

Houbiste un recolhimento deboto.

— Mas anton?... preguntou Amaro, to curjidoso.

— Olhe, senhor pároco, ampeçou la Sra. D. Joaquina Gansoso andireitando-se ne l xale, falando cun solenidade: la Santa ye ua mulhier que eiqui hai nua freguesie acerca, que stá hai binte anhos na cama...

— Binte i cinco, adbertiu-le baixo D. Marie de la Assunçon, tocando— le cul lheque ne l braço.

— Binte i cinco? Pus mira, al senhor chantre oubi you dezir binte.

— Binte i cinco, binte i cinco, afirmou la S. Joaneira. I l cónego apoiou-la, oscilando grabemente la cabeça.

— Stá antrebadinha de to, senhor pároco! rompeu la armana de l cónego, ábida de falar. Parece ua alminha de Dius! Ls bracinhos son esto! — I mostraba l dedo mínimo. — Para la giente a oubir ye neçairo poner-le la oureilha al pie de la boca!

— Pus se eilha se sustenta de la grácia de Dius! dixe lhamentosamente la Sra. D. Marie de la Assunçon. Coitadinha! que até la giente lhembra-se...

Houbiste antre las bielhas un siléncio comobido. Juan Eduardo, que por trás de las bielhas, de pie, cun las manos ne ls bolsos, sorria mordicando l bigote, dixe anton:

— Olhe, senhor pároco, la cousa ye l que ls médicos dízen: ye que aqueilho ye ua malina nerbosa.

Aqueilha eirreberéncia fizo, antre las bielhas debotas, un scándalo; la Sra. D. Marie de la Assunçon persignou-se lhougo a la "coutela".

— Pul amor de Dius! gritou la Sra. D. Josefa Dies, l senhor diga esso, delantre de quien quejir, menos de mi! Ye ua afronta!

— Ye que até puode caer un centeilha, dezie para ls lhados, baixo, la Sra. D. Marie de la Assunçon, mui aterrada.

— Olhe, tamien lo digo, sclamou la Sra. D. Josefa Dies, l senhor ye un home sin religion i sin respeito pulas cousas santas. — I boltando— se para l lhado de Amélia, mui azeda: — Olhe, filha mie ye que you le nun daba!

Amélia corou; i Juan Eduardo, fazendo-se burmeilho tamien, curbou-se sarcasticamente:

— You digo l que dízen ls médicos. I de resto, acradite que nun tenho pretensones a casar cun pessona de la sue família! Nin mesmo cunsigo, Sra. D. Josefa!

L cónego dou ua risada mui pesada.

— Arreda! Cruzes! gritou eilha, furiosa.

— Mas que faç anton la Santa? preguntou l padre Amaro, para pacificar.

— Todo, senhor pároco, dixe la Sra. D. Joaquina Gansoso: stá siempre de cama, sabe rezas para todo; pessona por quien eilha peça ten la grácia de l Senhor; ye la giente apegar-se culha i cura-se de to la moléstia. I depuis, quando quemunga, ampeça a arguer-se, i chimpa cul cuorpo to ne l aire, cun ls uolhos arguidos para l Cielo, que até chega a fazer terror.

Mas neste momento ua boç dixe a la puorta de la sala:

— Oura biba la sociadade! Esto hoije stá de truç!

Era un rapaç stremamente alto, amarielho, cun las faces cabadas, ua grenha riçada, un bigote la D. Quixote; quando ria tenie ua selombra na boca, porque le faltában quaije todos ls dientes de delantre; i ne ls sous uolhos ancobados, de grandes olheiras, erraba un sentimentalismo piegas. Trazie ua guitarra na mano.

— Anton cumo bai esso hoije? preguntórun-le lhougo.

— Mal, respundiu el cun boç triste, sentando-se. Siempre las delores ne l peito, a tossezita.

— Anton nun se daba bien cul óleo de fígados de bacalhau?

— Qual! fizo el çconsoladamente.

— Ua biaige a la Madeira, esso ye que era, esso ye que era! dixe la Sra. D. Joaquina Gansoso cun outoridade.

El riu, cun ua jobialidade súbita:

— Ua biaige a la Madeira! Nun stá mala! La D. Joaquina Gansoso ten-nas buonas! Un pobre amanuense de admenistraçon cun dezoito binténes por die, mulhier i quatro filhos! Para la Madeira!

— I cumo bai eilha, la Joanita?

— Coitadita, alhá bai! Ten salude, grácias la Dius! Gorda, siempre cun buono apetite. Ls pequeinhos, ls dous más bielhos ye que stan doentes; demales la más agora la criada tamien caiu de cama! Ye l diacho! Pacéncia! Pacéncia! — I ancolhia ls ombros.

Mas boltando-se para la S. Joaneira, dando-le ua palmada ne l zinolho:

— I cumo bai la nuossa Madre Abadessa?

Todos riran: i la Sra. D. Joaquina Gansoso anformou l pároco que aquel rapaç, l Artur Couceiro, era mui angraçado i tenie ua guapa boç. Era a melhor de la cidade para modinhas.

La Ruça tenie anton entrado cul xá; la S. Joaneira, anchendo las chícaras de alto, dezie:

— Cheguen-se, cheguen-se, filhas, que este ye de l buono! Ye de la lhoija de l Sousa...

I Artur oufrecie açúcar cul sou antigo graceijo:

— Se stá azedinho ye carregar-le ne l sal!

Las bielhas sorbian a pequeinhos buchos puls pires, scolhian cun cuidado las torradas; sentie-se l mastigar ruminado de l queixos; i por causa de l untos de la manteiga i de las nódoas de l xá, stendian prudentemente ls lhenços subre l regaço.

— Bai un docinho, senhor pároco? dixe Amélia, apersentando-le l prato. San de la Ancarnaçon, mui fresquinhos.

— Oubrigado.

— Aquel eilhi. Ye quenhon de l Cielo.

— Ah! se ye de l Cielo.., dixe el to risonho. I olhou para eilha, tomando l bolho cula carapota.

L Sr. Artur questumaba cantar depuis de l xá. Subre l pianho ua bela alumiaba l caderno de música; i Amélia, lhougo que la Ruça lhebou la bandeija, acomodou-se, correu ls dedos subre l botoneira amarielho.

— Anton hoije que hai-de ser? preguntou Artur.

Ls pedidos cruzórun-se:

L guerrilheiro! L noibado de l sepulcro.' L çcrido.' l nunca más!

L cónego Dies dixe de l sou canto pesadamente:

— Ó Couceiro, baia alhá aqueilha de l Tio Cosme, miu brejeiro!

Las mulhieres reprobórun:

— Credo! por quien ye, senhor cónego! Que lhembrança! I la Sra. D. Joaquina Gansoso resumiu:

— Nada: ua cousa de sentimiento para l senhor pároco fazer eideia.

— Esso, esso! dezírun; ua cousa de sentimiento, ó Artur, ua cousa de sentimiento!

Artur pigarreou, cuspilhou; i dando subitamente a la face ua spresson dolorosa, argueu la boç, cantou lhugubremente:

Adius, miu anjo! You bou partir sin ti!

Era ua cançon de l tiempos románticos de 51, l Adius! Dezie ua suprema çpedida, nun bosque, por ua tarde pálida de Outonho; depuis, l home solitário i precito, que anspirara un amor funesto, iba errar çgrenhado a la beira de l mar; habie ua sepultura squecida nun bal lhoinge, brancas birges benien chorar a la claridade de l lhuar!

— Mui guapo, mui guapo! murmurában.

Artur cantaba enternecido, l mirar bago; mas ne ls anterbalos, durante l acumpanhamento, sorria an redor — i na sue boca chena de selombra bian-se ls restos de dientes podres. L padre Amaro, al pie de la jinela, fumando, cuntemplaba Amélia, enlebado naqueilha melodie sentimental i mórbida: l sou perfil fino, de ancontro a la luç, tenie ua lhinha lhuminosa; çtacaba harmoniosamente la rebuolta de l sou peito; i el seguia las sues pálpebras de grandes ceilhas, que de l botoneira para la música se arguian i se abaixában cun un mobimento doce. Juan Eduardo, junto deilha, boltaba— le las fuolhas de la música.

Mas Artur, cula mano subre l peito, la outra arguida ne l aire, nun géstio desolado i bemente, soltou la redadeira strofe:

<poen> I un die, anfin, deste bibir fatal, Repousarei na scuridon de la campa! </poen>

— Brabo! brabo! sclamórun.

I l cónego Dies comentou baixo al pároco:

— Ah! para cousas de sentimiento nun hai outro. — I boceijando enormemente: Pus, nino, tenho tenido to la nuite las lhulas a cumbersar acá por drento.

Mas chegara la hora de l lhoto. Cada un scolhia ls sous cartones habituales; i la Sra. D. Josefa Dies, cul sou uolho de abara a lhuzir, chocalhaba yá bibamente l grosso saco de l númaros.

— Eiqui ten un lhugar, senhor pároco, dixe Amélia.

Era junto deilha. El heisitou; mas tenien abierto spácio, i bino sentar— se un pouco quelorado, ajeitando timidamente la bolta.

Fizo-se lhougo un grande siléncio; i, cula boç drumente, l cónego ampeçou a tirar ls númaros. La Sra. D. Ana Gansoso drumitaba al sou canto, ressonando lhigeiramente.

Cul abajur las cabeças stában na penumbra; i la luç cruda, caindo subre l xale scuro que cobria la mesa, fazie çtacar ls cartones enegrecidos de l uso, i las manos secas de las bielhas, pousadas an atitudes aduncas, remexendo las marcas de bidro. Subre l pianho abierto la bela derretie-se cun ua chama alta i dreita.

L cónego rosnaba ls númaros cun las pilhérias benerables de la tradiçon: 1, cabeça de cochino! — 3, figura de antremés!

— Percisa-se l binte i un, dezie ua boç.

— Temei — murmuraba outra cun gozo.

I la armana de l cónego, sófrega:

— Chocalhe esses númaros, mano Plácido! Baia!

— I traga-me esse quarenta i siete inda que seia de rastos, dezie l Artur Couceiro, cula cabeça antre ls punhos.

Anfin l cónego quinou. I Amélia mirando an redor pula sala:

— Anton nun joga, Sr. Juan Eduardo? dixe eilha. Adonde stá?

Juan Eduardo saliu de la selombra de la jinela, por trás de la cortina.

— Tome alhá este carton, ande, jogue.

— I reciba las antradas, yá que stá de pie, dixe la S. Joaneira. Seia l senhor recebedor!

Juan Eduardo fui an ruoda cul pires de porcelana. Ne l fin faltában dieç réis.

— You yá dei, you yá dei! sclamában todos, scitados.

Fura la armana de l cónego que nun tocara ne l sou cobre acastelado. Juan Eduardo dixe, curbando-se:

— Parece-me que la Sra. D. Josefa nun antrou.

— You?! gritou eilha, furiosa. Mira ua destas! Até fui la purmeira! Credo! dues moedas de cinco réis, por senhal! Que tal stá l home!

— Ah! bien, dixe el anton, fui you que me squeci! Acá pongo. — I rosnou: beata i lhadra!

I la armana de l cónego dezie inda assi baixo a la Sra. D. Marie de la Assunçon:

— Querie ber se scapaba, l mielro! Falta de miedo la Dius!

— Solo quien nun stá feliç ye l senhor pároco, ouserbórun.

Amaro sorriu. Staba çtraído, i fatigado; a las bezes mesmo squecie— se de marcar, i Amélia dezie-le, tocando-le ne l quetobielho:

— Olhe que nun marcou, senhor pároco.

Tenien yá apostado dous ternos; eilha ganhara; depuis faltou a ambos para quináren l númaro trinta i seis.

An ruoda reparórun.

— Oura bamos a ber se quinan ambos, dixe la Sra. D. Marie de la Assunçon, ambolbendo-los ne l mesmo mirar baboso.

Mas l trinta i seis nun saía; habie outras quadras ne ls cartones alhenos; Amélia receaba que quinasse la Sra. D. Joaquina Gansoso, que se mexia mui na cadeira, pedindo l quarenta i uito. Amaro ria, amboluntariamente antressado.

L cónego tiraba ls númaros cun ua pachorra maliciosa.

— Baia! baia! Ande cun esso, senhor cónego! dezien-le.

Amélia, debruçada, ls uolhos bibos, murmurou:

— Daba todo para que saísse l trinta i seis!

— Si? Ande l ten... Trinta i seis! dixe l cónego.

Quinamos! gritou eilha, triunfante; i, tomando l carton de l pároco i l sou mostraba-los, para cunferiren, ourgulhosa, mui quelorada.

— Oura Dius ls abençoe, dixe l cónego, jobial, entornando-les delantre l pires cheno de moedas de dieç réis.

— Parece milagre! cunsiderou la Sra. D. Marie de la Assunçon, piedosamente.

Mas tenien dado onze horas; i depuis de la tumba final las bielhas ampeçórun a agasalhar-se. Amélia sentou-se al pianho, tocando al de lhebe ua polca. Juan Eduardo aprossimou-se deilha, i baixando la boç:

— Muitos parabienes por tener quinado cul senhor pároco. Que entusiasmo! — I cumo eilha iba respunder: — Buona nuite! dixe el secamente, ambrulhando-se ne l sou xale-manta cun çpeito.

La Ruça alumiaba. Las bielhas, pula scaleira, ampacotadas ne ls abafos, iban ganindo adiusinhos. L Sr. Artur harpeijaba la guitarra, cantarolando l Çcrido.

Amaro fui para l sou quarto, ampeçou a rezar ne l Brebiário; mas çtraia-se, lhembrában-le las figuras de las bielhas, ls dientes podres de Artur, subretodo l perfil de Amélia. Sentado a la beira de la cama, cul Brebiário abierto, fitando la luç, bie l sou peinado, las sues manos pequeinhas cun ls dedos un pouco trigueiros picados de la agulha, l sou buçozinho gracioso...

Sentie la cabeça pesada de l jantar de l cónego i de la monotonia de l quino, cun ua grande sede para alhá desso de las lhulas i de l binhito de l Porto. Quijo buber, mas nun tenie auga ne l quarto. Lhembrou-se anton que na sala de jantar habie ua barrila de Stremoç cun auga fresca, mui buona, de la nacente de l Morenal. Calçou las chinelas, tomou l castiçal, subiu debagarinho. Habie luç na sala, staba l reposteiro corrido; argueu-lo i recuou cun un ah! Bira nun relance Amélia, an saia branca la çfazer l atacador de l jaleco; staba junto de l candieiro i las mangas cúrties, l decote de la camisa deixában ber ls sous braços brancos, l teta delicioso. Eilha dou un pequeinho grito, correu para l quarto.

Amaro quedou eimóbel, cun un suor a la raiç de l pelos. Poderien suspeitar ua oufensa! Palabras andignadas iban salir decerto atrabeç de l reposteiro de l quarto, que inda se balouçaba agitado!

Mas la boç de Amélia, serena, preguntou de drento:

— Que querie, senhor pároco?

— Benie buscar auga, balbuciou el.

— Aqueilha Ruça! aqueilha çleixada! Çculpe, senhor pároco, çculpe. Olhe ande al pie de la mesa, la barrila. Achou?

— Achei! achei!

Çceu debagar cul copo cheno: a mano tremia-le, la auga scorria— le puls dedos.

Deitou-se sin rezar. Alta nuite Amélia sentiu por baixo passos nerbosos pisáren l sobrado: era Amaro que, cul capote als ombros i an chinelas, fumaba, scitado, pul quarto.