kalama sin #11
toki pi kon pona
tan jan Telakoman
toki! mi jan Telakoman. mi kama sona e toki pona lon tenpo suli. mi open e kama sona mi lon tenpo sike pini luka wan anu luka tu. mi sona pona ala.
toki pona li pona tawa mi tan ni: mi jan pi ante toki. ante toki li ni: mi lukin e lipu nanpa wan, mi sitelen e kon pi lipu nanpa wan lon lipu nanpa tu kepeken nasin toki ante. ni li pali mi. pali ni li pona mute tawa mi.
ante la sona toki li pona mute tawa mi. mi wile kama sona e ni: seme la nimi li ken pana e kon? tan seme la kalama pi uta mi li ken pana e pilin mi tawa pilin sina? sona li seme? sona seme li lon insa nimi? lawa jan li sona e nasin toki tan seme? lawa jan li kama sona e nasin toki sin kepeken nasin seme? ale ni li wile sona suli tawa mi. mi pilin pona tan alasa sona ni.
mi kepeken toki pona pi lipu pu. ni li nasin mi pi toki pona, taso nasin ante li ike ala tawa mi. mi kepeken nasin pi lipu pu tan ijo tu:
nanpa wan la mi wile e ni: jan ale li sona e kon pi toki mi. nanpa tu la toki pona li kepeken nimi pi mute lili. mi kepeken toki pona tawa alasa sona ni: nasin toki li kepeken nimi pi mute lili la seme li lon? wile sona ni la nimi sin li wile ala. nimi sin li ike tawa wile ni. mi wile kepeken nimi pi mute lili tawa pana sona! taso lon la nimi sin li ike ala tawa mi. ni taso li lon: nasin pi wile sona mi la mi wile ala kepeken nimi sin.
tenpo ni la mi wile toki e ni tawa sina: mi pali e kulupu pi sitelen tawa lon ma kasi. ken la sina lukin e sitelen tawa ni. nimi ona li “toki lili lon ma kasi”. mi wile toki e ni tawa sina: mi pali e sitelen tawa ni tan seme? mi kepeken nasin seme lon sitelen tawa ni? sina ken pali e sitelen tawa sama sitelen tawa mi kepeken nasin seme?
sina ken lukin e kulupu pi sitelen tawa mi lon ma Jutu. nimi kulupu li “toki lili lon ma kasi”. sitelen tawa lili mute li lon kulupu ni. sina ken lukin e sitelen ale ni lon tenpo lili. ilo tenpo la sina kepeken tenpo lili pi mute ni: mute luka luka anu ijo sama ni. ni li tenpo lili a! tenpo lili ni la sina ken lukin e sitelen tawa ale pi kulupu ni.
sitelen tawa ni la mi pana e lukin ni tawa sina: seme li lon ma kasi? sina lukin e kasi suli e telo suli. mi pali e sitelen tawa ni lon tenpo pini. tenpo ni la kule pi lipu kasi li ante li kama jelo li kama loje. ale li pona lukin a. sitelen tawa la mi toki e ale ni kepeken toki pona.
ijo ante pi sitelen tawa ni li ni: mi toki kepeken toki pona, taso sina sona ala e toki pona la sina ken sona e kon pi toki mi. ni li tan seme? ni li tan ni: mi pana e sitelen lili lon sinpin pi sitelen tawa. mi kepeken sitelen lili mute, mi o toki e sitelen lili wan: mi toki e telo kepeken toki pona la, sina lukin e sitelen telo lon sinpin pi sitelen tawa. ni la sina wile ala sona e nimi “telo” pi toki pona. sina sona anu sona ala e nimi telo la sina sona e ni: mi toki e telo.
ken la sitelen tawa mi li musi mute tawa sina anu suwi lukin tawa sina. taso ni li nasin suli pi pana sona pi nasin toki sin: toki pi kon pona.
toki pi kon pona li seme? mi o open lon open.
jan li wile kama sona e nasin toki sin sama toki Inli anu toki Losi anu toki Sonko anu toki pona la jan li wile kepeken nasin seme?
tenpo pini la tenpo suli la jan mute li kepeken nasin sama ni: jan li lukin e lipu pi nasin toki sin. lipu li pana e sona pi nasin toki. “nimi ni li sama nimi ni pi toki sina. nimi ni li sama nimi ni pi toki sina. sina kepeken nimi la o kepeken nimi ni lon open, pini la o kepeken nimi ni.” lipu li pana e sona ni pi nasin toki sin tawa sina. jan li kepeken tenpo mute li kepeken wawa lawa mute tawa ni: ona li kama sona pona e sona ale pi lipu ni.
jan li ken kama sona e nasin toki kepeken nasin ni anu seme? lon, taso nasin pi sona ni li ken ike tawa wile. jan li kama sona e nasin toki la ona li wile e seme? ona li wile e ni: ona li kepeken nasin toki kepeken ala tenpo mute kepeken ala wawa lawa. ona li wile e ni: ona li pilin e ijo la ona li ken toki e ni lon tenpo sama.
jan li kama sona e nasin toki tan lipu la ona li sona. taso ona li wile kepeken nasin toki la ona li wile kepeken tenpo mute li wile kepeken wawa. ona li toki insa e ni lon tenpo ale: “nimi ni li nimi seme? nimi seme li wile nanpa wan? mi kepeken nimi lon nasin ni la mi wile ante e kalama lon nasin seme?” ona li wile toki insa mute.
tenpo pini la jan sona mute li toki e ni: lon. kama sona pi nasin toki tan lipu li wile e wawa lawa mute. taso sina kama sona pona la tenpo mute la sina kama pilin e toki. sina kama pilin la sina ken toki kepeken ala wawa mute kepeken ala tenpo mute.
taso kulupu ante pi jan sona li lon. jan wan tan kulupu ni li jan Kasen. (nimi ona lon toki Inli li ni: “Stephen Krashen”). jan Kasen en jan sona sama ona li toki e ni: nasin toki la nasin ni pi kama sona li ike. jan li ken ala kama pilin tan kama sona.
ni li nasin ike pi kama sona la nasin pona li seme? jan Kasen li toki e ijo tu.
nanpa wan li ni: kama sona en kama pilin li ante. jan li kama sona e nasin toki la ona li pilin ala e nasin toki ni. jan sama ni li ken toki e ijo mute pi nasin toki. taso ken la jan li ken ala kepeken nasin toki ni. ante la jan li ken kama pilin e nasin toki kepeken ala sona.
o lukin e toki mama sina. sina pilin e toki mama sina. ni la sina kepeken toki mama sina kepeken ala wawa mute. taso ken la sina sona ala e nasin pi toki sina. ken la mi toki e ni tawa sina: “toki mama sina la nimi ni li pona, taso nimi ni li nasa. nimi nasa ni li nasa tan seme?” ken la sina sona ala e ni: nimi nasa pi toki sina li nasa tan seme. ken la sina toki e ni: “mi sona ala, taso mi kepeken ona.” lon, sina ken kepeken nimi nasa tan ni: sina pilin e ona.
toki Inli la kama sona li “language learning”, kama pilin li “language acquisition.”
jan Kasen li toki e ijo tu. ijo nanpa tu li ni: jan li kama sona e nasin toki sin kepeken nasin wan: toki pi kon pona.
toki pi kon pona li seme? toki pi kon pona la sina sona pona e kon, taso sina sona ala e nimi ale.
sina sona ala e nimi ale la sina ken sona e kon kepeken nasin seme? ken la sina sona ala e nimi wan, taso sina sona e nimi ante ale. ni la sina ken pilin e kon pi nimi pi sona ala.
ante la sina ken sona e kon tan ijo pi toki ala. insa pi lawa sina la o lukin e ni: jan li kama tawa sina. ona li toki tawa sina lon nasin toki ante. sina sona ala e toki ona. taso sina lukin e ni: kon li seli. jan ni li pilin ike. ona li open e uta ona. sina kute e kon lon uta ona. palisa luka ona li tawa uta ona. ona li wile e ni: sina lukin e uta ona. uta ona la telo li lon ala. ni la sina pilin e kon pi toki pi jan ni. kon li ni: “o pana e telo tawa mi.” sina pilin e kon pi toki pi jan ni.
ni li toki pi kon pona. toki pi kon pona la sina sona ala e nimi ale, taso sina sona e kon tan nimi ante anu sona ante. jan Kasen li toki e ni: jan li kute e toki pi kon pona la jan li kama pilin e nasin toki. ante la jan Kasen li toki e ni: nasin ante li lon ala. jan li ken kama sona pona e nasin toki, taso ni li kama pilin ala. jan li kama pilin e nasin toki sin kepeken toki pi kon pona taso.
nimi pi toki pi kon pona lon toki Inli li ni: “comprehensible input.”
a, mi toki e ijo mute! taso mi pilin e ni: tenpo ni la sina sona e ni: mi pali e sitelen tawa mi tan seme? mi pali e sitelen tawa mi tawa ni: mi wile pana e toki pi kon pona tawa jan sin pi toki pona.
mi pali e sitelen tawa la mi toki insa e ni: jan lukin li sona ala e toki pona la ona li ken ala ken sona e kon pi sitelen tawa mi?
mi o toki e ijo musi tawa sina: tenpo mute la mi pali e sitelen tawa sin. mi la sitelen tawa ni li pona. taso mi pana ala e ona tawa ma Jutu lon tenpo ni. nanpa wan la mi tawa poka pi meli mi, mi toki e ni tawa ona: “o lukin e sitelen tawa ni. sina sona e kon anu seme?” mi pali e ni lon tenpo mute. mi pilin anpa lili tawa meli mi. mi wile ala e ni: meli mi li pilin ike tan ni: tenpo ale la mije ona li pana e sitelen tawa nasa tawa ona! ona li olin mute e mi a, tenpo ale la ona li lukin e sitelen tawa.
tenpo mute la mi pana e sitelen tawa sin tawa meli mi la meli mi li lukin li toki e ni tawa mi: “mi sona ala e kon pi ijo wan anu ijo ante.” mi pilin ike lili, taso mi ante lili e sitelen tawa. mi pana e sitelen tawa sin, anu mi ante e sitelen lon sinpin pi sitelen tawa. pini la mi pana sin e sitelen tawa tawa meli mi. kon li pona tawa meli mi la mi pana e ni tawa ma Jutu.
mi wile toki e ni tawa sina, pini la mi toki e ni: sina ken pali e sitelen tawa sama sitelen tawa mi. ni li wile tawa jan sin pi toki pona. ijo suli li ni: jan li sona ala anu sona lili e toki pona la jan ni li sona ala sona e kon pi toki sina tan ijo ante anu toki ante pi sitelen tawa sina? sitelen tawa pi kon pona li kama mute la ni li pona mute tawa jan sin.
