Guarani Ñe'ẽ Rerekuapavẽ omombe'u opa tetãyguárape
GUARANI ÑE’Ẽ REREKUAPAVẼ
ACADEMIA DE LA LENGUA GUARANÍ
Paraguaýpe, jasypateĩ ára 5ha, 2015-ramo
Opavave tetãyguárape:
Vy’apópe péina Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ mburuvichakuéra roikuaauka mayma tetãyguárape iñembyaty pe ararundy 04.11.15-pe guarépe –aty tuichaite ha ijojaha’ỹvape– roñemoĩmbaite hague peteĩ ñe’ẽme (peteĩ voto año noñembovaléi noñemog̃uahẽi rupi hekópente) romoneĩ hag̃ua guarani ñe’ẽ achegety, oguerekóva 33 taipu ha 33 tai:
a – ã – ch – e – ẽ – g – ḡ– h – i – ĩ – j – k – l – m – mb – n – nd – ng – nt – ñ – o – õ – p – r – rr – s – t – u – ũ – v – y – ỹ – (’)
Upe árape oreatýkuri mokõipa mbohapy terekuára umi mbohapypa roiméva apytégui, kóicha oreretáva’erã he’i Léi Ñe’ẽnguéra rehegua (Akytã 44ha omanda mbohapypa terekuára roimeva’erãha). Ojevota omohendaháicha Terekuapavẽ rekoguataha, ojeruréva achegety oñemoneĩ hag̃ua michĩvéramo oĩva’erãha mokõi mbohapýgui (Akytã 33ha). Irundy terekuáva ogueruka avei iñemoneĩ kuatiaveve rupive, ha péicha rupi ovota mokõipa pokõi terakuéra; péva hetakuépe 90% umi terekuára teéva apytégui.
Ambue ijatýpe Terekuapavẽ ohesa’ỹijóta irundy taipu ipyahúva D-d, F-f, LL-ll y X-x; ko hu’ãmegua oñembohyapu hag̃ua /j/ castellano pegua. Upe árape ojehecháta ko’ã taipúpa oikéta guarani achegetýpe joapýramo, térãpa oñembohasáta atypavẽpehẽ omba’apóva ñe’ẽtekuaa ha haingatu rehepe, omohenda porã ijeporu (ojegueroike’ỹ rehe achegetýpe). Ko’ã taipu niko ndaha’éi guaranimegua, ha ojegueroikéramo guaraníme ojeporúta ojehai hag̃ua umi ñe’ẽ oúva castellano térã ambue ñe’ẽguinte.
Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ ijaguara hendy peteĩteĩ terekuára ipypegua rehe ha omog̃uahẽ ichupekuéra ijaguyje omba’apo rehe ko temimoĩmby rehe; upéva reheae ko’ág̃a osẽma ko achegety, mba’e tuichaitereíva ichupe ha guarani ñe’ẽme g̃uarã.
Perla Alvarez Brítez (Pytyvõharapavẽ – Secretaria General) ha Domingo Adolfo Aguilera Jiménez (Yta Guasu – Presidente)