Genesis
Genesis. | |
---|---|
Dialect: | [[Dialekt:Ooldsassisch|]] |
Text type: | Epos |
Comment: |
written: ~840 |
: | |
print the whole work as book |
Fragment I
[Na’n Sünnenfall]
«Uuela, that thu nu, Êua, haƀas,» · quadh Adam, «uƀilo gimarakot
unkaro selƀaro sîdh. · Nu maht thu sehan thia suarton hell
ginon grâdaga; · nu thu sia grimman maht
hinana gihôrean, · nis heƀanrîki
5
gelîhc sulîcaro lôgnun: · thit uuas alloro lando scôniust,
that uuit hier thuruh unkas hêrran thank · hebbian muostun
thar thu them ni hôrdis · thie unk thesan haram giried,
that uuit uualdandas · uuord farbrâkun,
heƀankuningas. · Nu uuit hriuuig mugon
10
sorogon for them sîdha, · uuand he hunk selƀo gibôd,
that uuit unk sulic uuîti · uuardon scoldin,
haramo mêstan. · nu thuingit mi giu hungar endi thrust,
bitter balouuerek, · thero uuâron uuit êr bêdhero tuom.
Hû sculun uuit nu libbian, · efto hû sculun uuit an thesum liahta uuesan,
15
nu hier huuîlum uuind kumit · uuestan efto ôstan,
sûdhan efto nordhan? · gisuuerek upp driƀit
- kumit haglas skion · himile bitengi -,
ferid fordh an gimang · (that is firinum kald):
huîlum thanne fan himile · hêto skînit,
20
blîkit thiu berahto sunna: · uuit hier thus bara standat,
unuuerid mid giuuâdi: · nis unk hier uuiht biuoran
ni te skadoua ni te scûra, · unk nis hier scattas uuiht
te meti gimarcot: · uuit hebbiat unk giduan mahtigna god,
uualdand uurêdhan. · Te huî sculun uuit uuerdhan nu?
25
Nu mag mi that hreuuan, · that ik is io bad heƀanrîkean god,
uualdand th. . . .
Fragment II
[Na’n Moord an Abel]
Sîdhoda im thuo te selidhon, · habda im sundea giuuaraht
bittra an is bruodhar. · liet ina undar baka liggian
an ênam diapun dala · drôruuôragana,
30
lîbas lôsan, · legarbedd uuaran,
guman an griata. · Thuo sprak im god selƀo tuo,
uualdand midh is uuordun · (uuas im uurêdh an is hugi,
them banan gibolgan), · frâgoda hwar he habdi is brôdhar thuo
kindiungan guman. · Thô sprak im eft Kain angegen
35
- habda im midh is handun · haramunerek mikil
uuamdâdiun giuuaraht, · thius uuerold uuas sô suîdho
besmitin an sundiun -: · «Ni ik thes sorogun ni scal,» quadh he,
«gômian hwar hie ganga, · ni it mi god ni gibôd,
that is huerigin hier · huodian thorofti,
40
uuardon an thesaro uueroldi.» · Uuânde he swîdho,
that he bihelan mahti · hêrran sînum,
thia dâdi bidernian. · Thuo sprak im eft ûsa drohtin tuo:
«All haƀas thu sô giuuerekot,» quadh he, · «sô thi ti thînaro uueroldi mag
uuesan thîn hugi hriuuuig, · thes thu mid thînum handon gidedos,
45
that thu uuurdhi thînes bruodhar bano: · nu he bluodig ligit,
uuundun uuôrig; · thes ni habda he êniga geuuuruhte te thi,
sundea gisuohta, · thoh thu ina nu aslagan hebbias,
dôdan giduanan. · Is drôr sinkit nu an erdha,
suêt sundar ligit; · thiu seola huaroƀat
50
thie gêst giâmarmuod · an godas uuillean;
drôr hruopit is te drohtina selƀun · endi sagat hwe thea dâdi frumida,
that mên an thesun middilgardun: · ni mag im ênig mann than suîdhor
uuero faruuirikian · an uueroldrîkea
an bittron balodâdion, · than thu an thînum bruodhar haƀas
55
firinuuerek gifremid.» · Thuo an forahtun uuardh
Kain aftar them quidiun drohtinas, · quadh that hie uuisse garoo,
that is ni mahti uuerdhan uualdand uuiht, · an uuerold-stundu
dâdeo bidernid, · «sô ik is nu mag druƀundian hugi,» quadh he,
«beran an mînun breostun · thes ik mînan bruodhar sluog
60
thuru mîn handmegin. · Nu uuêt ik, that ik scal an thînum heti libbian,
fordh an thînum fîundscepi, · nu ik mi thesa firina gideda,
sô mi mîna sundia nu · suîdaron thunkiat,
misdâd mêra, · than thîn mildi hugi,
sô ik thes nu uuirdhig ni bium, · uualdand thie guodo,
65
that thu mi alâtas · lêdhas thingas,
tianono atuemeas. · Nu ik ni uuelda mîna triuuua haldan,
hugi uuidh them thînum hlutron muoda, · nu uuêt ik, that ik hier ni mag êniga huîla libbian,
huand mî antuuirikit, · sô huuat sô mi an thisun uuega findit,
aslehit mi bi thesun sundeun.» · Thuo sprak im eft selƀo angegin
70
heƀanes uualdand: · «Hier scalt thu noh nu», quadh he,
«libbian lango huîla. · Tho thu sus alêdhit sîs,
mid firinum bifangan, · thoh uuillik thi fridhu settean,
tôgean sulic têkean, · sô thu an treuuua maht
uuesan an thesero uuerolde, · thoh thu is uuirdhic ni sîs:
75
fluhtik scalt thu thoh endi frêdhig · fordhwardas nu
libbean an thesum landa, · sô lango sô thu thit liaht waros;
forhuâtan sculun thi hluttra liudi, · thu ni salt io furdhur cuman te thînes hêrron sprâko,
uueslean thar mid uuordon thînon: · unaldandi stêt
thînes brôdhor uurâca · bitter an helli.»
80
Thô geng im thanan midh grimmo hugi, · habda ina god selƀo
suîdho farsakanan. · Soroga uuardh thar thuo gikûdhit
Adama endi Êuun, · inuuidd mikil,
iro kindes qualm, · that he ni muosta quik libbian.
Thes uuardh damas hugi · innan breostun
85
suîdho an sorogun, · thuo he uuissa is sunu dôdan:
sô uuardh is ôk thiu muodar, · the thana magu fuodda,
barn bi iro breostun. · Thuo siu bluodag uuuosk
hrêugiuuâdi, · thuo wardh iro hugi sêrag.
Bêtho uuas im thô an sorogun · iac iro barnas dôdh,
90
thes helidhas hinfard, · iac that im midh is handun fordæda
Kain an sulicun qualma: · siu ni habdun thuo noh kindo than mêr
libbendero an them liahta, · botan thana ênna, thie thuo alêdhit uuas
uualdanda be is faruuurohtiun: · thar ni habdun siu êniga uuunia tuo
niudlîco ginuman, · uuand hie sulican nîdh ahuof,
95
that he uuardh is bruodhar bano. · Thes im thuo bêdhiun uuardh,
sinhîun tuêm · sêr umbi herta.
Oft siu thes gornunde · an griata gistuodun,
sinhîun samad, · quâdhun, that sia uuissin, that im that iro sundia gidedin,
that im ni muostin aftar · ereƀiuuardos
100
thegnas thîan. · Tholodun siu bêdhiu
mikila mordhquâla, · unt that im eft mahtig god,
hêr heƀanes uuard · iro hugi buotta,
that im uuurdhun ôdhana · ereƀiuuardos,
thegnos endi thiornun, · thigun aftar uuel,
105
uuôhsun uuânlîko, · geuuitt lînodun,
spâha sprâka. · Spuodda thie mahta
is handgiuuerek, · hêlag drohtin,
that im uuardh sunu giboran; · them scuopun siu Sedh te naman
uuârom uuordum: · them uuastom lêh
110
heƀanas uualdand · endi hugi guodan,
gamlican gang - · he uuas goda uuirdhig -,
mildi uuas hie im an is muoda. · Sô thana is manno uuel,
thie io midh sulicaro huldi muot · hêrron thionun.
Hie loƀoda thuo mêst · liodio barnun,
115
godas huldi: · gumun thanan quâmun
guoda mann, · . . . . . . . . . .
uuordun uuîsa, · geuuitt lînodun,
thegnos githâhte · endi thigun aftar uuel.
Thann quâmun eft fan Kaina · kraftaga liudi,
120
helidhos hardmuoda, · habdun im hugi strangan,
uurêdhan uuillean, · ui uueldun uualdandas
lêra lêstian, · ac habdun im lêdhan strîd;
uuuohsun im uurisilîco: · that uuas thiu uuirsa giburd,
kuman fan Kaina. · Bigunnun im côpun thuo
125
uueros uuîƀ undor twisk: · thas uuardh auuerdhit sân
Sedhas gesîdhi, · uuardh seggio folc
mênu gimengid · endi uuurdhun manno barn,
liudi lêdha, · them thitt lioht giscuop,
botan that iro ên habda · erlas gihugdi,
130
theganlîca githâht; · was im githungin mann,
uuîs endi uuordspâh, · habda giuuitt mikil:
Enoch uuas hie hêtan. · Thie hier an erdhu uuardh
mannum te mârdhum · oƀar thesan middilgardh,
that ina hier sô quikana · kuningo thie bezto,
135
libbendian an is lîchaman, · sô hie io an thesun liahta ni staraf -
ac sô gihaloda ina hier · hebanas uualdand
endi ina thar gisetta, · thar hie simlon muot
uuesan an uuunnion, · untat ina eft an thesa uuerold sendit
hêr heƀanas uuardh · helidho barnum,
140
liodiun te lêro. · Thann hier ôk thie lêdho kumit,
that hier Antikrist · alla thioda,
uuerod auuerdhit, · thann he mid uuâpnu scal
uuerdhan Enocha te banon, · eggiun scarapun
thuruh is handmegin; · huuiriƀit thiu sêola,
145
thie gêst an guodan uueg, · endi godas engil kumit,
uurikit ina, uuammscadhon · uuâpnas eggiun:
uuirdhit Anticrist · aldru bilôsid,
thie fîund biuellid. · Folc uuirdhit eft gihuoroƀan
te godas rîkea, · gumuno gisîdhi
150
langa huîla, · endi stêd im sîdhor thit land gisund.
Fragment III
[De Ünnergang vun Sodom]
Thuo habdun im eft sô suuîdho · Sodomoliudi,
uueros sô faruuerkot, · that im uuas ûsa uualdand gram,
mahtig drohtin, · uuand sia mên driƀun,
fremidun firindâdi, · habdun im sô uilu fîunda barn
155
uuammas geuuîsid: · thuo ni uuelda that uualdand god,
thiadan tholoian, · ac hiet sie threa faran,
is engelos ôstan · an is ârundi,
sîdhon te Sodoma, · endi uuas im selƀo thar midh.
Thuo sea oƀar Mambra · mahtige fuorun,
160
thuo fundun sia Abrahama · bi ênum ala standan,
uuaran ênna uuihstedi, · endi scolda ûsas uualdandas
geld gifrummian, · endi scolda thar goda theonan
an middean dag · manna thie bezto.
Thuo antkenda he craft godas, · sô he sea cuman gisach:
165
geng im thuo tigegnes · endi goda selƀun hnêg,
bôg endi bedode · endi bad gerno,
that hie is huldi fordh · hebbian muosti:
«uuarod uuilthu nu, · uualdand, frô mîn,
alomahtig fadar? · ik biun thîn êgan scalc,
170
hold endi gihôrig; · thu bist mi hêrro sô guod,
mêdhmo sô mildi: · uuilthu mînas uuiht,
drohtin, hebbian? · huat! it all an thînum duoma stêd,
ik libbio bi thînum lêhene, · endi ik gilôbi an thi,
frô mîn the guoda: · muot ik thi frâgon nu,
175
uuarod thu sigidrohtin · sîdhon uuilleas?»
Thuo quam im eft tegegnes · godas anduuordi,
mahtig muotta: · «Ni uuilli ik is thi mîdhan nu,» quadh he,
«helan holdan man, · hû mîn hugi gengit.
Sidhan sculun uui sûdhar hinan: · hebbiat him umbi Sodomaland
180
uueros sô foruuerkot. · Nu hruopat the êwardas te mi
dages endi nahtes, · the the iro dâdi telleat,
seggiat hiro sundeon. · Nu uuilli ik selƀo uuitan,
ef thia mann under him · sulic mên fremmiat,
uueros uuamdâdi. · Thanna scal sea uuallande
185
fiur biuallan, · sculun sia hira firinsundeon
suâra bisenkian: · sueƀal fan himile
fallit mid fiure, · fêknia stereƀat,
mêndâdige men, · reht sô morgan kumit.»
Abraham thuo gimahalda · (habda im ellian guod,
190
uuîsa uuordquidi), · endi uuidher is uualdand sprak;
«Huuat ! thu gôdas sô uilu,» · quat hie, «god heƀanrîki,
drohtin giduomis, · all bi thînun dâdiun stêd
thius uuerold an thînum uuillean; · thu giuuald habas
oƀar thesan middilgard · manna kunnias,
195
sô that gio uuerdhan ni scal, · uualdand frô mîn,
that thu thar te hênum duoas · uƀila endi guoda,
lioba endi lêdha, · uuand sia gilîca ni sind.
Thu ruomes sô rehtæs, · rîki drohtin,
sô thu ni uuili, that thar antgeldan · guoduuillige mann
200
uuamscadhono uuerek, · thoh thu is giuuald haƀes
te gifrummianna. · Muot ik thi frâgon nu,
sô thu mi thiu gramara ni sîs, · god heƀanrîki?
ef thu thar fîdhis fiftig · ferahtaro manno,
liuƀigaro liodo, · muot thanna that land gisund,
205
uualdand, and thînum uuillean · giuuerid standan?»
Thuo quam im eft tegegnes · godas anduuordi:
«Ef ik thar findo fîftig,» quadh he, · «ferahtara manno,
guodaro gumono, · thea te goda hebbian
fasto gifangan, · thanna uuilli ik im iro ferah fargeƀan
210
thuru that ik thea hluttron man · haldan uuille.»
Abraham thuo gimahalda · âbdhar sîdhe,
fordh frâgoda · frâhon sînan:
«Huuat duos thu is thanna,» quadh he, · «drohtin frô mîn,
ef thu thar thrîtig maht · thegno fîdhan,
215
uuamlôsa uueros? · uuilthu sia noh thanna
lâtan te lîua, · that sia muotin that land uuaran?»
Thuo im the guoda, · god heƀanrîki,
sniumo gisagda, · that hie sô uueldi
léstian an then landa: · «Ef ik thar lubigaro mahg,» quadh he,
220
«thrîtig undar thero thiodo · thegno fîdhan
godforohta gumon: · thanna uuilli ik im fargeƀan allum
that mên endi thea misdâd · endi lâtan that manno folc
sittian umbi Sodoma · endi gesund uuesan.»
Abraham thuo gimahalda · agalêtlîco
225
- folgoda is frôian -, · filo uuorda gisprac:
«Nu scal ik is thi biddean», quadh he, · «that thu thi ni belges ti mi,
frô mîn thie guoda, · hû ik sus filu mahlea,
uueslea uuidher thi mid mînum uuordum: · ik uuêt, that ik thas uuirdhig ni bium
ni sî that thu it uuilleas bi thînaro guodi, · god heƀanrîki
230
thiadan, githoloian: · mi is tharaf mikil
te uuitanna thînne uuillean, · huedher that uuerad gisund
libbian muoti, · the sea liggian sculun,
fêgia biuallan: · huuat uuilis thu is thanna, frô mîn, duoan,
ef thu thar tehani · treuhafte maht
235/36
fîdhan under themo folca [ferahtera manno] · uuilthu im thanna hiro ferh fargeban,
that sia umbi Sodomaland · sittian muotin
bûan an them burugium, · sô thu im abolgan ni sîs?»
Thuo quam im eft tegegnes · godas anduuordi:
240
«Ef ik thar tehani,» quadh he, · «treuhaftera mag
an them lande noh · liodio fîdhan,
thanna lâtu ik sia alla thuru thie ferahtun man · ferehas brûkan.»
Thuo ni dorste Abraham leng · drohtin sînan
furdhur frâgon, · hac he fell im after te bedu
245
an kneo craftag, · quadh he gerno
is geld gereuuedi · endi gode theonodi,
uuarahti after is uuillian. · Giuuêt im eft thanan
gangan te is gestseli; · godes engilos fort
sîdhodun te Sodoma, · so im selƀo gebôd
250
uualdand mid is uuordo, · thuo hie sea hiet an thana uueg faran.
Scoldun sie befîdhan, · huuat thar ferahtera
umbi Sodomaburg, · sundeono tuomera
manna uuâri, · thie ni habdin mênes filu,
firinuuerco gifrumid. · Thô gihôrdun siæ fêgero karm
255
an allaro selidhu gihuuen, · sundiga liudi
firinuuerk fremmian: · uuas thar fîundo gimang,
uurêdharo uuihteo, · thea an that uuam habdun
thea liudi farlêdid: · that lôn uuas thuo hat handum
mikil midh mordhu, · that sia oft mên driƀun.
260
Thanna sat im thar an innan · adhalburdig man,
Loth midh them liudium, · thie oft lof godas
uuarahte an thesaro uueroldi: · habda im thar uuelono ginuog,
guodas giuunnan: · he uuas gode uuirdhig.
He uuas Abrahamas · adhaliknôslas,
265
his brôdher barn: · ni uuas betara man
umbi Giordanas stadhos · midh gumkustium,
giuuerid midh geuuittio: · him uuas ûsa uualdand hold
Thuo te sedla hnêg · sunna thiu huuîta,
alloro bôkno berahtost, · thuo stuond hie fore thes buruges dore.
270
Thuo gisah he an hâband · engilos tuêne
gangan an thea gardos, · sô sea fan gode quâmun
geuueride mid genuittio; · thuo sprak he im sân mid is uuordum tuo.
Geng thuo tegegnes · endi gode thankade,
heƀankuninga, · thes he im thea helpa ferlêch,
275
that he muosta sea midh is ôgum · an luokoian,
iac he sea an kneo kusta · endi kûsco bad,
that sea suohtin his selidha: · quat that he im selbas duom
gâui sulîcas guodas, · sô im god habdi
farliuuen an them landa: · sea ni uurdhun te lata huuerigin,
280
ac se gengun im an is gestseli, · endi he im giun-gardnom
fremide ferahtlîca, · sea im filo sagdun
uuâraro uuordo. · Thar he an uuahtu sat,
held is hêrran bodan · hêlaglîca,
godas engilos. · Sia him guodas sô filo,
285
sôdhas gisagdun. · Suart furdhur skrêd,
narouua naht an skion, · nâhida moragan
an allara selidha gihuuem. · Uhtfugal sang
fora dagahruoma. · Thô habdun ûsas drohtinas bodon
thea firina bifundan, · thea thar fremidun mên
290
umbi Sodomaburug. · Thô sagdun sia Lodha,
that thar mordh mikil · manno barno,
scolda thera liodo uuerdhan · endi ôk thes landas sô samo.
Hietun ina thuo gereuuian, · endi hietun thô gangan thanan,
firrian hina fon them fîundum · endi lêdian is frî midh him,
295
idis adhalborana. · He ni habda thar his adhalias than mêr,
botan is doblar tuâ, · mid them gihietun sie, that hie êr daga uuâri
an ênum berga uppan, · that hina brinnandi
fiur ni biuengi. · Thô he te there ferdhi uuardh
gâhun gigereuuid, · gengun engilos,
300
habdun hina bi handum · heƀankuningas bodon,
lêddun hina endi lêrdun · lango huîla,
untat sea ina gibrâhtun · bi thera burug ûtan.
Hietun, that siæ io ni gehôrdin · sulic gehlunn mikil
brâkon an them burugium, · that sia io under bak sâuuen,
305
an thiu thie sea an them landæ · libbian uueldin.
Thuo uuruƀun eft uuidher · hêlega uuardos,
godas engilos, · gengun sniumo,
sîdhodun te Sodomo: · thanan sûdhar fuor
Loth thoro hira lêra, · flôh thera liodio gimang,
310
dereƀioro manno: · thô uuardh dag kuman.
Thuo uuardh thar gihlunn mikil · himile bitengi,
brast endi brâcoda, · uuardh thero burugeo giuuilîc
rôkas gifullit, · uuardh thar fan radura sô uilu
fiures gifallin, · uuardh fêgero karm,
315
lêdharo liodio: · logna all biueng
brêd burugugisetu: · bran all samadh,
stên endi erdha, · endi sô manag strîdin man
suultun endi sunkun: · sueƀal brinnandi
uuel after uuîkeom; · uuaragas tholodun
320
lêdhas lôngeld. · That land inn bisank,
thiu erdha an afgrundi; · al uuardh farspildit
Sodomarîki, · that is ênig seg ni ginas,
323/24
iac sô bidôdhit an dôdhsêu, · so it noh te daga stendit
325
fluodas gifullit. · Thuo habdun hiro firindâdi
all Sodomothiod · sêro antgoldan,
botan that thar iro ênna · ût entlêdde
uualdand an is uuillian · endi thiu uuîf mid im,
thriu midh them thegna. · Thô gihôrdun sea thero thiodo qualm,
330
burugi brinnan. · Thô thar under bac bisach
idis adhalboren · - siu ni uuelde thera engilo
lêra lêstian; · that uuas Lohthas brûd,
than lang the siu an them landa · libbian muosta -
thuo siu an them berega gistuod · endi under bak bisach,
335
thuo uuardh siu te stêne, · thar siu standan scal
mannum te mârdhu · oƀar middilgard
after te êuandage, · sô lango sô thius erdha lêbot.