Genesis

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Genesis.
Dialect: [[Dialekt:Ooldsassisch|]]
Text type: Epos
Comment:

written: ~840

:
print the whole work as book

Fragment I
[Na’n Sünnenfall]

«Uuela, that thu nu, Êua, ha'bas,» quadh Adam, «u'bilo gimarakot
unkaro sel'baro sîdh. Nu maht thu sehan thia suarton hell
ginon grâdaga; nu thu sia grimman maht
hinana gihôrean, nis he'banrîki

5
gelîhc sulîcaro lôgnun: thit uuas alloro lando scôniust,
that uuit hier thuruh unkas hêrran thank hebbian muostun
thar thu them ni hôrdis thie unk thesan haram giried,
that uuit uualdandas uuord farbrâkun,
he'bankuningas. Nu uuit hriuuig mugon

10
sorogon for them sîdha, uuand he hunk sel'bo gibôd,
that uuit unk sulic uuîti uuardon scoldin,
haramo mêstan. nu thuingit mi giu hungar endi thrust,
bitter balouuerek, thero uuâron uuit êr bêdhero tuom.
Hû sculun uuit nu libbian, efto hû sculun uuit an thesum liahta uuesan,

15
nu hier huuîlum uuind kumit uuestan efto ôstan,
sûdhan efto nordhan? gisuuerek upp dri'bit
- kumit haglas skion himile bitengi -,
ferid fordh an gimang (that is firinum kald):
huîlum thanne fan himile hêto skînit,

20
blîkit thiu berahto sunna: uuit hier thus bara standat,
unuuerid mid giuuâdi: nis unk hier uuiht biuoran
ni te skadoua ni te scûra, unk nis hier scattas uuiht
te meti gimarcot: uuit hebbiat unk giduan mahtigna god,
uualdand uurêdhan. Te huî sculun uuit uuerdhan nu?

25
Nu mag mi that hreuuan, that ik is io bad he'banrîkean god,
uualdand th. . . .

Fragment II
[Na’n Moord an Abel]

Sîdhoda im thuo te selidhon, habda im sundea giuuaraht
bittra an is bruodhar. liet ina undar baka liggian
an ênam diapun dala drôruuôragana,

30
lîbas lôsan, legarbedd uuaran,
guman an griata. Thuo sprak im god sel'bo tuo,
uualdand midh is uuordun (uuas im uurêdh an is hugi,
them banan gibolgan), frâgoda hwar he habdi is brôdhar thuo
kindiungan guman. Thô sprak im eft Kain angegen

35
- habda im midh is handun haramunerek mikil
uuamdâdiun giuuaraht, thius uuerold uuas sô suîdho
besmitin an sundiun -: «Ni ik thes sorogun ni scal,» quadh he,
«gômian hwar hie ganga, ni it mi god ni gibôd,
that is huerigin hier huodian thorofti,

40
uuardon an thesaro uueroldi.» Uuânde he swîdho,
that he bihelan mahti hêrran sînum,
thia dâdi bidernian. Thuo sprak im eft ûsa drohtin tuo:
«All ha'bas thu sô giuuerekot,» quadh he, «sô thi ti thînaro uueroldi mag
uuesan thîn hugi hriuuuig, thes thu mid thînum handon gidedos,

45
that thu uuurdhi thînes bruodhar bano: nu he bluodig ligit,
uuundun uuôrig; thes ni habda he êniga geuuuruhte te thi,
sundea gisuohta, thoh thu ina nu aslagan hebbias,
dôdan giduanan. Is drôr sinkit nu an erdha,
suêt sundar ligit; thiu seola huaro'bat

50
thie gêst giâmarmuod an godas uuillean;
drôr hruopit is te drohtina sel'bun endi sagat hwe thea dâdi frumida,
that mên an thesun middilgardun: ni mag im ênig mann than suîdhor
uuero faruuirikian an uueroldrîkea
an bittron balodâdion, than thu an thînum bruodhar ha'bas

55
firinuuerek gifremid.» Thuo an forahtun uuardh
Kain aftar them quidiun drohtinas, quadh that hie uuisse garoo,
that is ni mahti uuerdhan uualdand uuiht, an uuerold-stundu
dâdeo bidernid, «sô ik is nu mag dru'bundian hugi,» quadh he,
«beran an mînun breostun thes ik mînan bruodhar sluog

60
thuru mîn handmegin. Nu uuêt ik, that ik scal an thînum heti libbian,
fordh an thînum fîundscepi, nu ik mi thesa firina gideda,
sô mi mîna sundia nu suîdaron thunkiat,
misdâd mêra, than thîn mildi hugi,
sô ik thes nu uuirdhig ni bium, uualdand thie guodo,

65
that thu mi alâtas lêdhas thingas,
tianono atuemeas. Nu ik ni uuelda mîna triuuua haldan,
hugi uuidh them thînum hlutron muoda, nu uuêt ik, that ik hier ni mag êniga huîla libbian,
huand mî antuuirikit, sô huuat sô mi an thisun uuega findit,
aslehit mi bi thesun sundeun.» Thuo sprak im eft sel'bo angegin

70
he'banes uualdand: «Hier scalt thu noh nu», quadh he,
«libbian lango huîla. Tho thu sus alêdhit sîs,
mid firinum bifangan, thoh uuillik thi fridhu settean,
tôgean sulic têkean, sô thu an treuuua maht
uuesan an thesero uuerolde, thoh thu is uuirdhic ni sîs:

75
fluhtik scalt thu thoh endi frêdhig fordhwardas nu
libbean an thesum landa, sô lango sô thu thit liaht waros;
forhuâtan sculun thi hluttra liudi, thu ni salt io furdhur cuman te thînes hêrron sprâko,
uueslean thar mid uuordon thînon: unaldandi stêt
thînes brôdhor uurâca bitter an helli.»

80
Thô geng im thanan midh grimmo hugi, habda ina god sel'bo
suîdho farsakanan. Soroga uuardh thar thuo gikûdhit
Adama endi Êuun, inuuidd mikil,
iro kindes qualm, that he ni muosta quik libbian.
Thes uuardh damas hugi innan breostun

85
suîdho an sorogun, thuo he uuissa is sunu dôdan:
sô uuardh is ôk thiu muodar, the thana magu fuodda,
barn bi iro breostun. Thuo siu bluodag uuuosk
hrêugiuuâdi, thuo wardh iro hugi sêrag.
Bêtho uuas im thô an sorogun iac iro barnas dôdh,

90
thes helidhas hinfard, iac that im midh is handun fordæda
Kain an sulicun qualma: siu ni habdun thuo noh kindo than mêr
libbendero an them liahta, botan thana ênna, thie thuo alêdhit uuas
uualdanda be is faruuurohtiun: thar ni habdun siu êniga uuunia tuo
niudlîco ginuman, uuand hie sulican nîdh ahuof,

95
that he uuardh is bruodhar bano. Thes im thuo bêdhiun uuardh,
sinhîun tuêm sêr umbi herta.
Oft siu thes gornunde an griata gistuodun,
sinhîun samad, quâdhun, that sia uuissin, that im that iro sundia gidedin,
that im ni muostin aftar ere'biuuardos

100
thegnas thîan. Tholodun siu bêdhiu
mikila mordhquâla, unt that im eft mahtig god,
hêr he'banes uuard iro hugi buotta,
that im uuurdhun ôdhana ere'biuuardos,
thegnos endi thiornun, thigun aftar uuel,

105
uuôhsun uuânlîko, geuuitt lînodun,
spâha sprâka. Spuodda thie mahta
is handgiuuerek, hêlag drohtin,
that im uuardh sunu giboran; them scuopun siu Sedh te naman
uuârom uuordum: them uuastom lêh

110
he'banas uualdand endi hugi guodan,
gamlican gang - he uuas goda uuirdhig -,
mildi uuas hie im an is muoda. Sô thana is manno uuel,
thie io midh sulicaro huldi muot hêrron thionun.
Hie lo'boda thuo mêst liodio barnun,

115
godas huldi: gumun thanan quâmun
guoda mann, . . . . . . . . . .
uuordun uuîsa, geuuitt lînodun,
thegnos githâhte endi thigun aftar uuel.
Thann quâmun eft fan Kaina kraftaga liudi,

120
helidhos hardmuoda, habdun im hugi strangan,
uurêdhan uuillean, ui uueldun uualdandas
lêra lêstian, ac habdun im lêdhan strîd;
uuuohsun im uurisilîco: that uuas thiu uuirsa giburd,
kuman fan Kaina. Bigunnun im côpun thuo

125
uueros uuî'b undor twisk: thas uuardh auuerdhit sân
Sedhas gesîdhi, uuardh seggio folc
mênu gimengid endi uuurdhun manno barn,
liudi lêdha, them thitt lioht giscuop,
botan that iro ên habda erlas gihugdi,

130
theganlîca githâht; was im githungin mann,
uuîs endi uuordspâh, habda giuuitt mikil:
Enoch uuas hie hêtan. Thie hier an erdhu uuardh
mannum te mârdhum o'bar thesan middilgardh,
that ina hier sô quikana kuningo thie bezto,

135
libbendian an is lîchaman, sô hie io an thesun liahta ni staraf -
ac sô gihaloda ina hier hebanas uualdand
endi ina thar gisetta, thar hie simlon muot
uuesan an uuunnion, untat ina eft an thesa uuerold sendit
hêr he'banas uuardh helidho barnum,

140
liodiun te lêro. Thann hier ôk thie lêdho kumit,
that hier Antikrist alla thioda,
uuerod auuerdhit, thann he mid uuâpnu scal
uuerdhan Enocha te banon, eggiun scarapun
thuruh is handmegin; huuiri'bit thiu sêola,

145
thie gêst an guodan uueg, endi godas engil kumit,
uurikit ina, uuammscadhon uuâpnas eggiun:
uuirdhit Anticrist aldru bilôsid,
thie fîund biuellid. Folc uuirdhit eft gihuoro'ban
te godas rîkea, gumuno gisîdhi

150
langa huîla, endi stêd im sîdhor thit land gisund.

Fragment III
[De Ünnergang vun Sodom]

Thuo habdun im eft sô suuîdho Sodomoliudi,
uueros sô faruuerkot, that im uuas ûsa uualdand gram,
mahtig drohtin, uuand sia mên dri'bun,
fremidun firindâdi, habdun im sô uilu fîunda barn

155
uuammas geuuîsid: thuo ni uuelda that uualdand god,
thiadan tholoian, ac hiet sie threa faran,
is engelos ôstan an is ârundi,
sîdhon te Sodoma, endi uuas im sel'bo thar midh.
Thuo sea o'bar Mambra mahtige fuorun,

160
thuo fundun sia Abrahama bi ênum ala standan,
uuaran ênna uuihstedi, endi scolda ûsas uualdandas
geld gifrummian, endi scolda thar goda theonan
an middean dag manna thie bezto.
Thuo antkenda he craft godas, sô he sea cuman gisach:

165
geng im thuo tigegnes endi goda sel'bun hnêg,
bôg endi bedode endi bad gerno,
that hie is huldi fordh hebbian muosti:
«uuarod uuilthu nu, uualdand, frô mîn,
alomahtig fadar? ik biun thîn êgan scalc,

170
hold endi gihôrig; thu bist mi hêrro sô guod,
mêdhmo sô mildi: uuilthu mînas uuiht,
drohtin, hebbian? huat! it all an thînum duoma stêd,
ik libbio bi thînum lêhene, endi ik gilôbi an thi,
frô mîn the guoda: muot ik thi frâgon nu,

175
uuarod thu sigidrohtin sîdhon uuilleas?»
Thuo quam im eft tegegnes godas anduuordi,
mahtig muotta: «Ni uuilli ik is thi mîdhan nu,» quadh he,
«helan holdan man, hû mîn hugi gengit.
Sidhan sculun uui sûdhar hinan: hebbiat him umbi Sodomaland

180
uueros sô foruuerkot. Nu hruopat the êwardas te mi
dages endi nahtes, the the iro dâdi telleat,
seggiat hiro sundeon. Nu uuilli ik sel'bo uuitan,
ef thia mann under him sulic mên fremmiat,
uueros uuamdâdi. Thanna scal sea uuallande

185
fiur biuallan, sculun sia hira firinsundeon
suâra bisenkian: sue'bal fan himile
fallit mid fiure, fêknia stere'bat,
mêndâdige men, reht sô morgan kumit.»
Abraham thuo gimahalda (habda im ellian guod,

190
uuîsa uuordquidi), endi uuidher is uualdand sprak;
«Huuat ! thu gôdas sô uilu,» quat hie, «god he'banrîki,
drohtin giduomis, all bi thînun dâdiun stêd
thius uuerold an thînum uuillean; thu giuuald habas
o'bar thesan middilgard manna kunnias,

195
sô that gio uuerdhan ni scal, uualdand frô mîn,
that thu thar te hênum duoas u'bila endi guoda,
lioba endi lêdha, uuand sia gilîca ni sind.
Thu ruomes sô rehtæs, rîki drohtin,
sô thu ni uuili, that thar antgeldan guoduuillige mann

200
uuamscadhono uuerek, thoh thu is giuuald ha'bes
te gifrummianna. Muot ik thi frâgon nu,
sô thu mi thiu gramara ni sîs, god he'banrîki?
ef thu thar fîdhis fiftig ferahtaro manno,
liu'bigaro liodo, muot thanna that land gisund,

205
uualdand, and thînum uuillean giuuerid standan?»
Thuo quam im eft tegegnes godas anduuordi:
«Ef ik thar findo fîftig,» quadh he, «ferahtara manno,
guodaro gumono, thea te goda hebbian
fasto gifangan, thanna uuilli ik im iro ferah farge'ban

210
thuru that ik thea hluttron man haldan uuille.»
Abraham thuo gimahalda âbdhar sîdhe,
fordh frâgoda frâhon sînan:
«Huuat duos thu is thanna,» quadh he, «drohtin frô mîn,
ef thu thar thrîtig maht thegno fîdhan,

215
uuamlôsa uueros? uuilthu sia noh thanna
lâtan te lîua, that sia muotin that land uuaran?»
Thuo im the guoda, god he'banrîki,
sniumo gisagda, that hie sô uueldi
léstian an then landa: «Ef ik thar lubigaro mahg,» quadh he,

220
«thrîtig undar thero thiodo thegno fîdhan
godforohta gumon: thanna uuilli ik im farge'ban allum
that mên endi thea misdâd endi lâtan that manno folc
sittian umbi Sodoma endi gesund uuesan.»
Abraham thuo gimahalda agalêtlîco

225
- folgoda is frôian -, filo uuorda gisprac:
«Nu scal ik is thi biddean», quadh he, «that thu thi ni belges ti mi,
frô mîn thie guoda, hû ik sus filu mahlea,
uueslea uuidher thi mid mînum uuordum: ik uuêt, that ik thas uuirdhig ni bium
ni sî that thu it uuilleas bi thînaro guodi, god he'banrîki

230
thiadan, githoloian: mi is tharaf mikil
te uuitanna thînne uuillean, huedher that uuerad gisund
libbian muoti, the sea liggian sculun,
fêgia biuallan: huuat uuilis thu is thanna, frô mîn, duoan,
ef thu thar tehani treuhafte maht

235/36
fîdhan under themo folca [ferahtera manno] uuilthu im thanna hiro ferh fargeban,
that sia umbi Sodomaland sittian muotin
bûan an them burugium, sô thu im abolgan ni sîs?»
Thuo quam im eft tegegnes godas anduuordi:

240
«Ef ik thar tehani,» quadh he, «treuhaftera mag
an them lande noh liodio fîdhan,
thanna lâtu ik sia alla thuru thie ferahtun man ferehas brûkan.»
Thuo ni dorste Abraham leng drohtin sînan
furdhur frâgon, hac he fell im after te bedu

245
an kneo craftag, quadh he gerno
is geld gereuuedi endi gode theonodi,
uuarahti after is uuillian. Giuuêt im eft thanan
gangan te is gestseli; godes engilos fort
sîdhodun te Sodoma, so im sel'bo gebôd

250
uualdand mid is uuordo, thuo hie sea hiet an thana uueg faran.
Scoldun sie befîdhan, huuat thar ferahtera
umbi Sodomaburg, sundeono tuomera
manna uuâri, thie ni habdin mênes filu,
firinuuerco gifrumid. Thô gihôrdun siæ fêgero karm

255
an allaro selidhu gihuuen, sundiga liudi
firinuuerk fremmian: uuas thar fîundo gimang,
uurêdharo uuihteo, thea an that uuam habdun
thea liudi farlêdid: that lôn uuas thuo hat handum
mikil midh mordhu, that sia oft mên dri'bun.

260
Thanna sat im thar an innan adhalburdig man,
Loth midh them liudium, thie oft lof godas
uuarahte an thesaro uueroldi: habda im thar uuelono ginuog,
guodas giuunnan: he uuas gode uuirdhig.
He uuas Abrahamas adhaliknôslas,

265
his brôdher barn: ni uuas betara man
umbi Giordanas stadhos midh gumkustium,
giuuerid midh geuuittio: him uuas ûsa uualdand hold
Thuo te sedla hnêg sunna thiu huuîta,
alloro bôkno berahtost, thuo stuond hie fore thes buruges dore.

270
Thuo gisah he an hâband engilos tuêne
gangan an thea gardos, sô sea fan gode quâmun
geuueride mid genuittio; thuo sprak he im sân mid is uuordum tuo.
Geng thuo tegegnes endi gode thankade,
he'bankuninga, thes he im thea helpa ferlêch,

275
that he muosta sea midh is ôgum an luokoian,
iac he sea an kneo kusta endi kûsco bad,
that sea suohtin his selidha: quat that he im selbas duom
gâui sulîcas guodas, sô im god habdi
farliuuen an them landa: sea ni uurdhun te lata huuerigin,

280
ac se gengun im an is gestseli, endi he im giun-gardnom
fremide ferahtlîca, sea im filo sagdun
uuâraro uuordo. Thar he an uuahtu sat,
held is hêrran bodan hêlaglîca,
godas engilos. Sia him guodas sô filo,

285
sôdhas gisagdun. Suart furdhur skrêd,
narouua naht an skion, nâhida moragan
an allara selidha gihuuem. Uhtfugal sang
fora dagahruoma. Thô habdun ûsas drohtinas bodon
thea firina bifundan, thea thar fremidun mên

290
umbi Sodomaburug. Thô sagdun sia Lodha,
that thar mordh mikil manno barno,
scolda thera liodo uuerdhan endi ôk thes landas sô samo.
Hietun ina thuo gereuuian, endi hietun thô gangan thanan,
firrian hina fon them fîundum endi lêdian is frî midh him,

295
idis adhalborana. He ni habda thar his adhalias than mêr,
botan is doblar tuâ, mid them gihietun sie, that hie êr daga uuâri
an ênum berga uppan, that hina brinnandi
fiur ni biuengi. Thô he te there ferdhi uuardh
gâhun gigereuuid, gengun engilos,

300
habdun hina bi handum he'bankuningas bodon,
lêddun hina endi lêrdun lango huîla,
untat sea ina gibrâhtun bi thera burug ûtan.
Hietun, that siæ io ni gehôrdin sulic gehlunn mikil
brâkon an them burugium, that sia io under bak sâuuen,

305
an thiu thie sea an them landæ libbian uueldin.
Thuo uuru'bun eft uuidher hêlega uuardos,
godas engilos, gengun sniumo,
sîdhodun te Sodomo: thanan sûdhar fuor
Loth thoro hira lêra, flôh thera liodio gimang,

310
dere'bioro manno: thô uuardh dag kuman.
Thuo uuardh thar gihlunn mikil himile bitengi,
brast endi brâcoda, uuardh thero burugeo giuuilîc
rôkas gifullit, uuardh thar fan radura sô uilu
fiures gifallin, uuardh fêgero karm,

315
lêdharo liodio: logna all biueng
brêd burugugisetu: bran all samadh,
stên endi erdha, endi sô manag strîdin man
suultun endi sunkun: sue'bal brinnandi
uuel after uuîkeom; uuaragas tholodun

320
lêdhas lôngeld. That land inn bisank,
thiu erdha an afgrundi; al uuardh farspildit
Sodomarîki, that is ênig seg ni ginas,

323/24
iac sô bidôdhit an dôdhsêu, so it noh te daga stendit

325
fluodas gifullit. Thuo habdun hiro firindâdi
all Sodomothiod sêro antgoldan,
botan that thar iro ênna ût entlêdde
uualdand an is uuillian endi thiu uuîf mid im,
thriu midh them thegna. Thô gihôrdun sea thero thiodo qualm,

330
burugi brinnan. Thô thar under bac bisach
idis adhalboren - siu ni uuelde thera engilo
lêra lêstian; that uuas Lohthas brûd,
than lang the siu an them landa libbian muosta -
thuo siu an them berega gistuod endi under bak bisach,

335
thuo uuardh siu te stêne, thar siu standan scal
mannum te mârdhu o'bar middilgard
after te êuandage, sô lango sô thius erdha lêbot.